در آستانه سالگرد مهسا؛ افزایش بازداشتها، احضارها و تهدیدها
۱۴۰۲ مرداد ۲۷, جمعه
وزارت اطلاعات با تأیید بازداشت شماری از کنشگران سیاسی و حقوق زنان در گیلان، آنها را به "تدارک اغتشاش" متهم کرده است. تهدید برخی خانوادههای دادخواه توسط نیروهای امنیتی. محکومیت یکی از آسیبدیدگان چشمی به زندان.
تبلیغات
نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی در آستانه سالگر مرگ مهسا (ژینا) امینی موج جدیدی از فشار و ارعاب علیه شهروندان گیلان را آغاز کردەاند.
تسنیم خبرگزاری نزدیک به سپاه پاسداران روز پنجشنبه ۲۶ مرداد (۱۷ اوت) به نقل از اداره کل اطلاعات استان گیلان از "دستگیری اعضای یک تیم تشکیلاتی" خبر داد. تسنیم این گروه را "یک تیم مرتبط با عناصر بیگانه"و "سابقهدار" توصیف کرده است که قصد داشته در سالگرد مرگ مهسا دست به اعتراض بزنند.
بنا بر خبرهای انتشاریافته در شبکههای اجتماعی و رسانههای حقوق بشری، خانوادههای بازداشتشدگان استان گیلان جهت پیگیری وضعیت آنان به دادسرای عمومی و انقلاب رشت مراجعه کردهاند. اما دادسرای عمومی و انقلاب رشت، با عدم پیگیری وضعیت بازداشتشدگان، از ارائهی هر گونه توضیحی پیرامون نهاد بازداشتکننده و محل نگهداری آنها خودداری کرده و از خانوادهها خواسته است روز شنبه ۲۷ مرداد به دادسرا مراجعه کنند.
افراد دستگیر شده فعالان سیاسی و فعالان حقوق زنان هستند و از محل نگهداری آنها هیچ اطلاعی در دست نیست. نگرانیها بابت سلامت و امنیت جانی آنان نیز بیشتر میشود.
اسامی دستگیر شدگان گیلانی
هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، شمار دستگیرشدگان را تنها در دو روز ۱۳ نفر اعلام کرده است.
نام دستگیر شدگان متین یزدانی، فروغ سمیعنیا، یاسمین حشدری، جلوه جواهری، زهرا دادرس، زهره دادارس، نگین رضایی، شیوا شاه سیاه، واحده خوش سیرت، سارا جهانی، آزاده چاوشیان، مهسا بصیر توانا و هومن طاهری اعلام شده است.
دستگیری مادر بجای دختر و حکم سبالنبی
در این میان، احضار و بازداشت خانوادههای دادخواه معترضان هم در آستانه سالگرد مرگ مهسا امینی و آغاز خیزش مردمی در ۲۶ شهریور۱۴۰۱ بیشتر شده است.
حساب توییتری "دادبان" گزارش داد مریم عباسینیکو، زندانی سیاسی در زندان دولتآباد اصفهان، با اتهام "سبالنبی" روبرو است.
به نوشته دادبان، مریم، مادر بیتا شفیعی، دانشآموز معترض به مسمومیت دانشآموزان است که ۵ تیر ۱۴۰۲، ماموران به خانه پدر و مادر بیتا به قصد بازداشتش وارد شدند و و زمانی که متوجه شدند بیتا خانه نیست، پدرش را کتک زده و مادرش، مریم عباسی نیکو را جای دخترش، بازداشت کرده و با خود بردند.
فشار به خانوادههای دادخواه
همزمان با دستگیریها فشار به خانواده دادخواه معترضان نیز بیشتر میشود. کوروش وزیری، همسر دادخواه شیرین علیزاده از کشتهشدگان در جریان اعتراضات، روز پنجشنبه ۲۶ مرداد توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی دستگیر شد.
گزارش شده است که اعضای خانواده شیرین علیزاده نتوانستند به خاطر فشارهای امنیتی برای مراسم تولد او بر سر مزارش حاضر شوند، با این حال مأموران همسر شیرین علیزاده را بازداشت کردهاند.
