ماه ژانویه امسال پژوهشگران اعلام کردند که سال ۲۰۱۵ گرم‌ترین سال کره زمین از زمان آغاز ثبت دمای هوا تاکنون بوده است. گرم شدن زمین اما در ماه‌های بعدی همچنان ادامه داشت تا جایی که سال ۲۰۱۶ این رکورد را از آن خود کرد. دمای کره زمین در مقایسه با دوران پیشاصنعتی (اواسط قرن ۱۹) ۱/۲ درجه سانتی‌گراد افزایش داشته است.

آزمایش‌های متعدد اثبات کردند که تقریبا تمامی خودروهای دیزلی تولیدی دستکاری شده و سیستم تصفیه اگزوز آنگونه که مقرر شده‌، عمل نمی‌کند. نتیجه این رسوایی به معنای در خطر قرار گرفتن زندگی ساکنان شهرها و افزایش میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا بوده است. این واقعه موجب شده تا اینک بحث‌های متعددی در رابطه با حذف خودروهای دیزلی از شهرها در سراسر جهان به جریان افتد.

در ماه مارس شهر فوکوشیما در کانون توجه قرار گرفت؛ پنج سال پیش در رآکتورهای ۱، ۲ و ۳ نیروگاه هسته‌ای این شهر، سوخت هسته‌ای ذوب شده و رآکتور ۴ نیز آتش گرفت. نیروگاه فوکوشیما هنوز تحت کنترل کامل درنیامده و نشت مواد رادیواکتیو ادامه دارد. به گفته دولت ژاپن فاجعه اتمی فوکوشیما تا بدین‌جا ۱۷۵ میلیارد دلار خسارت برجای گذاشته است.

دیواره بزرگ مرجانی در شرق استرالیا بزرگترین مجموعه صخره‌های مرجانی در دنیا به شمار می‌رود و به عنوان میراث جهانی زیست‌محیطی یونسکو به ثبت رسیده است. افزایش دمای آب اقیانوس‌ها در سال‌های اخیر موجب مرگ مرجان‌ها و تغییر رنگ آنان به سفید شده است. دیواره بزرگ مرجانی ۲ هزار کیلومتر طول دارد و ۴۰۰ نوع مختلف مرجان، ۱۵۰۰ نوع ماهی بیش از ۴ هزار گونه از نرم‌تنان در آن جا خانه دارند.

گلایفوزیت (گلیفسات) پرفروش‌ترین سم علف‌کش در جهان است. طبق اعلان آژانس جهانی تحقیقات سرطان این محصول سرطانزاست و در محصولات کشاورزی می‌توان ردپای آن را یافت. اعلام موضوع به بحث‌ها و کشمکش‌های متعددی در رابطه با مصرف این سم علف‌کش دامن زده است. کمیسیون اروپا تا پایان سال ۲۰۱۷ استفاده از گلایفوزیت را مجاز دانسته است. قرار است تا آن زمان پژوهش‌های بیشتری روی این محصول شیمیایی صورت بگیرد.

هواپیمای خورشیدی "ایمپالس ۲" ساخته دانشمندان سوئیسی توانست در سال ۲۰۱۶ دور دنیا پرواز کند. صفحه‌های خورشیدی نصب شده روی بال‌های دراز این هواپیما سوخت مورد نیاز برای ملخ و باتری تعبیه شده در بدنه را تأمین کردند. به این ترتیب خلبان‌ها این امکان را داشتند که در شب نیز به پرواز خود ادامه دهند.

سال ۲۰۱۶ در خیلی از نقاط کره زمین چه در زمستان و چه در تابستان شاهد آب‌و‌هوایی طغیانگر بودیم؛ موجی از هوای داغ و سوزان، آتش‌گرفتن جنگل‌ها و بروز سیلاب. هر چند گرمایش زمین در سال‌های اخیر موجی از تغییرات آب‌و‌هوایی را به همراه داشته است، اما با این حال هنوز نمی‌توان با قطعیت آن را عامل تک‌تک رخدادهای آب‌وهوایی یاد شده دانست.

