روز شنبه (۱۵ دسامبر) جلسه رسیدگی به برخی اتهامات عمادالدین باقی، فعال حقوق بشر و رئیس انجمن دفاع از حقوق زندانیان ایران، در دادگاه تجدیدنظر استان تهران برگزار شد. عمادالدین باقی از دو ماه پیش تا کنون به خاطر نوشتن مقالاتی در مورد قتلهای سیاسی زنجیره‌ای و اعدام‌های سالهای گذشته، به اتهام اقدام علیه امنیت کشور در زندان اوین به سر می‌برد. امروز در دادگاه تجدیدنظر استان تهران به اتهامات دیگری که علیه وی اقامه شده، رسیدگی شد.

در این زمینه مصاحبه‌ای انجام داده‌ایم با آقای صالح نیکبخت، وکیل عمادالدین باقی:

دویچه وله: آقای نیکبخت، امروز جلسه رسیدگی به اتهامات آقای عمادالدین باقی در دادگاه تجدیدنظر استان تهران برگزار شد. لطفا توضیحی بدهید که چه اتهاماتی را باز امروز در آن دادگاه مطرح کردند؟

صالح نیکبخت: امروز، همان طوری که گفتید، محاکمه در دادگاه تجدید نظر بود و موضوع پرونده عبارت بود از پرونده‌ای که در حدود یک سال و نیم پیش برای آقای باقی مطرح شده بود و آن هم مربوط به این بود که ایشان (وسایل سفر) همسر و دختر و برادرزاده خانمشان را برای یک وورک شاپی (کارگاهی) در دوبی برای آموزش حقوق بشر فراهم کرده بود. دادگاه بدوی این پرونده مانند همیشه شعبه ششم دادگاه انقلاب بود که در آن جلسه رییس محکمه به من، به عنوان وکیل ایشان، و همچنین به خود آقای باقی و همسر و فرزند او اجازه حتی دفاع نداده بود و به دفعات صحبتهای من را قطع کردند. در آخر هم وقتی که من به او گفتم که این جلسه محاکمه توهین به نظام قضایی کشور ماست، دستور بازداشت مرا صادر کرد و سرانجام با وساطت بعضی از مامورین موضوع در آن لحظه خاتمه یافت. اما بعد از یک ماه متوجه شدیم که رییس دادگاه آقای باقی را به سه سال زندان محکوم کرده بود و خانم و دختر ایشان و همچنین برادرزاده خانم ایشان را هر یک به دوسال حبس تعلیقی به مدت سه سال محکوم کرده بودند. به همین جهت من و سایر همکارانم از این حکم صادره تجدیدنظرخواهی کرده بودیم و پرونده خوشبختانه به یکی از شعب دادگاه تجدیدنظر استان تهران ارجاع شده بود که قضات محکمه امروز با متانت بیشتر و تقریبا صحبتهای همه ما وکیلان آقای باقی و خانم ایشان و دخترشان را شنیدند. قرار شد در مورد پرونده مربوطه که نزدیک به دو سال پیش تشکیل شده بود و تا الان ادامه یافته، با دقت موضوع را مورد بررسی قرار بدهند و متوجه این نکته باشند که آقای باقی که به این مسافرت همسر و فرزند خودش را فرستاده بود، فکر کرده بود که این دعوت از طرف سازمان ملل متحد صورت گرفته، ولی پس از مراجعه همسر و دختر و برادرزاده خانم و یکی دو نفر دیگر متوجه شده بودند که این مراسم که تحت عنوان “وورک شاپ حقوق بشر“ در دوبی برگزار شده بود، از طرف سازمان ملل نبوده و احتمالا بعضی از کشورهای دیگر بنام سازمان ملل آن را شروع کرده بودند.

بنابراین همزمان با هم چند پرونده علیه آقای باقی در جریان است.

بله.

نتیجه دادگاه چه بود؟

نتیجه دادگاه را فعلا نمی‌توانم بگویم، زیرا بستگی به تصمیم هر سه نفر قاضی این دادگاه دارد و بعدا نتیجه اعلام می‌شود.

از وضعیت آقای باقی در زندان الان اطلاع دارید؟

بله، آقای باقی امروز هم به این دادگاه احضار شده بود، ولیکن ظاهرا به علت اشتباه در مکاتبه دادگاه با زندان اوین، مسئولین زندان از فرستادن ایشان به دادگاه خودداری کرده بودند. ظاهر امر این بوده که چون آقای باقی در بند ۲۰۹ زندان اوین در یک سلول ایزوله شده است، در یک اتاق ایزوله شده است، متوجه نشده بودند که بایستی مکاتبه با مسئول بند ۲۰۹ بکنند نه با زندان اوین. زیرا این بند ۲۰۹ اگر چه در اوین است، ولی از لحاظ مقرراتی جداگانه است و معمولا پرونده‌هایی که مربوط به زندانیان امنیتی باشد به اینجا ارجاع می‌شود. به این جهت آقای باقی را امروز نیاورده بودند. اما با توجه به اینکه من و آقای دکتر یوسف مولایی، استاد برجسته دانشگاه، و همچنین آقای حبیب‌زاده،‌ یکی از وکلای محترم دادگستری، وکالت این سه چهار نفر خانواده باقی را به عهده داشتیم، و از لحاظ مقررات قانونی تشکیل جلسه دادگاه بلااشکال بود، جلسه دادگاه بدون حضور آقای باقی برگزار شد و مقرر گردید اگر مواردی که نیاز به توضیح از آقای باقی هست، ایشان را نیز در جلسه دیگر احضار نمایند. ولی از فضای جلسه که نسبت به مواقع دیگر بهتر بود و جای امیدواری داشت، من احساس کردم که توضیحات ما سه نفر و همچنین خانم آقای باقی، دادگاه را قانع کرده بود که آقای باقی و خانواده‌اش از اینکه این وورک شاپ توسط سازمان ملل برگزار نشده بود، اطلاع نداشتند.

