مهدی خلجی، عضو ارشد "موسسه واشنگتن در مورد سیاست‌های خاورمیانه" ، ۲۲ سپتامبر در "مجلس نمایندگان آمریکا"، درباره نقض سیستماتیک حقوق بشر در ایران سخنرانی کرد.

مهدی خلجی در مجلس نمایندگان آمریکا بر نقض سیستماتیک حقوق بشر از سوی حکومت ایران شهادت داد.

تاکید مهدی خلجی در این سخنرانی، مبنی بر نقض سیستماتیک حقوق بشر در ایران، همزمان با حضور محمود احمدی‌نژاد در مجمع عمومی سازمان ملل متحد صورت گرفت.

آقای خلجی با موثر دانستن فشار کشورهای غربی و نهادهای حقوق‌بشری بر دولت ایران، خواستار افزایش این فشارها شده است.

او در مجلس نمایندگان امریکا، پیشنهادهایی درباره چگونگی افزایش فشار بر دولت ایران برای جلوگیری از نقض بشر در این کشور را مطرح کرده است.

بشنوید: گفت‌و‌گو با مهدی خلجی

دویچه ‏وله: محور سخنرانی شما در مجلس نمایندگان آمریکا چه موضوعاتی بوده است؟

مهدی خلجی: در مجلس نمایندگان آمریکا گفتم، واکنش کشورهای غربی به نقض حقوق بشر در ایران مؤثر بوده اما کافی نیست. به این مفهوم که نقض حقوق بشر در ایران یک امر تصادفی، اتفاقی و گاه‏به‏گاه نیست. بلکه نظام حقوقی ایران به نقض حقوق بشر مشروعیت می‏دهد.
از جمله نوع برخوردی که با شهروندان بهایی می‏شود، برخوردهای سلیقه‏ای و اتفاقی نیستند. قوانین جمهوری اسلامی ایران، این تبعیض‌ها را روا می‏دارند.

یا به‏رغم این‏که ایران جزو امضاکنندگان کنوانسیون بین‏المللی حقوق کودک است اما کودکان زیر ۱۸ سال را اعدام می‏کند. یک نمونه‏ی این اعدام‌ها، همین چند روز پیش اتفاق افتاد و یک نوجوان ۱۷ ساله را در ملاء عام اعدام کردند.

در مجلس نمایندگان نخست پیشنهاد کردم که کشورهای غربی علاوه بر انگشت گذاشتن روی موارد خاص نقض حقوق بشر، به دولت ایران فشار بیاورند تا قوانین‏ خود را اصلاح کند و قوانین عادی کشور و قوانین جزایی کشور را با معیارهای حقوق بشر سازگارتر کند.

شما در مجلس نمایندگان آمریکا تاکید کردید، در صورت فشار کشورهای غربی و سازمان‏های حقوق بشری، حکومت ایران در موارد نقض حقوق‌بشر محتاطانه‏تر رفتار می‏کند. به چه علت چنین فکری می‏کنید؟ بر چه اساسی به این نتیجه رسیده‏اید؟

نمونه‏های بسیار زیادی وجود دارد. یکی از آن‏ها به طور کلی مسئله‏ی سنگسار بود که با دستور رییس وقت قوه‏ی قضاییه‏، آقای شاهرودی، برای مدتی متوقف شد. به عنوان مثال خانم سکینه‏ آشتیانی بود به سنگسار محکوم شده بود، اما با واکنشی که سازمان‏های حقوق بشری و همین‏طور دولت‏های اروپایی و آمریکایی نشان دادند، این حکم متوقف شد.

هم‏چنین پس از اعلام بسیاری از احکام منتقدان سیاسی، جمهوری اسلامی در دادگاه بدوی، وقتی واکنش بین‏المللی علیه آن احکام آغاز می‏شود، معمولا احکام صادر شده در دادگاه تجدیدنظر، تخفیف پیدا می‏کند. از جمله حکم زندان نسرین ستوده یکی از این همین نمونه‏هاست.

به‏هرحال این واکنش‏ها مؤثر است اما کافی نیست. جمهوری اسلامی خود را ناگزیر به اصلاح قوانین، تعریف جرم سیاسی یا قائل شدن حق انسانی برای زندانیان سیاسی نمی‏بیند. باید نظام حقوقی جمهوری اسلامی را نشانه گرفت و برای رعایت حقوق بشر بر دولت ایران فشار آورد.

به نظر شما دولت‏های غربی و نهادهای حقوق بشری برای جلوگیری از نقض گسترده‏ی حقوق بشر در ایران، به چه شکل باید فشار بر حکومت ایران را افزایش دهند؟

به اشکال گوناگون. به عنوان نمونه‏، جمهوری اسلامی ایران، کنوانسیون‏های بین‏المللی درباره استفاده از خدمات ماهواره‌ای و عدم ایجاد اخلال در مورد ماهواره‌های دیگر کشورها را امضا کرده است.

اما جمهوری اسلامی روی امواج ماهواره‌های دیگر کشورها و شبکه‌های فارسی زبان خارج از کشور پارازیت می‏فرستد. کشورهای غربی می‏توانند قوانینی وضع کنند تا هر کشوری که در رساندن سرویس به دیگر کشورها اخلال ایجاد ‏کند، از خدمات ماهواره‏ای محروم شود.

