وزیر ارشاد در واکنش به موج اعتراضها به ممنوعیت کار هنرمندان تهدید کرد، هر کس "خلاف منافع ملی حرفی بزند" ممنوعالکار خواهد شد. او معتقد است که دولت پیشین در زمینه سانسور و اعمال نظر در آثار هنری کوتاهی کرده است.
تبلیغات
محمد مهدی اسماعیلی، وزیر ارشاد جمهوری اسلامی شامگاه شنبه ۲۹ مرداد در یک برنامه زنده تلویزیونی حضور یافت و از کارنامه یکساله خود در وزارت ارشاد دفاع کرد.
او بر اقدام سازمان سینمایی ایران برای تهیه فهرست هنرمندانی که ممنوعالکار شدهاند بار دیگر مهر تاکید زد و تمامی هنرمندان را تهدید کرد که اگر "خلاف منافع ملی کار کنند" یا علیه جمهوری اسلامی سخن بگویند، دچار ممنوعیت فعالیت هنری خواهند شد.
اسماعیلی با اشاره به سیاست اخیر وزارت ارشاد درباره حضور فیلم های ایرانی در جشنوارههای خارجی گفت: «هیچ فیلمی بدون اجازه اکران در داخل، اجازه نمایش در خارج از کشور را ندارد.»
"از صداهای بلند نمیترسیم"
وزیر ارشاد افزود که وزارتخانه تحت نظر او پس از اعلام این سیاست، هدف "هجمه وسیعی" از سوی گروههای هنری قرار گرفته، اما او و همکارانش "از صداهای بلند" نمیترسند و در مقابل این اعتراضها ایستادگی می کنند.
او گفت: «اگر قرار باشد ما هم از این صداها بترسیم و منفعل شویم در نهایت میشویم مثل همان وزارت ارشادی که از دولت قبل تحویل گرفتیم، فقط چهرههایمان فرق کرده است.»
اسماعیلی همچنین نسبت به نظارت بر رفتارها و گفتارهای هنرمندان ایرانی تأکید کرد و گفت، این موضوع "اصلاً جای مسامحه نیست" و اگر قرار است به هنرمندی در این رابطه اجازه کار داده نشود، "حتماً اجازه کار نخواهیم داد".
وزیر فرهنگ و ارشاد جمهوری اسلامی به تأکید گفت: «کسانی که خلاف منافع ملی ما کار کنند، علیه مردم ایران صحبت کنند، از تحریمهای ظالمانه علیه ایران بگویند با آنها برخورد میشود. در این زمینهها ما قانون را کاملا اجرا میکنیم.»
اشاره تلویحی وزیر ارشاد به اظهارات شماری از هنرمندان سینمایی کشور در جشنوارههای بینالمللی برمیگردد که در رابطه با سرکوبهای خشونتبار اعتراضات در ایران، با مردم کشورشان ابراز همبستگی و همدردی کرده بودند.
در اوایل خردادماه سال جاری شماری از سینماگران ایرانی با انتشار بیانیهای با عنوان "تفنگت را زمین بگذار" ضمن ابراز همدردی با مردم آبادان، مخالفت خود را با "نظامیانی که تبدیل به عامل سرکوب مردم شدهاند" اعلام کردند. در پی آن سه کارگردان سرشناس سینمای ایران، محمد رسول اف، مصطفی آلاحمد و جعفر پناهی بازداشت شدند و تاکنون در حبس به سر میبرند.
محمد مهدی اسماعیلی در بخش دیگری از سخنانش با تمسخر به جمله ای از حسن روحانی، رییس جمهور پیشین ایران اشاره کرد که گفته بود: «"اینقدر در زندگی مردم مداخله نکنید، نمیتوان با زور و شلاق مردم را به بهشت برد».
اسماعیلی تاکید کرد که برخلاف نظر روحانی، دولت موظف است "زمینه سعادت مردم" را فراهم کند.