شیرین علیزاده زن ۳۵ ساله اهل اصفهان است که در سفر خانوادگی به استان مازندران ۳۱ شهریور ۱۴۰۱در کنار همسر و فرزندش در حین فیلمبرداری از اعتراضات کشته شد.
بازداشت ۱۵ شهروند در مهاباد و اشنویه
سایت حقوق بشری "ههنگاو" هم از بازداشت بیش از ۱۵ شهروند در مهاباد و اشنویه خبر داده است.
طبق این گزارش "نیروهای حکومتی بدون ارائه هرگونه مجوز قضایی، با یورش به منازل این شهروندان در مهاباد و اشنویه، ضمن ایجاد ارعاب آنها را بازداشت و به مکانهای نامعلومی منتقل کردهاند."
مهدی خویی استاد دانشگاه علامه اخراج شد
مهدی خویی، عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی از اخراج خود خبر داد.
مهدی خویی در توییتر نوشت "به کسی باجی نداده" است و بعد از هفت سال اخراج شده است.
حبس یکی از آسیبدیدگان چشمی اعتراضات
صادق محمودنژاد، از آسیبدیدگان چشمی اعتراضات ۱۴۰۱ در پیرانهشر از سوی دادگاه کیفری این شهر با اتهام "تحریک مردم از طریق فضای مجازی و حضور در اعتراضات"، به سه ماه حبس تعزیری و ٣٠ ضربه شلاق محکوم شد.
صادق محمودنژاد شامگاه ٣٠ شهریور ماه ١٤٠١، در جریان اعتراضات پیرانشهر با گلولههای ساچمهای از ناحیه چشم مجروح شد. گزارش شده که پس از ماهها درمان در شهرهای مختلف، میزان بینایی چشم چپ او حدود ۲۰ درصد است.
محمودنژاد که ۲۳ ساله و پدر یک فرزند است، پیشتر در ۱۲ تیر بازداشت و در اوایل مرداد با وثیقه از زندان آزاد شده بود.
حکومت به شدت نگران موج اعتراضات جدید خیابانی در سالگرد مرگ مهسا است و برای مهار آن بازداشت و تهدید فعالان سیاسی، فعالان زنان و خانوادههای دادخوه معترضان را بیشتر کرده است.
آنچه جنبش "زن، زندگی، آزادی" در ایران تغییر داد
دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی جنبش "زن، زندگی، آزادی" را "اغتشاش" خواند و پس از سرکوب خشن، پایان آن را اعلام کرد. همزمان با روز جهانی زن، شاهد تصاویری از زنان ایرانی هستیم که نشانگر تن ندادن آنها به حجاب اجباری است.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
با قتل ژینا مهسا امینی پس از بازداشت توسط گشت ارشاد در روز سهشنبه ۲۲ شهریور ۱۴۰۱، جنبشی در ایران به راه افتاد که در تاریخ این کشور بیسابقه است. "زن، زندگی، آزادی" به شعار تحولخواهی و برگذشتن از جمهوری اسلامی تبدیل شد.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
جنبش "زن، زندگی، آزادی" از همان روز نخست با سرکوب، گلوله، بازداشت و شکنجه دهها هزار نفر از معترضان پاسخ داده شد. گرچه دستگاه امنیتی جمهوری اسلامی اجازه انتشار هیچ آماری در این زمینه را نداده، اما محسنی اژهای، رئیس قوه قضائیه، در روز ۱۵ اسفند خبر "عفو" بیش از ۸۰ هزار نفر توسط رهبر جمهوری اسلامی را داد.