۹۰ درصد از مردم جهان با آلودگی شدید هوا دست و پنجه نرم می‌کنند. طبق پژوهش سازمان جهانی بهداشت سالانه نزدیک به شش میلیون نفر در اثر پیامدهای آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این معضل بیش از همه در شهرهای بزرگ قربانی می‌گیرد. تردد وسایل نقلیه، سوزاندن چوب و ذغال‌سنگ سه عامل مهم ایجاد آلودگی هوا در جهان به شمار می‌روند.

چین و آمریکا در ماه سپتامبر بر پیمان جهانی تغییرات آب‌وهوایی موسوم به "توافق‌نامه اقلیمی پاریس" مهر تأیید زدند. این توافق‌نامه اینک از سوی ۱۱۸ کشور تصویب شده و از روز ۴ نوامبر رسما به اجرا گذاشته شد. طبق توافق‌نامه تاریخی پاریس جامعه بین‌المللی موظف است تا با در پیش گرفتن اقدامات پیشگیرانه میانگین گرمایش زمین را تا "زیر دو درجه سانتی‌گراد" نسبت به شروع انقلاب صنعتی نگاه دارند.

هواپیما یکی از مهمترین عوامل آلوده‌کننده محیط زیست است. افزایش رونق سفرهای هوایی به معنای افزایش تولید گازهای گلخانه‌ای است. در ماه اکتبر ۱۹۱ کشور در کیگالی، پایتخت رواندا بر سر کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای به توافق رسیدند و متعهد شدند تا سال ۲۰۲۱ با اجرای پروژه‌های مختلف سهم کوچکی در راستای تحقق این هدف ایفا کنند. با این حال اقدامات پیش‌بینی‌شده برای جلوگیری از تغییرات اقلیمی همچنان ناکافی هستند.

۴۵ کشور جهان در کنفرانس اقلیمی مراکش متعهد به چشم‌پوشی از ذغال‌سنگ و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر شدند. مراکش نخستین نیروگاه عظیم خورشیدی خود را (تصویر) به راه انداخته است. این نیروگاه بزرگترین نیروگاه خورشیدی جهان به شمار می‌رود که در شهر ورزازات ساخته شده است.

باراک اوباما در پایان ۸ سال ریاست‌جمهوری‌اش حفاری در بخش‌‌های بزرگی از قطب شمال را ممنوع کرد. از همین رو مجوزهای جدید برای حفاری نفت و گاز در این مناطق صادر نخواهند شد. این تصمیم اوباما استقبال دوستداران محیط ‌زیست و خشم دست‌اندرکاران صنعت نفت آمریکا را به همراه داشت. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور بعدی آمریکا اعتقاد چندانی به گرمایش زمین ندارد و از منتقدان سرسخت طرح محیط ‌زیستی اوباما بوده است.

استقبال بان کی‌مون، دبیر کل سازمان ملل متحد و فرانسوا اولاند، رئیس جمهور فرانسه از معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست. ایران به عنوان کشوری در حال توسعه گرچه در رتبه ۲۹ تولید ناخالص ملی در میان کشورهای جهان قرار دارد، اما به گفته معصومه ابتکار، در رتبه هشتم جهان در تولید گازهای گلخانه‌ای ایستاده است.

۱۵۰ نفر از سران و رهبران کشورهای جهان و در مجموع ۴۰ هزار نفر مهمان در منطقه‌ی "لو بورژه" به وسعت ۱۸ هکتار که در خارج از پاریس قرار دارد جمع شده‌اند تا راهکاری برای مقابله با تغییرات اقلیمی بیابند.

کنفرانس اقلیمی پاریس پس از ترورهای این شهر در روز ۱۳ نوامبر که ۱۳۰ کشته برجای گذارد تحت تدابیر شدید امنیتی برگزار می‌شود. هزاران نفر از نیروهای پلیس مسئولیت تامین امنیت کنفرانس را برعهده دارند.

باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا در بدو ورود به پاریس به قربانیان ترور‌ها در این شهر ادای احترام کرد.

