بشار اسد، رهبر سوریه نیمه شب پنج‌شنبه (۱۸ اوت / ۲۷ مرداد) در یک گفت وگوی تلفنی با بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد، مدعی شد که عملیات ارتش و پلیس علیه معترضان در این کشور متوقف شده است. سازمان ملل با انتشار بیانیه‌ای ضمن اعلام این خبر نوشت: بان‌کی‌مون قاطعانه از اسد خواسته است به عملیات نظامی علیه معترضان و پیگردهای دسته‌جمعی مخالفان پایان دهد.

تکذیب ادعای اسد توسط مخالفان

از صبح پنج‌شنبه فعالان حقوق بشر و شاهدان عینی از برخی شهرهای سوریه گزارش داده‌اند که تعقیب و آزار مخالفان همچنان ادامه دارد و در مناطقی صدای تیراندازی به گوش می‌رسد. به گزارش منابع خبری در عملیات روز گذشته‌ (۲۶ مرداد) نیروهای انتظامی دست‌کم ده نفر بر اثر تیراندازی ماموران جان خود را از دست‌داده‌اند.

روز پنج‌شنبه شورای امنیت سازمان ملل نیز بررسی اوضاع سوریه را در دستور کار خود قرار داد. ناوی پیلای، کمیسار حقوق بشر سازمان، گزارشی از وضعیت حقوق بشر در سوریه را تهیه کرده که بخش‌هایی از آن پیش از آغاز نشست یاد شده به دست رسانه‌های خبری رسیده است. برابر گزارش‌ها، احتمال می‌رود پیلای با توجه به آنچه روند نقض آشکار حقوق بشر در سوریه عنوان شده، پیگرد بین‌المللی آمران و عاملان این اقدام‌ها را به شورای امنیت پیشنهاد کند.

هم‌صدایی اروپا و آمریکا علیه اسد

همزمان با این تحولات کاخ سفید و اتحادیه اروپا برای نخستین بار خواستار کناره‌گیری بشار اسد از قدرت شدند. باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، در بیانیه‌ای که عصر پنج‌شنبه در واشنگتن منتشر شد تاکید می‌کند: «اکنون زمان آن فرارسیده که رئیس جمهوری سوریه، بشار اسد برای تامین خواسته‌ی شهروندان این کشور از قدرت کناره‌گیری کند.»

کاترین اشتون‌مسئول سیاست خارجی اتحادیه‌ی اروپا نیز می‌گوید: "از نظر مردم سوریه بشار اسد هرگونه مشروعیتی را از دست داده" و ضروری است که قدرت را واگذار کند. در همین حال صدراعظم آلمان، آنگلا مرکل، رئیس جمهور فرانسه نیکلای سارکوزی و نخست وزیر بریتانیا دیوید کامرون در بیانیه‌ی مشترکی بر ضرورت کنار رفتن اسد تاکید کرده‌اند. رهبران سه کشور مهم اروپا از حکزمت بشار اسد انتقاد می‌کنند که به پیام‌های شورای امنیت، و شمار بسیاری از کشورهای جهان و منطقه بی‌اعتنا بوده است.

در این بیانیه از رهبر سوریه خواسته شده بر این واقعیت که مردم کاملا از او رویگردان شده‌اند گردن بگذارد و "برای حفظ یکپارچگی کشور و مردم سوریه" راه را برای تغییر قدرت باز کند.

احتمال طرح اتهام "جنایت علیه بشریت"

بر اساس بیانیه‌ای که سازمان ملل منتشر کرده اسد در گفتگوی تلفنی با بان کی‌مون از انجام اصلاحات سیاسی در ماه‌های آینده در این کشور خبر داده است. مخالفان می‌گویند این وعده‌ها در ماه‌های گذشته بارها تکرار، اما هرگز عملی نشده است. در بیانیه‌ی سران سه کشور اروپایی نیز وعده‌های بشار اسد برای انجام اصلاحات "توخالی" توصیف شده است.

خبرگزاری فرانسه به نقل از گزارشی که ظاهرا به درخواست ناوی پیلای تهیه شده می‌نویسد، سازمان ملل به شواهدی در مورد "حملات بسیار گسترده و سازمان‌یافته علیه شهروندان غیرنظامی سوریه" دست یافته که می‌توانند تایید کننده‌ی اتهام "جنایت علیه بشریت" باشند.

گفته می‌شود شماری از سربازان ارتش سوریه در گفتگو با گزارشگران سازمان ملل اعتراف کرده‌اند، "دستور صریح" داشته‌اند که به سوی تظاهرکنندگان تیراندازی کنند. مخالفان اسد می‌گویند از آغاز ناآرامی‌ها در این کشور، از حدود ۵ ماه پیش، دست‌کم ۲۰۰۰ شهروند معترض کشته شده‌اند. انتظار می‌رود کمیساریای حقوق بشر سازمان ملل پیشنهاد ارجاع پرونده سوریه به دادگاه بین‌المللی جنایت جنگی لاهه را به شورای امنیت ارائه کند.

بررسی پرونده‌ی سوریه در ارتباط با "جنایت علیه بشریت" در دادگاه لاهه مشروط به تصمیم شورای امنیت است. ناظران با توجه به روابط نزدیک چین و روسیه با حکومت بشار اسد، احتمال موافقت با این پیشنهاد را در شرایط حاضر ناچیز ارزیابی می‌کنند.

BK/AA