گزارشگران بدون مرز اعلام کرده که در حال حاضر دستکم ۳۴۸ نفر از کارکنان رسانهها به خاطر انجام وظیفهشان در سراسر جهان در زندان به سر میبرند. ترکیه، چین، سوریه، مصر و ایران بیشترین شمار خبرنگاران زندانی را دارند.
تبلیغات
سازمان گزارشگران بدون مرز در برلین در ارتباط با انتشار بخش اول گزارش سالانهی خود اعلام کرد که «موج سرکوب در ترکیه پس از کودتای نافرجام در این کشور باعث افزایش چشمگیر شمار خبرنگاران در بند در جهان شده است».
به گزارش این سازمان مستقل بینالمللی، شمار این دسته از خبرنگاران در سراسر جهان، در مقایسه با سال گذشته میلادی، رشدی ۶ درصدی داشته است.
بریتا هیلپرت Britta Hilpert، سخنگوی هیأت رئیسهی گزارشگران بدون مرز، روز سهشنبه (۱۳ دسامبر/ ۲۳ آذر) در برلین گفت: «تعقیب بیرحمانه خبرنگاران در ترکیه ابعاد تاکنون شناخته شده را پشت سر گذاشته است».
ترکیه در کنار چین، سوریه و ایران
خانم هیلپرت همچنین تأکید کرد: «اینکه ترکیه، که هنوز هم نامزد ورود به اتحادیه اروپاست، در یک صف با دشمنان شناختهشدهی آزادی مطبوعات، همچون رژیمهای چین، سوریه و ایران قرار میگیرد، نشانگر برخورد خشن نهادهای دولتی ترکیه با آزادی مطبوعات است».
در حال حاضر تنها در ترکیه بیش از ۱۰۰ خبرنگار در زندان هستند.
طبق گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز، ترکیه، چین، سوریه، مصر و ایران بیشترین شمار خبرنگاران زندانی را دارند. در میان این افراد، علاوه بر ۱۸۷ خبرنگار حرفهای، ۱۴۶ وبلاگنویس و شهروند−خبرنگار و ۱۵ تن از دیگر کارکنان رسانهها هم دیده میشوند.
ربودهشدگان
علاوه بر خبرنگاران و دیگر کارکنان و فعالان رسانهها، ۵۲ تن از اصحاب رسانهها نیز در سراسر جهان ربوده شدهاند. این تعداد بدون استثنا از سوریه، یمن و عراق هستند. ۲۱ تن از این افراد به دست گروه تروریستی "دولت اسلامی" (داعش سابق) گرفتار شدهاند.
بریتا هیلپرت، سخنگوی گزارشگران بدون مرز میگوید، شمار بالای خبرنگاران ربوده شده در جهان بار دیگر نشان میدهد که تلاشگران "اطلاعرسانی مستقل همواره از نخستین قربانیان جنگ" هستند.
از نظر شمار خبرنگاران زندانی، چین با دستکم ۱۰۳ خبرنگار در بند (در میان آنها ۸۱ وبلاگنویس و شهروند−خبرنگار) در رده نخست جای دارد.
در مصر دستکم ۲۷ خبرنگار به خاطر انجام وظیفهشان در زندان هستند. به گفتهی سخنگوی گزارشگران بدون مرز، حکومت عبدالفتاح سیسی "بیرحمانه با هر کسی که مظنون به ارتباط داشتن با اخوانالمسلمین باشد برخورد میکند؛ ظنی که اغلب بسیار محل تردید است".
رژیم بشار اسد نیز ۲۸ خبرنگار، شهروند−خبرنگار و کارکنان رسانهها را در رابطه با شغلشان به زندانهای سوریه انداخته است.
جایگاه ایران
سازمان گزارشگران بدون مرز همچنین از خبرنگارانی گزارش میدهد که در ایران زیر نظر گرفته میشوند، تحت تعقیب قرار میگیرند، بازجویی میشوند و اغلب در شرایط بسیار نابسامانی به زندان میافتند. شمار این خبرنگاران دستکم ۲۴ نفر اعلام شده است.
همچنین تنها در شهر موصل عراق، تروریستهای "دولت اسلامی" از حدود دو سال پیش ۱۰ تن از خبرنگاران و کارکنان رسانهها را به اسارت گرفتهاند.
اطلاعاتی که گزارشگران بدون مرز منتشر کرده، بخش نخست گزارش سالانهی این سازمان مستقل بینالمللی است. بخش دوم این گزارش که به شمار خبرنگاران کشتهشده در سراسر جهان و نیز مناطق خطرناک دنیا برای خبرنگاران اختصاص دارد، قرار است روز ۱۹ دسامبر منتشر شود.
خبرنگاران رسانههای خارجی که در زندانهای جمهوری اسلامی بودهاند
پس از انقلاب اسلامی خبرنگاران خارجی زیادی با انواع اتهامات از جمله "جاسوسی" مدتی را در زندانهای جمهوری اسلامی سپری کردند. یک تن از آنان حتی جان خود را در زندان از دست داد. در این گزارش با برخی از آنان آشنا شوید.
عکس: Imago
به گزارس روزنامه "لسآنجلس تایمز" در سال ۱۹۸۷، جرالد سب که آنموقع گزارشگر روزنامه "وال استریت ژورنال" بود در سفر به ایران به اتهام "جاسوسی" دستگیر شد. سفر جرالد سب به ایران به دعوت وزارت خارجه ایران صورت گرفته بود. در آن زمان وزارت خارجه ایران از جرالد سب و ۵۶ خبرنگار خارجی دیگر دعوت کرده بود تا از مناطق جنگ ایران و عراق بازدید کنند.
