دادستان کل جمهوری آذربایجان ایران را متهم می‌کند
۱۳۸۹ اردیبهشت ۱۳, دوشنبه
دادستان کل آذربایجان می‌گوید، سازمان‌دهی دو قتلی که در این کشور انجام گرفته، «به قصد ایجاد بی‌ثباتی در اوضاع آذربایجان» بوده است. آنگونه که قارال‌اف گفته است، طی بررسی‌هایی که در مورد این قتل‌ها صورت گرفته، معلوم شده است که دو تن از «سازماندهندگان این قتل‌ها در ایران پناهنده هستند».
دادستان نام این دو نفر را جوانشیر آسلان‌اف و طاری رمضان‌اف اعلام کرد. مطبوعات آذربایجان می‌نویسند، مقامات دولتی ایران و سفارت ایران در باکو تا بحال پیرامون این مسئله واکنشی نشان نداده‌اند.
سکوت ایران در قبال اتهام‌ها
آقای قارال اف، دادستان کل آذربایجان، سخنان خود را در پارلمان این کشور زمانی طرح کرد که «گروه دوستی ایران- آذربایجان» و آیت‌الله محمد‌علی تسخیری، دبیركل «مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی» در ایران، که برای شرکت در کنفرانس ادیان به باکو سفر کرده‌اند، در پارلمان آذربایجان حضور داشتند.
یک مقام مسئول امور امنیتی آذربایجان که نخواست نامی از وی برده شود، در گفتگو با دویچه‌وله گفت: «در رابطه با قتل نماینده‌ی سابق مجلس و نائب رئیس آکادمی علوم آذربایجان در سال ۱۹۹۷ از تمامی ارگان‌های دیپلماسی خارجی در آذربایجان تحقیق به عمل آمد و نتیجه‌ی تحقیقات که اخیرا کامل شده است، حاکی از دست داشتن یک گروه مذهبی متشکل در ایران، در قتل آقای بنیادف دارد.»
وی همچنین گفت که در این زمینه به دولت ایران اطلاع داده شده و مدارکی از حضور دو نفر از قاتلان که در ایران پناه گرفته‌اند، عرضه شده است، ولی تابحال پاسخی از طرف ایران گرفته نشده است.
گمانه‌زنی‌ها درباره‌ی انگیزه‌ی قتل‌ها
دالغا خاتین‌اوغلو، مدیر بخش فارسی خبرگزاری "ترندنیوز آذربایجان" و کارشناس مسائل سیاسی، در گفتگو با دویچه‌وله می‌گوید، اگرچه قتل آقای بنیادف در هاله‌ای از ابهام قرارگرفته و گمانه‌زنی‌های زیادی وجود دارد، اما امکان نسبت غلط دادن این قتل به ایران از طرف دولت آذربایجان وجود ندارد.
به عقیده‌ی خاتین اوغلو، یک انگیزه دیگر برای قتل آقای بنیاداف «مخالفت وی با ایران به‌خاطر کمک به ارمنستان در اشغال خاک آذربایجان» بوده است.
ضیاء بنیادف اولین کسی بود که قرآن را از زبان عربی به آذربایجانی ترجمه کرد. این ترجمه با اعتراض‌هائی نیزهمراه بود. از جمله این اعتراض‌ها وجود یادداشت‌ها و زیرنویس‌هایی در کتاب از سخنان علی بن ابی‌طالب، ابوبکر، عمر و عثمان است.
اذهان عمومی خواستار روشن شدن این قتل‌ها هستند
پیش از این آیت‌الله لنکرانی نیز رافیق تقی، نویسنده‌ی آذربایجانی، و همکار وی، سامیر صداقت‌اوغلو را به خاطر مقاله‌ای که در روزنامه صنعت «اروپا و ما» منتشر کرده بودند، «محدورالدم» اعلام کرده بود.
به گفته‌ی خاتین اوغلو، واکنش مردم و دولت آذربایجان به فتوای آیت‌الله لنکرانی در آن زمان توام با انزجار بوده است و بسیاری آن را مداخله‌ی ایران در امور آذربایجان قلمداد کردند. برخی از نویسندگان آذربایجان، از جمله سیمور بایجان، آقشین یئنی‌سئی و ظاهر عظمت به فتوای آیت‌الله لنکرانی اعتراض کرده‌اند.
توقیف کتاب‌های دینی "افراطی" در مرزها
روزنامه‌های آذربایجان همچنین خبر می‌دهند که سالانه هزاران جلد کتاب‌های دینی "افراطی" در مرزهای ایران و آذربایجان توقیف می‌شوند. از سوی دیگر برخی از روزنامه‌های ایران نیز گزارش می‌دهند که دولت آذربایجان «سیاست مسجد زدائی و خراب کردن مساجد» را دنبال می‌کند.
خاتین اوغلو درباره‌ی سیاست دینی دولت آذربایجان به دویچه وله چنین توضیح می‌دهد: «سال ۲۰۰۸ حدود صد و پنجاه بنیاد، مجمع و گروه دینی در آذربایجان مجوز فعالیت گرفتند که به‌غیر از یک مورد همگی تشکل‌های اسلامی بودند. درحال حاضر حدود ۵۰۰ تشکل اسلامی مستقل و غیردولتی در آذربایجان فعالیت می‌کنند و بیش از هزار مسجد در آذربایجان هست.»
خاتین اوغلو، مدیر بخش فارسی خبرگزاری ترندنیوز، در ادامه اشاره می‌کند که دولت فقط ساخت مساجد بدون مجوز را ممنوع کرده و این مساله هم مورد تایید رهبران دینی آذربایجان قرار گرفته است.
پیامد قتل‌ها در مناسبات ایران و آذربایجان
ماجرای افشای قتل شهروند آذربایجانی، که ۱۳ سال پیش روی داده، بنظر کارشناسان محلی تاثیر عمده‌ای بر مناسبات کنونی دو کشورهمسایه نخواهد گذاشت.
ولی شفافیت در افشای قتل المارحسن‌اف، روزنامه‌نگار، و ضیاء بنیاداف، عضو فرهنگستان علوم آذربایجان، می‌تواند در از بین رفتن تردیدها نسبت به «مشارکت گروه‌های افراطی مذهبی ایرانی» در این قتل‌ها کمک کند و گمانه‌زنی‌نسبت به «دخالت محافل مذهبی ایران» در این قتل‌ها از بین ببرد.
طاهرشیرمحمدی
تحریریه: کیواندخت قهاری