حکم دونالد ترامپ درباره منع صدور ویزا برای اتباع هفت کشور و جلوگیری از ورود آنان به آمریکا مرحله به مرحله شامل استثناهایی شده است. ابتدا دارندگان گرین ‌کارت از این حکم مستثنی شدند. سپس به دارندگان ویزای معتبر ایالات متحده (گرین‌کارت)، البته پس از ساعت‌ها پرسش و پاسخ، اجازه ورود به خاک امریکا داده شد. حالا هم خبر رسیده که آن گروه از اتباع این هفت کشور که تابعیت مضاعف بریتانیا و یا کانادا را هم دارند، می‌توانند به آمریکا سفر کنند.

روز یک‌شنبه ۲۹ ژانویه (۱۰ بهمن) وزارت خارجه بریتانیا در سایت رسمی خود بیانیه‌ای منتشر کرد و توضیح داد که در گفت‌وگوی بوریس جانسون، وزیر خارجه بریتانیا، با دولت آمریکا مشخص شده که قانون منع ورود اتباع هفت کشور به آمریکا تنها شامل کسانی می‌شود که در این هفت کشور زندگی می‌کنند و از آنجا می‌خواهند به آمریکا بیایند.

بیشتر بخوانید: آش بدطعم ترامپ برای پناهندگان، دوتابعیتی‌ها و مسافران آمریکا

در ادامه توضیح داده شده کسانی که تابعیت بریتانیا را دارند، حتی اگر متولد یکی از این هفت کشور باشند هم، در صورتی که از بریتانیا به آمریکا سفر کنند مشمول قانون منع ورود به آمریکا نخواهند شد. اما دو تابعیتی‌هایی که مبدأ سفرشان یکی از این هفت کشور باشد به طور جداگانه چک امنیتی می‌شوند.

جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا، نیز در اولین ساعات روز دوشنبه ۳۰ ژانویه در توییترش نوشت: «مشاور امنیت ملی آمریکا، مایکل فلین، تائید کرده است این ممنوعیت تاثیری بر وضعیت دارندگان پاسپورت کانادایی از جمله شهروندان مضاعف نخواهد داشت. به ما اطمینان داده شده است که با کسانی که پاسپورت کانادایی دارند طبق همان پروسه همیشگی برخورد خواهد شد.»

این خبرها تا حدی خیال کسانی را که تابعیت دوگانه بریتانیا یا کانادا و یکی از هفت کشور ممنوع‌الورود به آمریکا را دارند راحت کرد. اما این پرسش برای سایر دوتابعیتی‌ها همچنان باقی است.

"دولت آلمان باید کاری کند"

نیما مواسات، نماینده ایرانی‌تبار حزب چپ در مجلس آلمان، یکی از این افراد است. آقای مواسات با آنکه در آلمان به دنیا آمده، اما چون پدر و مادرش ایرانی هستند و تابعیت ایران را هم علاوه بر تابعیت آلمان دارد، در سفر به آمریکا مشکل خواهد داشت.

مواسات مسئول بخش توسعه حزب چپ‌هاست و به همین دلیل ناچار است سفرهای متعددی به دفتر سازمان ملل متحد در نیویورک انجام دهد.

این نماینده ایرانی‌تبار مجلس آلمان در گفت‌وگو با بخش فارسی دویچه‌وله می‌گوید پس از فرمان اجرایی ترامپ، پاسپورت دیپلماتیک هم برای سفر به آمریکا به کمکش نخواهد آمد، زیرا مواسات تنها دارای پاسپورت دیپلماتیک است اما دیپلمات نیست. اعضای مجلس نمایندگان آلمان از آنجا که عضو دولت نیستند دیپلمات به حساب نمی‌آیند.

از سوی دیگر به نظر آقای مواسات استثنای فرمان اجرایی ترامپ برای سیاستمداران و دیپلمات‌های ایران و شش کشور دیگر نام برده ‌شده در این قانون است و نه برای دیپلمات‌های سایر کشورها و چون مواسات نماینده مجلس آلمان است مشمول این استثنا نمی‌شود.

اما در قبال این موضوع دولت آلمان چه کاری‌ می‌تواند انجام دهد؟

نیما مواسات می‌گوید: «به نظر من دولت آلمان باید یک کاری بکند. تا الان تنها گفته‌اند که از این تصمیم ناخشنود هستیم ولی به نظر من این خیلی کم است. دولت آلمان باید این موضوع را جدی بگیرد، سیاست ترامپ یک سیاست فاشیستی است و باید آن را محکوم کنند. فقط هم من و نوری‌پور نیستیم، در آلمان حدود ۷۰ هزار نفر دوتابعیتی ایرانی هست و باید برای اینها یک راهی پیدا شود.»

اشاره آقای مواسات به امید نوری‌پور، دیگر نماینده ایرانی‌تبار پارلمان آلمان است. او هم با حکم ترامپ در حال حاضر نمی‌تواند به امریکا سفر کند. حدود ۷۰ هزار ایرانی دو تابعیتی در آلمان زندگی می‌کنند که از حالا به بعد امکان سفر به آمریکا برایشان اگر نه غیرممکن ولی سخت خواهد شد.

"فرمان اجرایی ترامپ بر خلاف حقوق بین‌المللی است"

در داخل آمریکا بسیاری از کارشناسان معتقدند که فرمان اجرایی ترامپ درباره ممنوعیت ورود اتباع هفت کشور عمدتا مسلمان به آمریکا بر خلاف قانون اساسی این کشور است. قانون اساسی آمریکا تبعیض بر اساس دین و مذهب را ممنوع کرده است.

در عرصه بین‌المللی نیز این قانون می‌تواند نقض حقوق بین‌الملل باشد. نیما مواسات که در رشته حقوق تحصیل کرده است می‌گوید که این قانون نقض حقوق شهروندی و نیز نقض حقوق بین‌الملل است.

بیشتر بخوانید: ۷۰ هزار ایرانی دوتابعیتی در آلمان و ممنوعیت سفر به آمریکا

این نماینده حزب چپ‌ها در پارلمان آلمان می‌گوید سازمان ملل می‌تواند با صدور قطعنامه‌ای این قانون را محکوم کرده و از دولت آمریکا بخواهد که آن را لغو کند اما مشکل در اینجاست که امریکا خود از کشورهای صاحب نفوذ در سازمان ملل و دارای حق وتو در شورای امنیت است. از این رو به نظر نمی‌رسد که این راه فایده‌ای داشته باشد.

فرمان اجرایی دونالد ترامپ فعلا تا ۹۰ روز جاری است و علیرغم حکم یک قاضی فدرال همچنان، و البته محدودتر از قبل، اجرا می‌شود. روشن نیست که در جریان این ۹۰ روز اتفاق تازه‌ای بتواند موجب تغییر حکم ترامپ شود.