عکس: Getty Images/A. Wong
پس از مدتی جرالد سب آزاد و از ایران خارج شد. پس از آزادی آقای سب گفت اصلا دلیل دستگیری خود را نفهمیده است. او با رد اتهام جاسوسی گفت: «من یک روزنامهنگار هستم و این همه آنچیزی است که من هستم.» او هماکنون رئیس دفتر واشنگتن روزنامه "وال استریت ژورنال" پرتیراژترین روزنامه ایالات متحده آمریکا است. نمایی از مصاحبه جرالد سب با باراک اوباما رئیسجمهور آمریکا.
عکس: Getty Images/D. Angerer
به گزارس روزنامه "لسآنجلس تایمز" راجر کوپر، خبرنگار آزاد و مترجم بریتانیایی از دیگر خبرنگاران خارجی است که به اتهام "جاسوسی" در ایران دستگیر شد. او در سال ۱۹۸۵ در ایران دستگیر شد و بیش از ۵ سال در ایران زندانی بود. او مدتی زیادی از حبس خود را در سلول انفرادی کوچکی گذراند. آقای کوپر آن چه بر او در زندان مخوف اوین گذشته است را به رشته تحریر درآورده و در کتابی منتشر کرده است.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Dolezal
دویل مکمانوس (نفر سمت چپ) هم در سال ۱۹۸۰ به اتهام "جاسوسی" مدتی را در زندانهای جمهوری اسلامی سپری کرد. سپاه پاسداران او و ۶ خبرنگار خارجی دیگر را به اتهام "جاسوسی" دستگیر و پس از مدتی آزاد کرد.
عکس: https://twitter.com/DoyleMcManus
زهرا کاظمی خبرنگار ایرانی - کانادایی در سال ۱۳۸۲ هنگام عکسبرداری از تجمع خانوادههای دانشجویان زندانی در مقابل زندان اوین دستگیر و چند روز بعد جنازه او به خانوادهاش تحویل داده شد. پرونده او یکی از پروندههای جنجالی چند سال اخیر بود که طی آن نام سعید مرتضوی دادستان تهران به عنوان متهم اصلی به میان آمد. این پرونده هنوز به سرانجام نرسیده است.
عکس: Getty Images/AFP/B. Mehri
رکسانا صابری خبرنگار ایرانی - در ژانویه ۲۰۰۹ در ایران دستگیر شد. اتهام اولیهی او، نداشتن کارت معتبر خبرنگاری و خرید شراب عنوان شده بود. وی پس از آزادی در مصاحبهای گفت که ماموران امنیتی او را تهديد کردند که اگر به جاسوسی اعتراف نکند، به ۱۰ تا ۲۰ سال زندان محکوم خواهد شد.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Taherkenareh
صابری تصریح کرد: «بازجويان بارها مرا به مجازات اعدام تهديد کردند و من برای این که زنده بمانم، زیر فشارها مجبور شدم به جاسوسی اعتراف کنم.»
عکس: Getty Images/AFP/B. Mehri
مازیار بهاری گزارشگر هفتهنامه نیوزویک در ایران پس از انتخابات ۲۲ خرداد ۸۸ مازیار بهاری دستگیر شد و ۱۱۸ روز را در زندان اوین گذراند. این خبرنگار ایرانی-کانادایی در سال ۲۰۱۲ یک فیلم مستند درباره پیشینه اعترافات اجباری در سیستم جمهوری اسلامی ساخته است.
عکس: Getty Images/AFP/Fars News
تصویر یاسن آتانا سیادیس فودن چند روز قبل از دستگیری در قم
یاسن آتانا سیادیس فودن عکاس و خبرنگار یونانی – بریتانیایی كه براى روزنامه آمريكايى "واشينگتن تايمز" كار مى كرد نیز پس از انتخابات سال ۸۸ از سوى نيروهاى امنيتى ايران دستگير شد و مدتی را در زندان سپری کرد.
عکس: Imago
مارکوس هلویگ و ینس کوخ، خبرنگاران آلمانی روزنامه آلمانی "بیلد ام زونتاگ" در تاریخ ۱۰ اکتبر ۲۰۱۰ در شهر تبریز دستگیر شدند.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Taherkenareh
در آن زمان سکینه آشتیانی به اتهام "زنا" به سنگسار محکوم شده بود. این دو خبرنگار آلمانی به اتهام نداشتن ویزای خبرنگاری و قصد مصاحبه با پسر و وکیل سکینه محمدی آشتیانی دستگیر شدند.
عکس: dapd
پس از مدتی این دو آزاد و با گیدو وستروله، وزیر سابق امور خارجه آلمان به آلمان بازگشتند.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Taherkenareh
جیسون رضائيان ۳۹ ساله، دارای تابعیت ایرانی و آمریکایی، از سال ۲۰۱۲ از ایران برای واشنگتن پست کار میکرد. جیسون رضایيان از سال ۱۳۹۰ به شکل قانونی ریاست دفتر "واشنگتن پست" در ایران را بر عهده داشت. او در تاریخ ۲۲ ژوئیه ۲۰۱۴ در تهران بازداشت و در دادگاه به "جاسوسی" و "همکاری با دولتهای متخاصم" متهم شد. کاخ سفید اتهامهای مطرح شده علیه این خبرنگار روزنامه واشنگتنپست را "مضحک" خوانده است.
عکس: Reuters/Zoeann Murphy/The Washington Post
یگانه صالحی همسر جیسون رضائيان دارای تابعیت ایرانی و همکار نشریه انگلیسیزبان "نشنال" در امارات متحده عربی نیز همزمان با جیسون رضائيان بازداشت شده بود، اما پس از مدتی به قید وثیقه آزاد شد.