او معتقد است که دولتهای پیشین در زمینه سانسور و اعمال نظر در آثار هنری و ادبی کوتاهی کردهاند و دولت رییسی دخالت حکومت در این آثار و تطبیق آنها با "سیاستهای نظام" را تشدید میبخشد.
"هنرمند مزدور و رعیت اربابان پادگانی نیست"
رخشان بنیاعتماد، کارگردان مطرح سینمای ایران دریادداشتی به موضوع ممنوعیت کاری برای هنرمندان واکنش نشان داد.
او گفت: «هنرمندِ بیاعتنا به شرایط جامعه، هنرمند نیست. هنرمند، مزدور و رعیت اربابانِ پادگانی نیست که سر به امربری خم کند.»
محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی ایران که زیر نظر وزارت ارشاد کار میکند، در مورد ممنوعالکاری هنرمندان به دو گروه اشاره کرد: یکی امضاکنندگان بیانیه ۱۷۰ سینماگر با عنوان "تفنگت را زمین بگذار" و دیگر عوامل فیلم "برادران لیلا".
از نظر رخشان بنیاعتماد "گرو گرفتنِ حق مسلم کار و بیان، به ازای سکوت و انفعال در برابر فشار و تنگنا و رنجی که در این دوران بر مردمان تحمیل شده، رسم دولتمردی نیست!"
"انجمن روزنامهنگاران زن ایران" روز پنجشنبه ۲۹ مرداد در بیانیهای ضمن اشاره به این که سینما به عنوان بخشی از جریان رسانهای نقش مهمی در به تصویر کشیدن مسائل و مشکلات جامعه و تاریخ و روزآمدسازی آن دارد، نوشت: «اصولا اگر این هنرمندان نسبت به این مسائل حساس نباشند چگونه قادر خواهند بود هنر را در خدمت جامعه و انسان و فرهنگ قرار دهند.»
این انجمن از نهادهای قضایی و سینمایی و وزارت ارشاد خواسته است با "سعه صدر" از بروز هر نوع رویکردی سلبی و مجازاتگونه جلوگیری کنند زیرا فعالیت هنرمندان سینمایی "نه تنها مستحق چنین اقداماتی نیست، بلکه قابل تقدیر و تشویق نیزهست که سینماگران نسبت به مسائل جامعه حساس هستند".
نویسندگان زندانی؛ آنها که رفتهاند، آنها که ماندهاند
مصائب اهل قلم در ایران تنها سانسور آثار آنها نیست. دستگاههای قضایی و اطلاعاتی با نگاه امنیتی و اتهامات مشابه، برای شاعران و نویسندگان پرونده میسازند. کانون نویسندگان حکم ۱۸۶ ماه زندان سه عضو خود را "وهن عدالت" خواند.
مصائب اهل قلم در ایران تنها سانسور آثار آنها نیست. دستگاههای قضایی و اطلاعاتی با نگاه امنیتی و اتهامات مشابه، برای شاعران و نویسندگان پرونده میسازند. کانون نویسندگان حکم ۱۸۶ ماه زندان سه عضو خود را "وهن عدالت" خواند.
کیوان باژن
۴۲ ماه حبس برای نویسندگی... باژن در مقالهای مینویسد: «تا زمانی که فقط خودمان را ببینیم و اصلیترین دغدغهمان این باشد که کتابمان چاپ بشود و مهم نباشد کجا و چطور، با سانسور یا بدون آن؛ و تا زمانی که برای عرضه خود از سرو کول هم بالا برویم و مهمترین بحثمان این باشد که چرا کتاب سانسور شده من در فلان نشریه معرفی نشده، انتظار هر تحول در ادبیات داستانی بیهوده است.»
عکس: hoozoor.com
رضا خندان مهابادی
دبیر کانون نویسندگان، منتقد و فعال اجتماعی را به شش سال حبس محکوم کردهاند. شرکت در مراسم بزرگداشت احمد شاملو و آماده کردن کتابی پژوهشی در باره تاریخ ۵۰ ساله کانون برای انتشار داخلی، مصداق اتهاماتی چون "اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور" معرفی شدهاند. کانون نویسندگان ایران دلایل و مستندات دادگاه را نامربوط تر و سستبنیاندتر از خود اتهامات خوانده است.