­ آقای باقی را حدود ۱۲ روز پیش ممنوع‌الملاقات کردند. هنوز این ممنوع‌الملاقاتی وجود دارد؟

خیر، آقای باقی فقط یک جلسه از انجام ملاقات منع شده بودو آن هم در این فاصله توسط بازپرس پرونده رفع شد. هفته گذشته هم کل افراد خانواده آقای باقی با ایشان ملاقات حضوری کردند و مضافا ما وکلای ایشان که سه چهار نفر هستیم، هر موقع بخواهیم می‌توانیم با ایشان ملاقات بکنیم. مشکلی از نظر ملاقات وجود ندارد.

آقای باقی، نامه‌ای به پنج تن از مسئولین کشور نوشتند و در این نامه توضیح داده بودند سیر پرونده‌شان را و اعتراض کرده بودند به نقض حقوقشان و خواهان رسیدگی به وضعیتشان شده بودند. آیا به نامه ایشان از طرف این مسئولین جوابی داده شده است؟

در مورد نامه‌اش، اینکه الان شما مطرح می‌کنید، من هم فقط از آقای باقی شنیدم که این نامه را نوشتند، ولی در این مورد که آیا این نامه‌ها به مخاطبان ایشان رسیده است یا خیر، من اطلاعی ندارم. تا آنجایی هم که می‌دانم، تاکنون جوابی که علنی باشد و تاثیری در وضعیت ایشان کرده باشد، اعلام نشده است.

آقای خاتمی‌ رئیس جمهور پیشین، پس از دیدار هیاتی که از طرف انجمن دفاع از حقوق زندانیان تعیین شده بود، وعده دادند که از امکاناتی که دارند، استفاده کنند و “برای رفع مشکلی که برای آقای باقی بوجود آمده“، تلاش کنند. تا چه حد ایشان به این وعده عمل کرده‌اند؟

هیاتی که با جناب آقای خاتمی، رییس جمهوری محترم قبلی ایران ملاقات کرده بود، گزارش ملاقات خود را در جلسه هیات امنای انجمن، که هفته گذشته تشکیل شد، مطرح کردند. ولی با توجه به اینکه آقای خاتمی شخصیت خاصی دارد و همیشه امیدواری می‌دهد در این موردها، ما فعلا فقط وعده ایشان را شنیده‌ایم و هنوز معلوم نیست که ایشان با مقاماتی که قرار بوده در مورد آقای باقی صحبت بکنند، صحبت کرده‌اند یا خیر و نتایج رایزنی ایشان با مقامات را هنوز به ما اعلام نکرده‌اند.

گام بعدی برای رسیدگی به وضعیت آقای باقی، چه از طرف دادگاه چه از طرف وکلای ایشان، چه خواهد بود؟

آقای باقی، بارها و بارها اعلام کرده‌اند که ایشان در چارچوب قوانین کشور، قوانین حقوق بشر و مانند یک فعال حقوق بشر عمل می‌کند. ایشان نه اهل جار و جنجال و سرو صدا کردن است، نه موضوعاتی را از این قبیل می‌پسندد. به همین جهت بارها اعلام کرده‌اند وکلای ایشان و همچنین انجمن دفاع از حقوق زندانیان و نیز هیات پیگیری‌ای که از طرف این انجمن برای بررسی و تعقیب کار آقای باقی تشکیل شده است، در چارچوب مقررات کشور عمل کنند. ما در این چارچوب مذاکراتی با مقامات قضایی مسئول در این مورد انجام داده‌ایم و این موضوع را که با توجه به اینکه ایشان بخاطر اتهام ثابت شده به قول مقامات قبلی در زندان هستند، نباید در اتاق ایزوله شده و با محرومیت از امکانات زندگی باشد، منعکس کرده‌ایم و آن مقام قضایی هم این موضوع را مطمئنا با مقامات مافوق خودش منعکس کرده است. ولی اگر چه امکانات بسیار بسیار کم است و قطره قطره و قطره‌چکانی است، ولی احساس می‌کنیم در بعضی موردها در مورد آقای باقی دستوراتی صادر شده است. مثلا بعد از حدود ۴۵ روز که ایشان در این اتاق ایزوله شده، که در ایران می‌گویند اسمش را انفرادی نگذارید، با یک نفر دیگر از زندانیان است که هیچ سنخیتی با اتهام ایشان ندارد، و بعدا هم گویا به دو نفر تبدیل شده‌اند، و یکی حتی اتهامات مشابه القاعده‌ای‌ها را دارد، ایاشن هم سلول و هم‌اتاق هستند. خوشبختانه یک تلویزیون به ایشان داد‌ه‌اند. این اولین بار بوده بعد از ۴۵ روز از بازداشت ایشان. و من فکر می‌کنم با توجه به اینکه قرار است که به زودی از آقای باقی در مورد اتهاماتی که به او وارد شده و سوالاتی که از او شده بود، مجددا شخص آقای بازپرس تحقیق بنماید، و ما وکلای ایشان هم از آقای باقی خواهش کردیم که شما طبق مقررات ایران به این سوالات پاسخ بدهند و از هر گونه اقدام حادی مانند اعتصاب غذا خودداری کنند، ما امیدوار شده‌ایم که آقای باقی در این روزها به بازپرسی احضار بشود و بعد از حضور ایشان در بازپرسی امیدواریم که شرایط تغییر پیدا بکند.