اوائل آوریل ۲۰۱۰ لیو ژیی (Lieu Zhiyi)، روزنامه‌نگاری که با روزنامه‌ی انتقادی "نانفانگ ژومو" (Nanfang Zhoumo) کار می‌کند به مجتمع تولیدی فوکسکون (Foxconn) مراجعه کرد و تقاضای کار نمود. از آنجایی که او شرایط لازم را داشت، یعنی تحصیلکرده، زیر ۳۰ سال و سالم بود، فورا به عنوان کارگر استخدام شد.

علت تصمیم لیو برای انجام این اقدام شجاعانه، خودکشی ۱۰ تن از کارکنان مجتمع فوکسکون بود.

لیو پس از ۲۸ روز کار در مجتمع به دفتر روزنامه بازگشت تا مشاهداتش را منتشر کند. او در گزارشش می‌نویسد: «روزانه هزاران جوان برای یافتن کار و برآورده شدن رؤیاهایشان به فوکسکون مراجعه می‌کنند، رؤیاهایی که هیچگاه برآورده نخواهند شد.»

گزارش لیو تکان‌دهنده است. او از زندگی غیرانسانی در این مجتمع می‌نویسد، که در اصل شهرکی است با خوابگاه و مغازه و امکانات تفریحی‌ای که کسی وقت استفاده از آنها را ندارد.

تری گو (Terry Gou)، صاحب شهرک فوکسکون که برای شرکت‌های غربی مانند اپل (Apple) و نوکیا انواع دستگاه‌ها، از جمله آی‌فون تولید می‌کند، می‌گوید که علت خودکشی کارکنان او نه شرایط حاکم بر کارخانه، بلکه سیستم اجتماعی چین است. او معتقد است که اکثر ۴۰۰ هزار انسانی که برای او کار می‌کنند، از کار خود واستانداردهای موجود در مجتمع راضی هستند.

لیو در گزارشش می‌نویسد که کارگران تری گو برای بالابردن درآمد ماهیانه‌اشان که بطور متوسط ۱۰۷ دلار است، داوطلبانه بطور متوسط ۳۶ ساعت در ماه اضافه‌کاری می‌کنند. مشاهدات او حاکی از آنند که زندگی بسیاری از کارگران تری گو «در خدمت ماشین‌های کارخانه است، طوری که خودشان به ماشین تبدیل شده‌اند».

اعتراضات کارگری

کارگران چینی در واکنش به نابرابری‌ها فقط خودکشی نمی‌کنند. بسیاری از آنها در دهه‌های گذشته دست به تحصن و حرکات اعتراضی دیگر می‌زدند، اما فقط زمانی که حقوقشان ضایع می‌شد. ولی در سال‌های اخیر، نسل جدید کارگران یک گام به پیش رفته است و نه تنها به نقض حقوقش اعتراض می‌کند، بلکه برای بالابردن حقوق و استاندارد زندگی‌کارگران هم به خیابان‌های می‌ریزد و گاهی هم کارخانه‌های را تعطیل می‌کند.

بر اساس گزارش‌های گوناگون، در سراسر چین روزانه دست‌کم ۶۵۰ حرکت اعتراضی توسط کارگران و کارمندان شکل می‌گیرد. آخرین نمونه‌ی موفق این حرکت‌ها، اعتصاب ۱۹۰۰ کارگر کارخانه‌ی "فوشان" در جنوب چین بود که کارخانه را فلج کردند، طوری که مسئولان ناچار شدند با ۲۴ درصد اضافه حقوق آنها موافقت کنند.

اکثر کارگران معترض "فوشان" جوان بودند. آنها برای تدارکات اعتصاب از رسانه‌های جدید مانند اینترنت و تلفن همراه استفاده کردند.

مسئولان هم متوجه معضلات شده‌اند

کارشناسان معتقدند که مسئولان بخش‌های دولتی و خصوصی هم متوجه معضلات شده‌اند و برخی از آنها حتی در این مورد موضع می‌گیرند. آخرین نمونه، هشدار وانگ یانگ، دبیر حزب کمونیست در گوانگ‌دونگ (Guangdong) است. او به کارفرمایان هشدار داد که به خواسته‌های نسل جوان توجه بیشتری نشان دهند. یانگ تاکید کرد: «خواسته‌های نسل دهه‌ی هشتاد بیشتر از نسل‌های پیشین است. این نسل از بزرگترها می‌خواهد که بیش از پیش به او احترام بگذارند، این نسل نیاز به حمایت بیشتر دارد و باید انگیزه‌ی او را بالا برد، تا به کار علاقه‌ی بیشتری نشان دهد».

نخستین واکنش‌ها

پس از اعتراضات جهانی و داخلی، قرار است که دستمزد کارگران شرکت فوکسکون ۷۰ درصد افزایش یابد. در بیانیه‌ای که فوکسکون در این رابطه منتشر کرد آمده است که با این اقدام، کارگران دیگر ناچار نخواهند بود، برای تامین معاش خود اضافه‌کاری کنند.

در خارج از چین هم حرکت‌های اعتراضی گوناگونی برای آشکار ساختن وضعیت نابهنجار کارگران در این کشور شکل گرفته است. یکی از مهم‌ترین کارزارها از جانب سازمان حقوق بشری "جرمن واتچ" بوجود آمده. این سازمان با تظاهرات در برابر فروشگاه‌های زنجیره‌ای آلمانی که از تولیدات فوکسکون عرضه می‌کنند به روشنگری در باره‌ی وضعیت کارگران بزرگترین کارخانه‌ی کامپیوتر جهان می‌پردازند.

علاوه بر آن، "جرمن واتچ" از امروز (۸ ژوئن / ۱۸ خرداد) یک کمپین جمع‌آوری امضاء براه انداخته است، با عنوان: "من تلفن دستی سبزی که در شرایط عادلانه تولید شده می‌خرم".

منظور از "سبز"، تولیداتی است که کمتر از دیگر تولیدات به محیط زیست لطمه می‌زنند. این حرکت اعتراضی قرار است در شهرهای دیگر اروپا هم براه بیفتد.

FP/FW