پنجشنبه آینده (۲ سپتامبر / ۱۱ شهریور) مذاکرات میان سران اسرائیل و فلسطینیان در واشنگتن آغاز خواهد شد. هر دو طرف نشان می‌دهند مصمم هستند تا این بار مذاکرات خود را به فرجامی موفقیت‌آمیز برسانند.

ناظران سیاسی اما در نقش موفقیت‌آمیز باراک اوباما در میانجیگری برای حل مهم‌ترین موضوع‌های مورد مناقشه، با خویشتن‌داری نظر می‌دهند. اجلاس صلح در جهان عرب نیز هنوز به موضوع افکار عمومی بدل نشده است.

مذاکرات مستقیم پس از یک توقف ۲۰ ماهه از سر گرفته می‌شود. ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن، و حسنی مبارک، رئیس جمهوری مصر نیز روز پنجشنبه در واشنگتن حضور خواهند داشت. روز پیش از آن قرار است ملاقات‌های دوجانبه‌ای میان بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، و باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا، و نیز میان محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی، و ملک عبدالله، پادشاه اردن، صورت گیرد. در شامگاه چهارشنبه ضیافت شام برای سران چهار کشور در نظر گرفته شده است.

دو معضل اساسی: آوارگان فلسطینی و پایتخت فلسطین

به گزارش خبرگزاری آلمان، موضوع‌های اصلی مذاکرات تعیین خط مرزی میان یک دولت آتی فلسطینی و نیز تضمین‌های امنیتی برای اسرائیل است. نتانیاهو پیش از آغاز این گفت‌وگوها ابراز خوش‌بینی کرد و به روزنامه اسرائیلی "هاآرتص" گفت: «من یقین دارم که ما به قراردادی پایدار دست خواهیم یافت. و اگر رهبری فلسطینی نیز این مذاکرات را به اندازه ما جدی بگیرد، قرارداد ما به یک توافق‌نامه برای آتش‌بسی میان جنگ‌ها بدل نخواهد شد.»

بر پایه‌ی خواست اوباما، دو طرف فلسطینی و اسرائیلی یک سال فرصت خواهند داشت تا در همه‌ی زمینه‌های مورد مناقشه به توافق برسند. دو مسئله‌ی بسیار دشوار در مذاکرات، یکی سرنوشت ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار آواره‌ی به ثبت‌رسیده‌ی فلسطینی و دیگری موقعیت اورشلیم یا بیت‌المقدس است.

فلسطینی‌ها می‌خواهند شرق اورشلیم یا بیت‌المقدس را که در اشغال اسراییل است، پایتخت خود اعلام کنند. مسئله‌ی شهرک‌سازی اسرائیل نیز یکی از مناقشه‌‌هایی است که ادامه‌ی آن از هم‌اکنون پیش‌بینی می‌شود.

با این حال جرج میچل، فرستاده ویژه دولت آمریکا، که ماه‌ها میان دو طرف میانجیگری کرده است، ابراز امیدواری می‌کند و می‌گوید: «فکر می‌کنم که عباس و نتانیاهو صادقانه و با جدیت برای رسیدن به این توافق اعتقاد دارند و ما نیز تمام امکانات خود را به کار خواهیم بست تا به آنها یاری رسانیم.» وی افزود، در صورت لزوم دولت آمریکا آماده است پیشنهادهایی را برای رفع اختلاف‌ها به دو طرف بدهد.

مسئله اینجاست که محمود عباس فقط پس از فشارهای همه‌جانبه‌ی بین‌المللی بود که حاضر به مذاکره مستقیم با اسرائیل شد. دشواری دیگر این مسئله است که چگونه می‌توان سازمان افراطی و اسلام‌گرای حماس را به پذیرش راه‌حلی برای صلح وادار کرد. حماس ابتکارات صلح را به طور قطعی رد کرده است.

اعتراض هنرپیشگان اسرائیلی به سیاست شهرک‌سازی دولت

نتانیاهو روز یکشنبه (۲۹ اوت / ۷ شهریور) اظهار داشت: «ما می‌توانیم به صلحی دست یابیم که بر پایه‌ی ثبات برای ما و فرزندانمان بنا شده باشد؛ و این هدف من است.» ولی نخست وزیر اسرائیل حاضر به اعلام آمادگی برای توقف شهرک‌سازی‌ها پس از ۲۶ سپتامبر نشد؛ امری که خواست فلسطینی‌ها بوده است. در این تاریخ مهلت ده ماهه توقف شهرک‌سازی‌ها در مناطق فلسطینی به پایان می‌رسد.

فلسطینی‌ها پیشاپیش اعلام کرده‌اند، در صورت از سرگیری شهرک‌سازی‌ها پس از ۲۶ سپتامبر، بلافاصله به مذاکرات خود پایان خواهند داد.

حدود ۶۰ هنرپیشه‌ی تئاتر و سینمای اسراییل در اعتراض به شهرک‌سازی‌های این کشور در مناطق فلسطینی اعلام کرده‌اند که این مناطق را تحریم خواهند کرد. نتانیاهو روز یکشنبه این عمل هنرپیشگان را مورد انتقادی سخت قرار داد و آنها را متهم به همگامی با مخالفان کرد. شخصیت‌های سرشناس و محبوبی در میان این هنرپیشگان دیده می‌شوند.

در جهان عرب در مورد از سرگیری مذاکرات صلح سکوت حاکم است. نه رسانه‌ها و نه سیاستمداران به طور جدی به این موضوع نپرداخته‌اند. برخی مفسران در آمریکا این سکوت را به بی‌تفاوتی شهروندان کشورهای عربی نسبت به مناقشه خاورمیانه تعبیر کرده‌‌اند.

از نظر برخی ناظران عرب، این بی‌تفاوتی حاکی از آن است که اعراب امید چندانی به این دور جدید از مذاکرات صلح ندارند.

DK/BB