طی ۱۵ سال گذشته تعداد دانشجویان خارجی در دانشگاه‌های آلمان به دو برابر افزایش یافته است. در کنار این، دانشگاه‌های آلمان به لحاظ میزان جذب دانشجوی خارجی پس از ایالات متحده آمریکا و بریتانیا در جایگاه سوم قرار دارند. عاملی مهم، تا پنج سال پیش در پیدایش این آمار نقش اساسی داشت و آن عدم پرداخت شهریه در دانشگاه‌های آلمان بود.

میزان شهریه و تحصیل رایگان

اما تصویب الزام پرداخت شهریه نیز باعث نشد تا از تعداد دانشجویان خارجی کاسته شود. از جمله دلایل این امر، میزان مناسب شهریه در دانشگاه‌های آلمان است. ۵۰۰ یورو برای هر ترم. البته این ملبغ در دانشگاه‌های مختلف یکسان نیست و تعیین آن بر عهده مسوولان دانشگاه است. به طور نمونه مسوولان دانشگاه بیله فلد تصمیم گرفته‌اند برای هر ترم ۳۵۰ یورو شهریه دریافت کنند.

دانشگاه‌هایی نیز هستند که تصویب شهریه‌ی دانشگاهی در آن‌ها هنوز نهایی نشده است. شهریه در دانشگاه‌هایی که در ایالت‌های برلین، براندنبورگ، هسن، مکلنبورگ فورپومرن و ایالت شلسویگ هولشتاین واقع شده‌اند، تا کنون تصویب نشده است. در ایالت‌های نام برده، بحث و تبادل‌ نظر بر سر الزامی کردن شهریه کماکان ادامه دارد، این تصمیم اما بستگی به رای نمایندگان در مجلس ایالت‌ها دارد.

این نکته را نیز باید اضافه کرده که چه در دانشگاه‌های با شهریه و چه در دانشگاه‌هایی با امکان تحصیل رایگان، دانشجویان مقطع دکترا موظف به پرداخت شهریه نیستند. دانشجویان مقطع دکترا تنها هزینه‌ی خدمات دانشجویی را پرداخت می‌کنند.

تحصیل به زبان انگلیسی، عاملی برای جذب دانشجویان خارجی

حرکت دانشگاه‌های آلمان به سمت ارائه‌ی رشته‌های دانشگاهی به زبان انگلیسی را می‌توان به عنوان عاملی جدید ذکر کرد که جذب دانشجویان خارجی را در پی داشته است. عاملی که به گفته مسوولان دانشگاهی قرار است، نکته‌ای مثبت در مقابل پرداخت شهریه دانشگاهی باشد. مسوولان آموزشی امیدوارند که از این طریق، از کاهش تعداد دانشجویان خارجی جلوگیری شود.

اما بیشترین تعداد دانشجویان خارجی در آلمان اهل چه کشورهایی هستند و چرا دانشگاه‌های آلمان را برای تحصیل انتخاب کرده‌اند؟ در حال حاضر ۲۵۰ هزار دانشجوی خارجی در دانشگاه‌های آلمان مشغول به تحصیل هستند که از این تعداد ۱۸۰ هزار نفر، تحصیلات متوسطه را در کشوری غیر از آلمان انجام داده‌اند. این افراد بر خلاف دانشجویان خارجی‌ای که در آلمان به مدرسه رفته‌اند، با مدرک دیپلم و یا با پایان دوران تحصیل در یک مقطع دانشگاهی در کشور خود، تصمیم به ادامه تحصیل در آلمان گرفته‌اند.

بیشترین تعداد از این افراد را دانشجویان آسیایی و اهل اروپای شرقی تشکیل می‌دهند. شاید این نکته نیز که بیشترین تعداد دانشجویان آسیایی با تعداد ۲۵ هزار نفر را دانشجویان اهل چین تشکیل می‌دهند، دور از ذهن نباشد. پس از چین به ترتیب دانشجویان اهل روسیه، لهستان، بلغارستان و ترکیه هر یک با تعدادی بین شش تا ده هزار نفر در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند.

مسوولان آموزشی در آلمان معتقدند که کماکان مناسب بودن میزان شهریه در دانشگاه‌های این کشور عاملی برای جذابیت تحصیل در آلمان است. عاملی که تحت‌الشعاع زمزمه‌هایی همچون افزایش میزان شهریه قرار گرفته است. البته این تصمیم‌گیری مخالفان بسیاری دارد. زیرا که تصویب شهریه‌ی بیشتر، نه تنها شامل دانشجویان خارجی بلکه دانشجویان آلمانی را نیز شامل می‌شود و خود عاملی است برای اعتراضات دانشجویی در آلمان. اعتراضاتی که در در ماه‌های گذشته با اعتصابات سراسری در آلمان از سوی دانشجویان همراه بوده است و کار را برای تصمیم‌گیری مسوولان مشکل ساخته است.

KB/YK