عکس: Mehr
بکتاش آبتین
اردیبهشت ۹۴، ماموران وزارت اطلاعات با یورش به خانه این شاعر و فیلمساز، هزاران فیلم و عکس، موبایل و لپتاپ شخصی و اسناد کانون نویسندگان را ضبط کردند. او به اتهام "تبلیغ علیه نظام" به ۶ سال حبس محکوم شد. آبتین در سال ۹۷ نیز به سه ماه کار اجباری در بهزیستی و ۵ میلیون تومان جریمه نقدی محکوم شده بود. آبتین در روز ۱۸ دی ۱۴۰۰، پس از محرومیت از درمان بهموقع، بر اثر ابتلا به کرونا جان خود را از دست داد.
عکس: persian.iranhumanrights.org
مهدی سلیمی
نویسنده، مترجم و سردبیر نشریه اینترنتی زغال، اواسط تیر ۹۹ با اتهاماتی چون «فعالیت تبلیغی علیه نظام»، «توهین به مقدسات اسلام»، «تشویق مردم به فساد و فحشا» و «اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور» در اهر دستگیر شد. سلیمی که در جستاری، "ادبیات سیاسی، بلاگردان مردم ستدیده، سیر تاریخی قیامهای ایران تا رویدادهای آبان را بررسی کرده، موقتا و با قرار وثیقه ۵۰۰ میلیون تومانی از زندان اوین بیرون آمده است.
عکس: fa.iranfreedom.org
مژگان کاوسی
نویسنده، پژوهشگر و فعال اجتماعی کرد، با اتهاماتی چون "تشویق مردم برای بر هم زدن نظم عمومی" و "تبلیغ علیه نظام" به پنج سال و ۹ ماه زندان محکوم شده که سه سال آن لازم الاجراست. کاوسی که پس از دستگیری در اعتراضات سراسری آبان ۹۸، با وثیقه ۱۰۰ میلیون تومانی موقتا آزاد شده بود، بهار ۹۹ برای تحمل حبس به زندان مرکزی نوشهر انتقال یافت. او پس از انتقال به اوین، در اعتراض به وضعیت زندانیان، اعتصاب غذا کرد.
عکس: kampain.info
پوریا عالمی
ستوننویس روزنامههای سیاسی و نویسنده داستانهای "اکونآبادیها" و "آدمهای عوضی"، متهم پروندهای بود که وزارت اطلاعات احمدینژاد برای شماری از روزنامهنگاران تشکیل داد. او به "اتهام تبلیغ علیه نظام" به ۵سال حبس تعلیقی محکوم شد که بعد به یکسال تقلیل یافت.عالمی پیش از رفتن به اوین از مطبوعات خداحافظی کرد و نوشت: «حرف هم نزنم سیاسی است. از حماقت بنویسم، از جسم سخت بنویسم، از میمون بنویسم سیاسی است.»
عکس: ISNA
فاطمه اختصاری - مهدی موسوی
دادگاه انقلاب، این دو نویسنده، شاعر و منتقد اجتماعی را به اتهام "توهین به مقدسات" و "تبلیغ علیه نظام" به ۹۹ ضربه شلاق، جریمه نقدی و زندان طویل ۹ و ۱۱ ساله محکوم کرد. این سرایندگان"غزل پست مدرن"، پس از اعتراض به رای دادگاه و احتمال بالای عدم تغییر حکم در دادگاه تجدیدنظر، از ایران خارج شدند. کتابهای اختصاری و موسوی بارها از بازار جمع و خمیر شدهاند ولی اینک به صورت زیرزمینی فروخته میشوند.