مقامات فرانسوی به دلیل تهدیدات امنیتی از مردم خواسته‌اند از تجمعات بزرگ خودداری کنند. با این حال تجمعات و تظاهرات پراکنده‌ای در اعتراض به "عملکرد قدرت‌های بزرگ در برابر تغییرات آب و هوایی" صورت گرفت که با دخالت پلیس به خشونت کشیده شد.

به دلیل ممنوعیت تظاهرات، به دعوت یک سازمان مردم نهاد، معترضین به‌جای حضور خود در خیابان‌ها، کفش‌هایشان را در کنار یک‌دیگر قرار دادند.

نزدیک به ۲۲ هزار جفت کفش در میدان "رپوبلیک" پاریس قرار گرفت تا به رهبران کشورهای جهان گفته شود "سیاره دیگری وجود ندارد".

کفش‌های پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان (عکس) و همچنین یک جفت کفش کتانی متعلق به بان کی‌مون، دبیر کل سازمان ملل متحد نیز در میان کفش‌های آکسیون اعتراضی دیده می‌شد.

ریکن پاتل، از سازمان مردم نهاد "آواز" که آکسیون اعتراض با کفش را ترتیب داده می‌گوید:«هرچند تدابیر امنیتی مانع از حضور شهروندان فرانسوی در خیابان‌ها شد اما مردم جهان به‌جای آن‌ها در بزرگترین حرکت اعتراضی نسبت به تغییرات اقلیمی شرکت کردند».

همزمان با آغاز کنفرانس پاریس، بیش از ۲۳۰۰ اکسیون اعتراضی در شهرهای سراسر جهان برگزار شد. (عکس از اعتراض در کیف، اوکراین)

به گزارش پلیس آلمان در برلین بیش از ۱۰ هزار نفر به تغییرات اقلیمی ناشی از گرمایش زمین و عدم دستیابی رهبران کشورهای جهان به توافقی جامع برای مقابله با این روند به خیابان‌ها رفتند.

در اجلاس پاریس ده هزار نماینده از ۱۹۵ کشور جهان به بحث و گفت‌وگو در باره پیمان جایگزین پیمان کیوتو در راستای کاهش پخش و نشر گازهای گلخانه‌ای خواهند پرداخت. این پیمان باید مصرف انرژی‌های فسیلی در جهان را به میزانی کاهش دهد که گرمای زمین تا پایان قرن کنونی نسبت به آغاز صنعتی‌شدن جهان بیش از ۲ درجه افزایش نیابد. (عکس: اعتراض در سیدنی، استرالیا)

به گفته‌ی کارشناسان افزایش دمای اتمسفر کره زمین، ذوب یخچال‌های طبیعی جهان، بالاآمدن بیشتر سطح آب دریاها، افزایش توفان‌ها و گردبادها و سایر سانحه‌های طبیعی و حوادث اقلیمی را به دنبال داشته و کره زمین را در معرض تهدیدهای باز هم خطرناک‌تری قرار خواهد داد. (عکس: در یکی دیگر از بزرگترین تظاهرات‌ها، ده‌ها هزار نفر نیز در لندن به خیابان رفتند)

دبیرکل سازمان ملل در مقاله‌ای تمامی سران و سیاستمداران را خطاب قرار داد و در پیامی روشن نوشت: «موفقیت پاریس بستگی به شما دارد. اکنون وقت آن فرارسیده که عقل سلیم را به کار بندیم و کار را با انعطاف و توافق‌نظر پیش بریم.» به گفته‌ی بان کی‌مون، حال باید فراتر از افق‌های ملی اندیشید و برای مصالح مشترک ارجحیت قائل شد. (عکس: اعتراض در مکزیکو‌سیتی)

در کنفرانس اقلیمی پاریس، ۲ هزار سازمان غیر دولتی با ۱۴ هزار نماینده حضور دارند. با ممنوع شدن تظاهرات در پاریس، حال این وظیفه سازمان‌های غیردولتی فعال در عرصه محیط زیست است که "فشار خیابان" ،"هشدار محققان و دانشمندان" برای نجات "سیاره زیست‌گاه بشر" و "کنارگذاردن اختلافات" را به درون سالن‌های کنفرانس اقلیمی برند. (عکس: نورپردازی برج ایفل به رنگ سبز)