دویچه وله: خبر می‌رسد که برخی از علمای اهل سنت در ایران دستگیر شدند. تعداد آنها چند نفر است و از کدام مناطق کشور هستند؟

احمد اسماعیلی:

این افراد از تمامی مناطق اهل سنت هستند. از کردستان، کرمانشاه، بلوچستان، اهواز، آذربایجان غربی، توالش در استان گیلان و از خراسان هستند. طبق لیستی که به من رسیده، علمایی که در این اواخر به جرم تبلیغ

مسائل عقیدتی اهل سنت دستگیر شدند و در زندان‌های جمهوری اسلامی هستند ۱۹ نفرند و نزدیکان این علما که با آنها دستگیر شدند نیز به ۱۵ نفر می‌رسد.

آیا از طرف مقامات جمهوری اسلامی ایران دلیل دستگیری این افراد اعلام شده یا اینکه تا به‌حال مقامات قضائی کشور دستگیری این روحانیون را تایید کرده‌اند؟

به دلیل وقت ملاقات و فرصت‌های کمی که به خانواده‌های زندانیان داده شده، مشخص شد که این روحانیون دستگیر شده‌اند و در زندان بسر می‌برند. مقامات تابحال دلیل دستگیری و جرم آنها را رسما اعلام نکردند، ولی حکومت هدفش این است که این روحانیون را به سکوت وادار کند.

شما گفتید که این روحانیون در مناطق مختلف کشور دستگیر شدند. وضعیت آنها اکنون چگونه است و تحت چه شرایطی بسر می‌برند. آنها در کجا نگهداری می‌شوند؟

استاد ملا سیف‌الله حسینی در زندان کرمانشاه بسر می‌برند و حکم ایشان حدود دو سال و نیم شفاها اعلام شده، ملا ایوب گنجی به ۱۰ سال محکوم شدند، شیخ سید محمد حسین شافعی قریشی از تالش هم هنوز حکمش ابلاغ نشده است. از آذربایجان غربی استاد ملا شفیع برهانی بازداشت شده که متاسفانه تابحال محل حبس او معلوم نیست. از مهاباد ملا عبدالرحمن فتاحی، ملا احمد سنندجی، از بوکان هم ملا محمد برایی، و از خراسان رضوی مولوی عبدالعلی خیرشاهی ، مولوی حکیم، مولوی صدیق رشیدی، مولوی عبدالستار حیدری دستگیر شدند.

از اهل سنت اهواز هم شیخ عبدالحمید دوسری، شیخ حمید ناصری جزو محبوسین هستند. از بلوچستان مولوی سعید کردی، مولوی عبدلجلیل میر‌بلوچ زهی، مولوی جابر یارمحد زهی اکنون در زندان بسر می‌برند.

مولانا عبدالحمید، مدیر حوزه علمیه اهل سنت و امام جمعه زاهدان اخیرا در نماز جمعه ضمن انتقاد از دولت درخواست کرده، که دولت در سیاست‌های گذشته‌ی خود در قبال اهل سنت بازنگری کند. وی گفت «در جمهوری اسلامی باید حس انتقاد پذیری باشد و به جای سرکوبی منتقدان و خفه کردن اعتراضات باید به آنها جوابگو باشد.» بنظر شما این دستگیری روحانیون اهل سنت به دلیل انتقاد آنها از سیاست دولت نیست؟

می‌تواند باشد، به دلیل اینکه شیخ مولوی عبدالحمید در این اواخر با بسیاری از روزنامه‌ها ازجمله با "شرق الاوسط" مصاحبه کردند. بسیاری از علمای اهل سنت با کانال‌های تلویزیونی خارج از ایران مثلا با تلویزیون "العربیه" و یا تلویزیون "نور" که به زبان فارسی برای اهل سنت از دوبی پخش می‌شود، مصاحبه می‌کنند. من فکر می‌کنم که علما را می‌خواهند به سکوت وادارند، ولی این نمی‌تواند عملی شود به دلیل اینکه اهل سنت در ایران طرفدار برقراری ارتباط با اهل سنت در دیگر نقاط دنیا هستند و این جرم نیست. همانگونه که براداران شیعه‌ی ما با شیعیان خارج از کشور مثلا لبنان و یا اهل تشیع در پاکستان در ارتباط هستند.

ولی گفته می‌شود که برخی از روحانیونی که دستگیر شدند از پاکستان آمدند، یعنی در مراجع دینی پاکستان تحصیل کردند. شما درباره‌ی اتهاماتی که به این افراد زده می‌شود، چه نظری دارید؟

طبق اخباری که به ما رسیده ۵ تن از روحانیون خراسان پس از پایان تحصیلات در دانشگاه‌ها و معاهد اسلامی پاکستان، پس از مراجعه به کشور دستگیر شدند. دلیل دستگیری آنها می‌تواند این باشد که آنها را وادار به سکوت بکنند و اجازه ندهند به تبلیغ امور دینی و عقاید اهل سنت بپردازند. برچسبی که به آنها می‌زنند مبنی بر اینکه آنها در پاکستان با گروه‌هایی در تماس بودند و یا عضو گروه‌ها هستند اینها اتهامات واهی هستند. تدریس و یا کسب تحصیل در دانشگاه‌های خارج از ایران این حق پیروان اهل سنت هست، بخاطر اینکه ما در داخل ایران دانشگاهی برای تحصیل و تدریس رشته‌های عقاید اهل سنت و جماعت و اصول فقه نداریم. غیر از رشته شافعی دانشکده‌ای در تهران که آنهم جوابگوی دروس دینی علمای اهل سنت نیست، ما امکان تحصیل در ایران نداریم.

بنظر شما دستگیری روحانیون اهل سنت چه تاثیری بر روابط پیروان آنها با اهل تشیع در ایران خواهد گذاشت؟

دستگیری علمای سنت دلیل موجهی می‌شود برای برخی از گروه‌های مسلح اهل سنت. دلیل موجهی هم خواهد شد برای مقابله با مثل و یا اعتراض‌هایی که مسلحانه شروع می‌شود. بنظر من اگر حکومت به این اقدامات ادامه دهد انگیزه و دلیل موجهی هم خواهد شد برای یک جنگ داخلی تمام عیار میان اهل تسنن و اهل تشیع در کشور.

مصاحبه گر: طاهر شیرمحمدی
تحریریه: بهمن مهرداد