نامه نمایندگان آذری زبان مجلس در ارتباط با نابودی و خشکی دریاچه ارومیه، روز شنبه پنجم شهریور در وبسایت "خبرآنلاین" منتشرشده است. امضا‌کنندگان این نامه که نمایندگان سه استان آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و استان اردبیل هستند، تاکید کرده‌اند که دولت باید در قبال تبعات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ناشی از روند خشک شدن دریاچه ارومیه پاسخگو باشد.

نویسندگان این نامه افزوده‌اند که هرگونه گرفتاری در پیامدهای ناشی از نابودی دریاچه ارومیه، متوجه دولت و دست‌اندرکاران مسئول خواهد بود. آنها هم‌چنین یادآوری کرده‌اند که به دو فوریت طرح نجات دریاچه ارومیه رای مثبت داده‌ و هم‌چنان پیگیر حل این مشکل خواهند بود.

این نامه پس از مخالفت مجلس ایران با دو فوریت طرح جلوگیری از خشک شدن دریاچه ارومیه از طریق پمپاژ و انتقال آب از رودخانه‌های ارس و سیلوه نوشته شده است. این طرح در جلسه ۲۵ مرداد مجلس رای لازم برای دو فوریتی شدن را نیاورد و قرار شد به صورت عادی در کمیسیون مربوطه در مجلس بررسی شود.

یکی از امضاکنندگان نامه اخیر، غلامحسین مسعودی ریجان، نماینده اهر و هریس است که پیش‌تر دراقدامی فردی و با نوشتن نامه‌ای سرگشاده به مردم آذربایجان و حوزه انتخابیه خود، مخالفت با طرح نجات ارومیه را تکذیب کرده بود. او با عذرخواهی از مردم آذربایجان، توضیح داده بود که به دلیل عدم اطلاع، در زمان رای گیری طرح در صحن مجلس حضور نداشته است.

اعتراض‌های مدنی و واکنش‌ها

شرایط دریاچه ارومیه با اقدام‌های اعتراضی گروه‌های مدنی و زیست‌محیطی روبرو شده است. جمعی از این گروه‌ها با ایجاد "کمپین اعتراض به وضعیت دریاچه ارومیه" در ۱۳ فروردین سال جاری، اقدام به تجمع در شهرهای ارومیه و تبریز کردند. این گردهمایی با بازداشت ۷۰ نفر و زخمی شدن دستکم ۲۰ نفر توام شد.

صدها نفر از مردم ارومیه و تبریز در ۱۳ بدر سال گذشته نیز به سواحل دریاچه ارومیه رفته و با لیوان، پارچ و بطری به دریاچه تشنه آب داده بودند. ماموران امنیتی در آن سال هم برخی از کسانی را که شعار داده و پارچه‌نوشت بالا برده بودند، دستگیر کردند.

در یکی از آخرین واکنش‌ها، فعالان مدنی آذربایجان قصد برگزاری چند تجمع در اعتراض به شرایط دریاچه را داشتند، اما برنامه‌‌ریزان این تجمع در جریان  حمله ماموران امنیتی به یک مراسم افطاری در تبریز، دستگیر شدند.

بنا بر آخرین خبرها، تجمع اعتراضی در ارومیه در روز شنبه پنجم شهریور با حمله ماموران امنیتی و شلیک گاز اشک‌آور به تظاهرکنندگان همراه بوده است.

پیش از این، روزنامه جمهوری اسلامی از دعوت‌های پیامکی از مردم ارومیه برای شرکت در راهپیمایی اعتراض به عدم تصویب دو فوریت طرح آبرسانی به دریاچه در مجلس خبر داده بود. در این گزارش آمده بود که حجت‌الاسلام حسنی، امام جمعه ارومیه، ضمن برحق دانستن نجات دریاچه ارومیه، این راهپیمایی را به‌خلاف مصالح کشور دانسته و اقدام به آن را در نماز جمعه شهر محکوم کرده است.

نابودی تدریجی دریاچه ارومیه

دریاچه ارومیه با ۵۷۰۰ کیلومتر مربع مساحت،  دومین دریاچه آب شور جهان و بزرگترین دریاچه ایران است. سازمان یونسکو این دریاچه را به دلیل بوم مناسب برای زیست دایمی و موقت انواع پرندگان کمیاب و زیبایی بکر کرانه‌ها و جزیره‌هایش در شمار ۹ ذخیره‌گاه طبیعی محیط زیست جهان به شمار میاورد.

این دریاچه یکی از غنی‌ترین منبع "آرتمیا" در جهان نیز هست. آرتمیا جانداری سخت‌پوست است که در آب‌های شور زندگی می‌کند و در پرورش و تغذیه ماهی و میگو مورد مصرف دارد. سرخی آب دریاچه ارومیه نیز به دلیل تراکم آرتمیا در آن است.

حسن عباسی ‌نژاد، مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی اعلام کرده که در حال حاضر ۵۳ درصد  مساحت این دریاچه خشک شده و غلظت نمک آن نیز به بیش از ۴۰۰ گرم در لیتر رسیده است.

فعالان و کارشناسان محیط زیست، مرگ گام به گام دریاچه ارومیه را ناشی از احداث جاده میان‌گذر و تقسیم دریاچه به دو بخش مجزا می‌دانند. ساخته شدن ده‌ها سد در سال‌های اخیر بر روی سرچشمه‌های تامین آب این دریاچه و کاهش شدید بارندگی نیز از دلایل مهم در زوال تدریجی آن عنوان می‌شود.

رییس ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه به "خبرآنلاین" گفته که این دریاچه درصورت بی‌توجهی تا دو سه سال آینده از بین می‌رود و توفان نمک در بخش‌هایی از ایران شروع خواهد شد. علی نظری دوست در ادامه گفته که پخش شدن نمک در سطح منطقه، به فاجعه‌ای زیست محیطی ختم خواهد شد.

MDM/FW