عکس: Fatemeh Bahrami/AA/picture alliance
منابع حقوق بشری شمار کشتهشدگان خیزش انقلابی "زن، زندگی آزادی" را از روز ۲۶ شهریور تا ۲۰ دی، ۵۲۰ نفر اعلام کردند که در میانشان ۷۰ کودک و نوجوان زیر ۱۸ سال دیده میشوند. ۱۰۹ نفر از بازداشتشدگان نیز در معرض خطر اعدام قرار دارند.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
جمهوری اسلامی اعتراضات را "اغتشاش" و معترضان را "اغتشاشگر" نامید و مسئولیت هیچ یک از کشتهشدگان را برعهده نگرفت. نهادهای امنیتی و رسانههای وابسته به آنها برای بسیاری از کشتهشدگان پروندهسازی کردند و علت مرگ آنان را "خودکشی"، "سقوط از بلندی"، "مصرف کنسرو ماهی مسموم" و یا "مسموم شدن به دلیل مصرف الکل" اعلام کردند.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، در سارایوو گفت: «در اغتشاشات، پلیس به سمت احدی شلیک نکرده و هیچکس در ایران بر اثر شلیک پلیس یا برخورد پلیس و یا نیروهای امنیتی کشته نشد، بلکه برعکس به دلیل بهکارگیری سلاح گرم و سرد توسط عوامل خارجی که وارد ایران شدند یا افرادی که تحت تاثیر قرار گرفتند، بیش از ۶۷ نیروی پلیس در ایران به شهادت رسیدهاند، بدون اینکه شلیکی کنند یا از سلاح گرم استفاده کنند.»
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
در مقابل همه سرکوبها و انکارها، بر شمار زنانی که جنبش "زن، زندگی، آزادی" موجب شکستن ترس آنها از "حجاب اجباری" شد، افزوده گردید.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
اینک هر روز پیشنهادی از سوی یکی از ارگانها و مقامات جمهوری اسلامی برای برخورد با این زنان ارائه میشود. موسی غضنفرآبادی، رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس، از طرحی ویژه خبرداد و گفت: «در این طرح با کشف حجاب، کارت ملی شخص مسدود میشود و تا زمانی که فرد بیحجاب، جریمه بیحجابیاش را پرداخت نکند، همه خدمات اجتماعی او مثل امکان بهرهبردن از سیستم بانکی کشور و… را از او میگیریم.»
عکس: Michinari Nishida/AP/picture alliance
در هفتههای اخیر حتی در برخی از شهرهای ایران رستورانها و داروخانههایی که به زنان بیحجاب خدمات ارائه کردند نیز پلمب شدند.
عکس: Vahid Salemi/AP/picture alliance
برخی ظاهر شدن زنان در معابر عمومی بدون حجاب را "قانون شکنی" میخوانند، زیرا به موجب تبصره ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی: «زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند، به حبس از ده روز تا دو ماه و یا از پنجاه هزار تا پانصد هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد.»
عکس: Arne Immanuel Bänsch/dpa/picture alliance
پس از اعتراضات اخیر محمدصالح هاشمی گلپایگانی، دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر جمهوری اسلامی، "قوانین نامساعد" را علت اصلی به سامان نرسیدن بحث عفاف و حجاب دانست و خبر از طرحی جدید داد و گفت: «ما در طرح جدید حجاب، جرم کشف حجاب را به تخلف تخفیف دادهایم.»
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
منتقدان میگویند: «در طول تاریخ بشر، قوانین زیادی وضع شدهاند که اشتباه بوده و بعدا لغو شدهاند». زمانی بردهداری قانونی بود، تفکیک نژادی در نظام آپارتاید در آفریقای جنوبی قانون بود و در آلمان نیز به مدت ۱۲۳ سال همجنسگرایی طبق پاراگراف ۱۷۵ قانون جزا، جرم محسوب میشد. این قانون اما در سال ۲۰۰۲ میلادی لغو و همه احکام صادره بر مبنای آن "نقض" شد.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
در ۴۴ سال تاریخ جمهوری اسلامی میلیاردها تومان بودجه صرف شده و ۲۶ دستگاه قانونگذار و اجرایی متولی و موظف به اجرای باصطلاح "حجاب و عفاف" بودند. تصاویر این روزهای خیابانهای شهرهای ایران اما موید شکست سیاست "حجاب اجباری" است.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
به گفته مسیح علینژاد، فعال حقوق زنان: «حجاب اجباری، دیوار برلین جمهوری اسلامی است». این دیوار با جنبش "زن، زندگی، آزادی" ترکهای سختی برداشته است.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
علیرغم همه فشارها و سرکوبها، ایجاد رعب و وحشت، اسیدپاشی و حمله با گاز سمی به مدارس دخترانه، باز هم زنان ایران شجاعانه به جمهوری اسلامی نه میگویند.