آخرین گزارش شفافیت گوگل (Transparency Report) که روز چهارشنبه (۴ بهمن٬ ۲۳ ژانویه) منتشر شده نشان می‌دهد که سیر صعودی درخواست اطلاعات خصوصی کاربران از این کمپانی٬ در نیمه دوم سال ۲۰۱۲ میلادی نیز همچنان ادامه یافته است. دولت‌ها همچنان از گوگل می‌خواهند که در تعقیب و رهگیری آنلاین شهروندان کمک‌رسان آنها باشد.

انتشار گزارش شفافیت٬ ابتکاری است که گوگل از سال ۲۰۱۰ آغاز کرده و بر اساس آن هر شش ماه جزئیات درخواست‌های دولت‌های مختلف در سراسر جهان را منتشر می‌کند. این کمپانی در توضیح آخرین گزارش خود آورده که کاربرد سرویس‌های مختلف گوگل همواره رو به افزایش است و با توجه به این نکته٬ رشد درخواست‌های دولت‌ها نیز اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد؛ اگرچه بررسی آماری که گوگل در قالب ارقام و نقشه‌های تعاملی ارائه می‌کند٬ همواره هراس‌آور و تکان‌دهنده است.

بر اساس آمار گوگل٬ از سال ۲۰۰۹ درخواست اطلاعات خصوصی کاربران در اشکال مختلف بیش از ۷۰ درصد افزایش داشته است. مجموع درخواست‌های دولت‌ها از این شرکت در سال ۲۰۱۲ به بیش از ۴۲ هزار مورد رسیده است. این رقم نشان می‌دهد که میزان درخواست دولت‌ها از گوگل در طول دو سالی که از انتشار گزارش‌های شفافیت می‌گذرد٬ هر سال نزدیک به ۲۴/۵ درصد افزایش یافته است. گوگل به‌طور میانگین در بیش از ۵۰ درصد موارد به درخواست دولت‌ها تن داده٬ اما روند پذیرش درخواست‌ها از سوی گوگل سیری نزولی دارد.

بیشتر بخوانید: گام بلند گوگل برای تقویت آزادی بیان آنلاین
 

تهمت و افترا از مهم‌ترین علل درخواست دریافت اطلاعات کاربران یا حذف محتوا از روی سرورهای گوگل است. امنیت و حریم خصوصی٬ انتقاد از دولت٬ جعل هویت٬ کپی‌رایت٬ تهدید امنیت ملی و ... نیز از دیگر علل مهمی هستند که بیش از موارد دیگر مورد استناد قرار می‌گیرند.

همچون همیشه٬ بیشترین درخواست‌ها از سوی دولت آمریکا روانه شرکت گوگل شده است. دولت ایالات متحده در مجموع در سال ۲۰۱۲ در ۱۶۴۰۷ مورد از گوگل خواسته که اطلاعات خصوصی کاربران را در اختیار آنها قرار دهد٬ یا از روی سرورهای خود حذف کند. گوگل هم در بیش از ۸۰ درصد موارد درخواست‌های دولت آمریکا را که بر اساس ارسال احضاریه‌های قانونی یا حکم دادگاه بوده٬ برآورده کرده است. میزان پذیرش درخواست‌های دولت آمریکا از سوی گوگل٬ از ۹۴ درصد در سال ۲۰۱۰ به ۸۸ درصد در سال ۲۰۱۲ رسیده است.

همچنین این گزارش نشان می‌دهد که درخواست حذف محتوا از سوی شرکت‌‌های فعال در صنعت موسیقی و سرگرمی نیز به شدت افزایش یافته است. نقض کپی‌رایت از جمله دلایلی است که آنها بر مبنای آن از گوگل می‌خواهند اطلاعات خاصی را از روی سرورهای خود حذف کند.

ایران و سوریه٬ بزرگ‌ترین سانسورکنندگان سرویس‌های گوگل

با توجه به اینکه گوگل در گزارش شفافیت خود٬ وضعیت ترافیک سرویس‌های این شرکت٬ از جمله جی‌میل٬ جستجوی گوگل٬ گوگل پلاس و ... را هم به تفکیک کشورها نشان می‌دهد٬ می‌توان با بررسی این ترافیک اختلالات و سانسورهای احتمالی در نقاط گوناگون جهان را هم بررسی کرد.

در نیمه دوم سال ۲۰۱۲ ایران و سوریه به عنوان دو هم‌پیمان در خاورمیانه٬ از جمله شگفتی‌سازان بودند؛ ایران با قطع یک هفته‌ای دسترسی کاربران به جی‌میل تیتر رسانه‌های جهان شد و سوریه هم برای دو روز دسترسی به همه سرویس‌های آنلاین را برای شهروندان این کشور مسدود کرد.

بیشتر بخوانید: گرایش نگران‌کننده در گزارش شفافیت گوگل
 

کشورهایی نظیر پاکستان٬ افغانستان و اندونزی هم در اعتراض به انتشار ویدئوی جنجال‌برانگیز درباره زندگی پیامبر اسلام٬ دسترسی به سرویس یوتیوب گوگل را برای مدتی قطع کردند که در این گزارش به آنها هم اشاره شده است. سنگال و بنگلادش هم در مقاطعی موانعی بر سر راه سرویس‌های گوگل ایجاد کرده‌اند.

گوگل همواره گفته است که شفافیت و شفاف‌سازی از ارزش‌های اساسی این شرکت عظیم جستجوی اینترنتی است و تلاش می‌کند تا با شفاف‌سازی حداکثری و مسئولانه پیرامون ابزارها و سرویس‌های خود، از منافع کاربران و شهروندان جهان مجازی در برابر اقدامات انحصارگرایانه دولت‌ها حفاظت کند تا بستر لازم برای گردش آزاد اطلاعات فراهم شود.

انتشار گزارش‌های شفافیت٬ به اعتقاد مدیران گوگل٬ گام بلند این کمپانی برای شفاف‌سازی حداکثری بوده و موجب شده برخی دیگر از کمپانی‌ها – از جمله توییتر - نیز با بهره‌گیری از همین روش٬ کاربران را از جزئیاتی باخبر کنند که معمولا محدود به مذاکرات پشت‌پرده می‌مانند و درباره آنها حرفی زده نمی‌شود.