حدود یک هفته پیش سفیر انگلیس در تهران در گفت‌وگویی اعلام کرد: «من فکر نمی‌کنم برنامه هسته‌ای ایران به طور کامل صلح‌آمیز باشد.» سایمون گس ۲۹ تیرماه در گفت‌وگو با بخش فارسی شبکه بی‌بی‌سی تاکید کرد: «اگر گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را خوانده باشید، در آن سوال‌های جدی‌ای مطرح شده که ایران جواب کافی به آنها نداده است.» سخنان گس که تعطیلات تابستانی خود را می‌گذراند، با واکنش‌های تندی در ایران روبرو شده که همچنان ادامه دارد.

تاثیر تحریم‌ها بر اقتصاد ایران

سایمون گس معتقد است، تحریم‌های غرب مشکلات فراوانی، به ویژه در زمینه صنایع نفت و گاز و تجارت خارجی، برای ایران به وجود آورده است. او با اشاره به اینکه ایران دومین ذخائر گاز و چهارمین ذخائر نفت جهان را در اختیار دارد تاکید کرد، این کشور «در عین حال، از کشورهای دیگر گاز وارد می‌کند و تولید نفت هم در این کشور افت کرده است.» سفیر انگلیس در تهران می‌گوید، دلیل واردات گاز و افت تولید نفت ایران نبود سرمایه‌گذاری و فن‌آوری شرکت‌های خارجی است.

این اظهارات و تاکید سفیر انگلیس در مورد آنچه ضرورت "بالا بردن هزینه سرپیچی ایران از خواسته‌های جامعه جهانی" عنوان کرده، ناخشنودی‌های فراوانی به وجود آورده. ظاهرا بخشی از این واکنش‌ها، که عمدتا از سوی نمایندگان مجلس ابراز شده، بیشتر معطوف به افکار عمومی داخل کشور است.

سه روز پس از انتشار سخنان سایمون گس، ۳۱ تیرماه ۸۹، فاطمه آلبا یکی از نمایندگان مجلس، به خبرگزاری "خانه ملت" گفت، سفیر انگلیس درخواست دیدار با اعضای فراکسیون زنان مجلس را داشته که این فراکسیون به آن پاسخ منفی داده است.

سفیر انگلیس، "عنصر نامطلوب"؟

علاءالدین بروجردی‌، رییس كمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، دوم مرداد ماه سخنان سفیر انگلیس در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران را «یك اتهام دروغ و غیرواقعی» عنوان کرد. او همچنین اظهارات گس در مورد تاثیر منفی تحریم‌ها بر وضعیت اقتصادی و تجاری ایران را نادرست خواند و ادعا کرد: «ایران بزرگترین موفقیت‌ها به دلیل شكوفایی استعدادهای ایرانی را در مدت تحریم به دست آورده‌است.»

گزاری فارس از قول بروجردی نوشت، سایمون گس با اظهارات خود علیه جمهوری اسلامی «مصداق عنصر نامطلوب‌شدن در عرصه بین‌المللی» شده است. بروجردی گفت: «سفیر انگلیس باید در مدت اقامت خویش در جمهوری اسلامی ایران این واقعیت را درک کرده باشد که همه فعالیت‌های ایران در چارچوب مقررات آژانس و کاملاً صلح‌آمیز است و تکرار این‌گونه مسائل کذب، به هیچ وجه واقعیت را تغییر نمی‌دهد.» گس که از اوایل سال گذشته به ایران آمد، شهریور ۸۸ استوارنامه‌ی خود را به محمود احمدی‌نژاد تحویل داد. او در سخنان خود به گزارش آژانس استناد کرده بود.

درخواست از وزارت امور خارجه

در ادامه‌ی این ماجرا امروز چهارشنبه، ششم مرداد ماه، دو نماینده دیگر مجلس هشتم به انتقاد از سفیر انگلیس پرداختند و خواستار اخراج او از ایران شدند. به گزارش ایسنا، محمد کریم عابدی عضو فراکسیون اصولگرایان نیز گفته‌های گس در مورد ابهام در ماهیت صلح‌آمیز برنامه‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی را دروغ‌پردازی خوانده و گفته است: «او به عنوان یک دروغ‌گو، عنصر نامطلوبی است و اگر عذرخواهی نکند باید اخراجش در دستور کار وزارت خارجه قرار گیرد.»

نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، اسماعیل کوثری نیز می‌گوید، وزارت امور خارجه باید اخراج سفیر انگلیس را در دستور کار قرار دهد. وزارت امور خارجه دوم مرداد و در غیاب سفیر انگلیس، کاردار این سفارتخانه را احضار و اعتراض تهران به سخنان سایمون گس را به اطلاع او رساند.

به گزارش خبرگزاری مهر، کوثری گفت: «پیش از این به علت دخالت‌ها و سیاست‌های ضد ایرانی انگلستان در طرحی که ۳۱ تن از نمایندگان امضا کردند خواستار بسته شدن سفارت انگلیس شده بودیم و اکنون شاهد هستیم که این موضع گیری‌های ضد ایرانی همچنان ادامه دارد.»

«کاهش روابط با انگلیس در دستور کار نیست»

طرحی که کوثری به آن اشاره می‌کند، اسفند ماه گذشته در مجلس مطرح شد، اما پس از تصویب یک فوریت آن و انعکاس در مطبوعات داخلی مسکوت گذاشته شد. تعدادی از نمایندگان مجلس دولت بریتانیا را متهم به دخالت در امور داخلی کشور کردند و خواهان قطع یا کاهش سطح روابط دیپلماتیک با این کشور شدند. این نمایندگان ادعا می‌کنند، بریتانیا در ناآرامی‌هایی که در اعتراض به نتایج اعلام‌شده‌ی انتخابات ریاست جمهوری دوره دهم آغاز شد دست داشته و از معترضان حمایت کرده است.

سخنگوی وزارت امور خارجه، رامین مهمان‌پرست، همان زمان گفت، برنامه‌ای برای تغییر در روابط سیاسی با لندن در وزارتخانه‌ی متبوعش وجود ندارد. در دو ماه آغازین سال جاری نیز زمزمه‌های مشابهی در مجلس آغاز شد که بار دیگر کنار گذاشته شد.

"ملاحظات نظام" در رابطه با لندن

در حالی که برخی از نمایندگان از "جدی بودن" کاهش روابط تهران و لندن سخن می‌گفتند، رامین مهمان‌پرست ۱۴ اردیبهشت ماه ضمن تکذیب وجود چنین برنامه‌ای تاکید کرد: «ما در روابط خود با انگلیس ملاحظاتی داریم كه آن را به اطلاع نمایندگان رسانده‌ایم.» او گفت: «این ملاحظات در برخی ابعاد از جمله ابعاد اقتصادی است.»

به اعتقاد ناظران، بحث نمایندگان در مورد اخراج سفیر انگلیس را نمی‌توان جدی گرفت. تجربه‌های مشابه در چنین مواردی، از جمله درخواست نمایندگان برای کاهش روابط با روسیه، نشان می‌دهد، تصمیم در این گونه موارد در حیطه‌ی "سیاست‌های کلان" جمهوری اسلامی به شمار می‌رود و در آن "ملاحظات نظام" بر نظر نمایندگان اولویت دارد. افزون بر این نمایندگان مجلس شورای اسلامی اکنون، مانند سفیر انگلیس، تعطیلات تابستانی خود را می‌گذرانند.

BK/BB