ساختمانی که رهبر کشته شده‌ی القاعده و شماری از اعضای خانواده و نزدیکانش در آن زندگی می‌کردند در سال ۲۰۰۵ میلادی ساخته شده است. ساعت یک بامداد روز دوشنبه به وقت محلی یک تیم ویژه‌ از کماندوهای آمریکایی به این ساختمان یورش بردند و اسامه بن‌لادن و چهار نفر دیگر را کشتند.

سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) معتقد است بن‌لادن تقریبا از همان زمان در این مجموعه که نزدیک یک آکادمی نظامی پاکستان قرار دارد زندگی می‌کرده است. اقامت طولانی بن‌لادن و نزدیکانش در این مجموعه تردیدهای فراوانی در مورد احتمال حمایت برخی از مقام‌های بانفوذ پاکستانی از او را برانگیخته است.

مالک فراری، معمار زندانی

ماموران امنیتی پاکستان ابراز امیدواری می‌کنند با بازداشت معماری که مخفیگاه را ساخته برخی ابهام‌ها در مورد حضور بن‌لادن در پاکستان روشن شود. یکی از سخنگویان پلیس در شهر ایبت‌آباد روز چهارشنبه (۱۴ اردیبهشت) گفت یکی از پرسش‌ها این است که آیا مجموعه‌ای که رهبر القاعده چند سال بدون لو رفتن در آن زندگی می‌کرده از ابتدا به همین منظور ساخته شده یا خیر.

در اسناد رسمی مالک مجموعه‌ی یاد شده شخصی است که اکنون فراری شده و پلیس در تعقیب اوست. نیروهای امنیتی پاکستان که به اهمال در مبارزه با تروریسم متهم می‌شوند ادعا می‌کنند سازمان‌های اطلاعاتی غرب نیز در سالیان طولانی که در پی دستگیری یا کشتن بن‌لادن بوده‌اند پرونده‌ی افتخارآمیزی نداشته‌اند.

"بن لادن، فرزند سازمان اطلاعات پاکستان"

یوسف رضا گیلانی نخست وزیر پاکستان که در پاریس به سر می‌برد معتقد است، این که بن‌لادن توانسته مدتی طولانی در نزدیکی یک پایگاه نظامی پاکستان مخفی شود نشانه‌ی ناکارآمدی سرویس‌های امنیتی سراسر جهان است. او می‌افزاید نیروهای آمریکایی نیز جزیی از همین سرویس‌ها هستند.

یکی از ماموران عالی‌رتبه سازمان سیا، سازمان اطلاعات پاکستان "آی اس آی" را متهم می‌کند از دیرباز بن‌لادن را مورد حمایت قرار می‌داده است. او به خبرگزاری "د آ پ د" گفت از زمان مبارزه علیه اشغال افغانستان توسط ارتش اتحاد جماهیر شوروی در دهه‌ی هشتاد میلادی "بن لادن فرزند آی سی آی بوده است."

مامور سیا تاکید می‌کند دولت پاکستان می‌تواند هرچه می‌خواهد در نفی حمایت سازمان اطلاعات این کشور از رهبر القاعده بگوید، اما ما مدارکی در اختیار داریم که چیز دیگری را نشان می‌دهد.

رهبر القاعده در میان نظامیان پاکستانی

ایبت‌آباد در ۶۰ کیلومتری شمال شرقی اسلام‌آباد پایتخت پاکستان قرار دارد. این منطقه یکی از اقامت‌گاه‌های محبوب نطامیان بازنشسته محسوب می‌شود. در حمله به سکونت‌گاه بن‌لادن چهار هلی‌کوپتر ارتش آمریکا شرکت داشتند که از یک پایگاه‌ نظامی نیروی هوایی این کشور در خاک پاکستان عملیات خود را آغاز کردند. این پایگاه در منطقه‌ای بین اسلام‌آباد و ایبت‌آباد قرار دارد. به رغم این دولت پاکستان تنها پس از خاتمه‌ی عملیات از این اقدام مطلع شد.

ناظران بی‌اعتمادی به سرویس اطلاعاتی پاکستان را دلیل اصلی بی‌خبر گذاشتن آنها از برنامه کماندوهای ویژه عنوان می‌کنند. رئیس سازمان سیا، لئون پانه‌تا‌ در گفتگویی که روز گذشته در مجله‌ی تایم منتشر شد به صراحت این نظر را تایید کرده است. رئیس جمهور پاکستان آصف‌علی زرداری اعتراف می‌کند رهبر القاعده در محلی توسط کماندوهای آمریکایی کشته شده که کسی حضورش را در آنجا احتمال نمی‌داد.