در نتیجه، اگر جمهوری اسلامی می‏خواهد شبکه‏ی العالم، پرس‏تی‏وی، شبکه‏ی سحر و بقیه‏‏ی شبکه‏های تلویزیونی‏اش را از طریق ماهواره پخش کند، حق ندارد روی دیگر شبکه‏های رادیویی و تلویزیونی پارازیت بفرستد. در صورتی‏که چنین کاری انجام بدهد، باید از خدمات ماهواره‏ای محروم شود.

نمونه دیگری از تشدید فشارها اینکه باید مشخص شود چه کسانی در ایران متصدی امر سانسور هستند و در گردش آزادانه‏ی اطلاعات و اندیشه‏ها اخلال ایجاد می‏کنند. باید آن‏ها هم تحت تحریم‏های بین‏المللی قرار بگیرند. در این سخنرانی هم، درباره کسانی که برای تدریس علوم انسانی در دانشگاه‏ها محدودیت‏ ایجاد کرده‌اند، تاکید کردم.

در مجلس نمایندگان آمریکا به نظریه‏پردازان اسلامی کردن دانشگاه‏ها و همین‏طور کسانی که در عمل اساتید و دانشجوها را اخراج می‏کنند، امکان انتشار کتاب در زمینه‏ی علوم انسانی را محدود می‏کنند و امکان تدریس آزادنه‏ی این رشته‏ها را از دانشگاهیان گرفته‏اند اشاره کردم.

باید مشخص شود افرادی که متصدی فیلترینگ اینترنت هستند، کسانی که در امر ردیابی مخالفان از طریق هک کردن ای‏میل‏ها و صفحات شخصی افراد در شبکه‏های اجتماعی نقش دارند، چه کسانی هستند و در لیست تحریم‏های بین‏المللی قرار بگیرند.

در این سخنرانی گفتم باید هزینه‏ی نقض حقوق بشر برای جمهوری اسلامی ایران افزایش پیدا کند. متاسفانه در عمل جمهوری اسلامی ایران به اندازه‏‏ی کافی پی‏آمدهای منفی نقض حقوق بشر را احساس نکرده است.

باید واکنش کشورهای غربی و نهادهای حقوق‌بشری به نقض حقوق‌بشر در ایران از سطح حرف به عمل برسد و همه کسانی که در سرکوب، کشتار، شکنجه، محدودیت آزادی، آگاهی و اطلاعات دست دارند، متناسب با کاری که انجام می‏دهند، مجازات شوند.

شما در این سخنرانی، با نام بردن از برخی افراد حکومت ایران، به لزوم اضافه کردن افراد بیشتری به لیست افراد تحریم شده توسط آمریکا اشاره کرده‌اید. سوابق فعالیت‌های نقض حقوق‌بشری این افراد را پیدا کردید؟

این افراد متصدی اموری هستند که به‏طور مستقیم با سرکوب، شکنجه یا محدود کردن آزادی بیان ارتباط دارند. فرض کنید ما می‏دانیم که تصمیم‏های اصلی در زمینه‏ی سیاست داخلی و سیاست خارجی توسط دفتر رهبری صورت می‏گیرد.

مرکز فرماندهی اصلی در جمهوری اسلامی  ایران، دفتر رهبری است. به ظاهر افرادی که در دفتر رهبری فعالیت می‌کنند، مسئولیت کم‏تری دارند، اما در واقع این افراد قدرت زیادی دارند. اساسا شکل مدیریت آقای خامنه‏ای اینگونه است که برای خود و مجموعه‏ منصوب به خود، حداکثر قدرت و اقتدار با حداقل مسئولیت را قائل می‏شود.

در مجلس نمایندگان آمریکا پیشنهاد کردم، دفتر رهبری آماج تحریم‏ها قرار بگیرد و به‏طور مشخص افرادی که اطلاعاتی در مورد آنها وجود دارد که در سرکوب شهروندان ایرانی نقش دارند یا در محدود کردن اطلاعات و رسانه‏ها نقش عمده دارند، یا کسانی که به‏هرحال نظریه‏پرداز خشونت هستند و با سخن و رفتار خود، خشونت را گسترش می‌دهند به لیست تحریم‌ها اضافه شوند.

همزمان با سخنرانی شما در مجلس نمایندگان امریکا، محمود احمدی‏نژاد نیز در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کرده است. در باره‏ی سخنان امسال آقای احمدی‏نژاد در مجمع عمومی سازمان ملل چه فکر می‏کنید؟

سفر محمود احمدی‏نژاد به امریکا باعث آبروریزی بیشتر برای شخص او و جمهوری اسلامی ایران شد. اگر آقای احمدی‏نژاد تدبیر سیاسی داشت، امسال از آمدن به نیویورک خودداری می‏کرد.

امسال تصور عمومی در رسانه‏ها و در میان ناظران سیاسی این بود که آقای احمدی‏نژاد حتی در کشور خود هم اعتبار و اقتدار سیاسی پیشین را از دست داده است. این بار نه تنها بخش عمده‏ای از مخالفان انتخابات ریاست جمهوری، بلکه حتی رهبر جمهوری اسلامی ایران و پشتیبانان سابق آقای احمدی‌نژاد هم، از او حمایت نمی‏کنند.

امسال به هیچ وجه سفر آقای احمدی‌نژاد به نیویورک جدی گرفته نشد. سخنان او در مجمع عمومی سازمان ملل هم مهم ارزیابی نشد. سفر امسال آقای احمدی‏نژاد به نیویورک، بی‏اهمیت‏ترین سفر او در هفت سال گذشته بود.

حسین کرمانی
تحریریه: شهرام اسلامی