عکس: Campaign for Human Rights in Iran/AP Photo/picture-alliance
یعقوب یادعلی
نویسنده رمان آداب بیقراری که جایزه هوشنگ گلشیری به عنوان بهترین رمان اول را ربود، اسفند ۸۴ به اتهام "توهین به قوم لر" بازداشت و به یک سال حبس محکوم شد و کتابش ده سال توقیف ماند. یادعلی پس از هفت سال سکوت، با رمان "آداب دنیا" به عرصه ادبیات برگشت. او در مصاحبهای با مجله "تجربه" گفته است: «نوشتن برای نویسنده خود زندگی است؛ اگر حواشی رایج مملکت ما اجازه بدهد و نویسنده جوانمرگ نشود.»
عکس: khabgard.com
شهرنوش پارسیپور
نویسنده رمانهایی چون "سگ و زمستان بلند"، "عقل آبی" و "کمی بهار"، در سرکوبهای دهه شصت، به خاطر "حمل چمدان نشریه" چهارسال از عمر خود را در زندان گذراند. او پس از آزادی، با ترجمه و تاسیس کتابفروشی زندگی میکرد اما ماموران کمیته انقلاب از او میخواستند درباره مراجعهکنندگان اطلاعات بدهد. پارسیپور به اتهام طرح مسئله بکارت در کتاب "زنان بدون مردان" بازجویی شد و پس از چهارمین بازداشت ایران را ترک کرد.
عکس: Ashkan Norouzkhani
فرج سرکوهی
عضو پیشکسوت کانون نویسندگان و سردبیر پرنفوذترین هفتهنامه مستقل ایران در دو دهه اول انقلاب، شاهد زنده ربایش و آزار در دستگاه اطلاعاتی جمهوری اسلامی است. او را پس از چند دستگیری موقت و هنگام سفر به آلمان، در فرودگاه ربودند و ادعا کردند که در اروپاست. پس از افشای ماجرا و ورود مجامع بینالمللی به این مسئله، سرکوهی به اتهام تبلیغ علیه جمهوری اسلامی به یک سال و نیم زندان محکوم شد.
عکس: privat
یوسف عزیزی بنیطرف
نویسنده و پژوهشگر عرب به اتهام دامن زدن به تظاهرات سال ۸۴ در اهواز و تحریک مردم به پنج سال زندان محکوم شد. این عضو کانون نویسندگان ایران پس از سخنرانی در کانون مدافعان حقوق بشر و اعتراض به سرکوب خشونتبار ناارامیهای خوزستان، دستگیر شده و با وثیقه ۱۰۰میلیون تومانی آزاد بود. او سرانجام و پس از چند بار احضار و تهدید به بازداشت، ایران را ترک گفت.
عکس: privat
علیاکبر سعیدی سیرجانی
سیرجانی از نخستین نویسندگانی است که به زندان جمهوری اسلامی رفتند و برنگشتند. این پژوهشگر که از همکاران بنیاد فرهنگ ایران بود، پس از مقالات و نامههایی سرگشاده در نقد خامنهای و حاکمیت، در اسفند ۱۳۷۲ بازداشت شد. عضو کانون نویسندگان را به "جاسوسی"، "لواط" و "اقدام علیه امنیت ملی" متهم کردند و ده ماه بعد، جسدش را تحویل خانواده دادند. مرگی بر اثر کپسول پتاسیم، نه سکته قلبی که رسما اعلام شد.
عکس: khaandaniha.com
محمد مختاری - جعفر پوینده
دو عضو کانون نویسندگان ایران در جریان "قتلهای زنجیرهای" در سال ۱۳۷۷ ربوده و کشته شدند. وزارت اطلاعات آنها را پیشتر چند بار احضار و بازجویی کرده بود. جسد محمد مختاری، شاعر و نویسنده در بیابانهای امینآباد تهران پیدا شد و جنازه جعفر پوینده، جامعهشناس و مترجم آثار فلسفی و ادبی، در روستای بادامک در شهریار. هر دو را خفه کرده بودند.