پاسخ پاکستان به انتقاد سیا

برخلاف اظهارات زرداری وزارت خارجه‌ی پاکستان مدعی است در سال ۲۰۰۹ میلادی به ماموران اطلاعاتی آمریکا گفته است این مجموعه در ایبت‌آباد می‌تواند یکی از مخفیگاه‌های احتمالی بن‌لادن باشد. سلمان بشیر معاون وزیر خارجه پاکستان روز چهارشنبه (۱۴ اردیبهشت) در واکنش به اظهارات دیروز پانه‌تا گفت آمریکا امکانات و تجهیزات لازم برای دنبال کردن این مسئله را داشته است.

سلمان بشیر که با شبکه بریتانیایی بی بی سی گفتگو می‌کرد اظهار داشت در سال ۲۰۰۹ مشخص نبود که آیا بن‌لادن واقعا در ایبت‌آباد مخفی شده یا خیر. بشیر می‌افزاید میلیون‌ها مکان دیگر به عنوان مخفیگاه احتمالی رهبر القاعده شناسایی شده است. او اظهارات رئیس سیا را نگران کننده توصیف کرد و گفت «پاکستان در موفقیت مبارزه جهانی علیه تروریسم نقش به‌سزایی دارد.» این مقام پاکستانی تاکید می‌کند کشورش همکاری‌های گسترده‌ای با آمریکا و سازمان سیا دارد.

تروریسم مهمترین معضل پاکستان

در همین حال نخست وزیر پاکستان تروریسم را مهمترین معضل کشور معرفی می‌کند و خواهان حمایت بیشتر در مقابله با این معضل شده است. گیلانی تصریح می‌کند تامین امنیت و مبارزه با افراطیان تنها از عهده‌ی یک کشور بر نمی‌آید. نخست وزیر پاکستان در حاشیه دیدار با نمایندگان کمپانی‌های فرانسوی گفت، این کشور در مبارزه با تروریسم به یاری تمام کشورهای جهان نیاز دارد.

وزیر خارجه فرانسه آلن ژوپه پیش از دیدار با گیلانی موضع پاکستان در مقابل القاعده را به دلیل آنچه "فقدان شفافیت" خواند مورد انتقاد قرار داد.

روز چهارشنبه دولت افغانستان نیز رسما به صف منتقدان پاکستان پیوست. وزیر دفاع این کشور، محمد ظهیر عظیمی می‌گوید پاکستان باید می‌دانسته که چه کسانی در این مجتمع مسکونی در ایبت‌آباد زندگی می‌کرده‌اند، زیرا این عمارت در نزدیکی یک آکادمی نظامی قرار داشته است.

طالبان افغانستان متقاعد نشده

گرچه ایالات متحده هنوز از انتشار عکس و اسنادی که جزییات کشته شدن بن‌لادن را تشریح کند خودداری می‌کنند، شمار کسانی که در مورد مرگ رهبر القاعده تردید دارند زیاد نیست. نیروهای طالبان پاکستان کشته شدن بن‌لادن را تایید و اعلام کرده‌اند گیلانی، زرداری و رئیس جمهور آمریکا باراک اوباما در صدر فهرست انتقام‌جویی آنها قرار دارند.

این در حالی است که طالبان افغانستان و شماری از مسئولان جمهوری اسلامی در مورد صحت خبر کشته شدن بن‌لادن ابراز تردید می‌کنند. به گزارش خبرگزاری فرانسه ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان افغانستان با انتشار بیانیه‌ای آمریکا را متهم می‌کند که "شواهد متقاعدکننده‌ای" که کشته شدن بن‌لادن را اثبات کند ارائه نکرده است. در این بیانیه قضاوت در مورد این ماجرا به آینده و اظهار نظر نزدیکان رهبر القاعده موکول شده است.

تردید دو وزیر ایرانی

احمد وحیدی وزیر دفاع دولت محمود احمدی‌نژاد معتقد است «ابعاد خبر كشته شدن بن لادن مشكوك است، چرا ادعا می‌كنند آن را در دریا انداختند چرا اجازه ندادند یك ناظر بی‌طرف آن را تایید كند كه آیا بن لادن هست یا نیست و ابهامات دیگری در مورد این قضیه مطرح است.»

وحیدی که روز چهارشنبه در حاشیه نشست هیات دولت با خبرنگاران سخن می‌گفت در مورد این "ابهامات" توضیح بیشتری نداد. او می‌افزاید «آمریكایی‌ها در این مورد تلاش كردند كه یك موفقیت در این ماجرا داشته باشند، ولی واقعیت این است كه اگر در خبر و مسائل حاشیه‌ای دقیق شویم شكست بزرگی برای آن‌ها بوده است.» مصطفی محمد نجار، وزیر کشور نیز کشته شدن بن‌لادن را "حادثه‌ای مشکوک" خوانده که به زعم او روند طی شدن و سیر حوادث آن باید بیشتر بررسی شود.

BK/MM