در آخرین ساعات روز جمعه ۲۱ آبان‌ ماه سارا صباغیان، مریم کیان‌ارثی و مریم کرباسی، سه وکیل دادگستری، در بازگشت از ترکیه در فرودگاه امام خمینی تهران بازداشت شدند.

این سه نفر به منظور شرکت در یک سمینار حقوقی به ترکیه سفر کرده بودند. تنها خبری که تا کنون از این افراد به دست آمده حاکی از آن است که هرسه در بند ۲۰۹ زندان اوین هستند.

سارا صباغیان عضو کمیته پشتیبانی از حقوق زنان و کودکان و یکی از وکلای وبلاگ‌نویس زندانی حسین رونقی (بابک خرمدین) است. خانم صباغیان همچنین کمتر از یک ماه است که ازدواج کرده است.

مریم کیان‌ارثی نیز وکیل کبرا نجار، زنی است که به سنگسار محکوم شده است.

بنا بر آخرین گزارش‌ها، دادستان تهران اعلام کرده که دو وکیل دیگر نیز در ارتباط با سه وکیلی که در فرودگاه بازداشت شده‌ بودند، دستگیر شدند.

جعفری دولت‌آبادی اتهام وكلای بازداشت شده را ارتكاب جرايم امنيتی و "انجام اعمال خلاف شئونات جمهوری اسلامی" در خارج از كشور اعلام كرد و گفت رسيدگی به پرونده متهمان يادشده كماكان ادامه دارد.

یک منبع آگاه به دویچه‌وله گفت که یکی از دو وکیلی که در تهران بازداشت شده‌اند، رزا قراچورلو نام دارد. وی استاد حقوق دانشگاه آزاد است.

هم‌اکنون دو وکیل دیگر نیز در زندان هستند: نسرین ستوده که در تاریخ ۱۳ شهریور ماه بازداشت شد و در اعتصاب غذا به سر می‌برد و محمد اولیایی‌فر که به یک سال حبس محکوم شده است.

محمد سیف‌زاده وکیل دیگری است که به ۹ سال حبس و ۱۰ سال محرومیت از وکالت محکوم شده است. ماه گذشته برای محمد دادخواه دادگاهی تشکیل شد و وی در این دادگاه به جرم نگهداری اسلحه محکوم شد. محمد مصطفایی، وکیلی که مجبور به ترک ایران شده، نیز به شش سال حبس و تبعید به ایذه محکوم شده است. پیشتر، شادی صدر، وکیل دیگری که او نیز پس از انتخابات و بعد از آزادی از زندان مجبور به ترک ایران شد، به شش سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق محکوم شده بود.

شادی صدر در حالی به حبس و شلاق محکوم شده که جایزه سال ۲۰۱۰ دانشگاه سانتاکلارای آمریکا را به خاطر "استفاده از مهارت حقوقی خود برای کاهش بی عدالتی و نابرابری" دریافت کرده است.

ممنوعیت غیر رسمی وکلا برای انجام مصاحبه

یک روز پس از دستگیری سه وکیل جوان در فرودگاه امام خمینی تهران، صادق لاریجانی، رئیس قوه قضائیه، در دیدار با اعضای هیأت مدیره کانون وکلا، مصاحبه وکلا با رسانه‌های خارجی را "موجب وهن جامعه وکلا" دانست.

به گزارش خبرگزاری ایلنا، وی در این دیدار همچنین گفت: «متاسفانه اقدامات برخی افراد سودجو و تعدادی از واسطه‌گرها، چهره وکالت را مخدوش کرده است.»

مینا جعفری، وکیل دادگستری، می‌گوید که هیچ قانونی مبنی بر ممنوعیت مصاحبه با رسانه‌های خارجی وجود ندارد. وی اظهار تعجب می‌کند که ریاست قوه قضائیه که خود باید بیشتر از همه بر قانون اشراف داشته باشد، چنین سخنی گفته است.

خانم جعفری می‌گوید: «طبق قانون مجازات اسلامی که ضابط و معیار جرم‏انگاری رفتار افراد است، ما هیچ چیزی به عنوان جرم بودن مصاحبه با رسانه‏های داخلی و خارجی نداریم. اگر این‏گونه بود که خود رییس‏جمهور فعلی ما دارد با سی‏ان‏ان، بی‏بی‏سی و همه‏‏ی رسانه‏ها مصاحبه می‏کند. بالاخره اگر این‏جوری است که این هم جرم است. نه؛ مسئله چیز دیگری است. اگر چنان‏چه صحبتی که شما می‏گویید، باعث افترا بشود، باعث نشر اکاذیب باشد، اگر صحبتی که شما می‏کنید باعث ایجاد جرمی بشود، این جرم است. به لحاظ قانونی، صرف مصاحبه کردن اصلاً جرم نیست.»

محمد اولیایی‌فر، یکی از وکلایی که به یک سال حبس محکوم شده و هم‌اکنون در حال گذراندن دوران زندان خود است، به اتهام انجام مصاحبه درباره یکی از موکلانش محاکمه شد.

این وکیل دادگستری در پی اعدام بهنود شجاعی در مصاحبه‌ای، اجرای حکم موکلش را به دلیل صغر سنی وی غیرقانونی خوانده بود. آقای اولیایی‌فر پس از این مصاحبه به اتهام تبلیغ علیه نظام به یک سال حبس محکوم شد.

فشار بر وکلا: «شکستن یک بال فرشته عدالت»

اعمال حد بالایی از فشار بر وکلا، باعث شده است که بسیاری از آنان دیگر توان دفاع از متهمان سیاسی را نداشته باشند. بسیاری دیگر نیز تهدید به لغو پروانه وکالت شده‌اند. رئیس قوه قضائیه در سخنان خود به این گروه نیز اشاره کرده و گفت: «قضات سلب صلاحیت‌شده حتی اگر مورد عفو نیز قرار گیرند باز هم نمی‌توانند پروانه وکالت بگیرند و حق وکالت ندارند».

مینا جعفری معتقد است تضعیف وکلا، تضعیف عدالت است. او می‌گوید: «وکیل و قاضی در همه‏ جای دنیا، دو بال فرشته‏ی عدالت‏اند. مردم به ما رجوع می‏کنند برای این‏که به حق‏شان برسند. ما هم به نیابت از مردم به قضات مراجعه می‏کنیم، برای این که مردم به حق‏شان برسند. یعنی وکیل و قاضی در کنار هم به عنوان همکار کار می‏کنند. اگر به من وکیل فشار بیاید، یک بال این فرشته عدالت دچار مشکل شده و این دیگر یک فاجعه است.»

این وکیل دادگستری تاکید می‌کند که مهمترین وظیفه سیستم قضایی رعایت حقوق شهروندان است و قوه قضائیه بیش از هرچیز باید نگران این مسئله باشد.

از خانم جعفری می‌پرسیم که به عنوان یک وکیل اعمال این فشارها چه تاثیری بر کار حرفه‌ای خود او گذاشته است. وی پاسخ می‌دهد: «امیدوارم فشارهایی که ایجاد می‏شود، باعث نشود کار من به عنوان وکیل، به عنوان کسی که دنبال حق و حقیقت و عدالت است، خدشه‏دار شود. چون آن وقت حقوق مردم و حقوق شهروندان و حق دفاع آن‏ها پایمال و خدشه‏دار خواهد شد.»

میترا شجاعی

تحریریه: کیواندخت قهاری