"دولت بر خلاف هشدار کارشناسان محیط زیست عمل میکند"
MAB۱۳۹۴ مهر ۲۵, شنبه
رئیس دانشکده محیط زیست میگوید سد گتوند بر شوری آب رودخانه کارون تاثیر دارد. مشاور سازمان حفاظت محیط زیست در پی صدور مجوز ساخت سد بر رودخانه شفارود، نسبت به تخریب جنگلهای این منطقه هشدار داد.
تبلیغات
مجتبی اردستانی، رئیس دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران معتقد است سد گتوند بر شوری آب رودخانه کارون تاثیر دارد و حتی میتواند به شوری ۱۰ برابری آب این رودخانه منجر شود.
همزمان با اظهارات این کارشناس محیط زیست، اسماعیل کهرم هم یادآور شده که ساخت سد شفارود که به تازگی مجوز ساخت آن صادر شده میتواند مساحت قابل توجهی از جنگلهای هیرکانی را از بین ببرد.
اردستانی به خبرگزاری ایلنا، خبرگزاری کار ایران گفته است شوری آب جمع شده در پشت سد گتوند میتوان باعث مرگ و میر درختان، آسیب رسیدن به گیاهان و جانوران و حتی جلوگیری از رویش گیاه در خاک شود. به گفته او آب جمع شده در سد گتوند در بخشهای صنعتی و کشاورزی آب قابل قبولی نیست.
رئیس دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران میگوید به دلیل شرایط مخزن سد و با توجه به ارتفاع آبی که در پشت سد جمع شده، بخش قابل توجهی از نمک به شکل رسوبات در پشت سد جمع شده که در شرایط معمولی شوری آب قابل قبول است.
به اعتقاد اردستانی این حجم نمک در شرایط غیر عادی که به طور معمول چندین بار در سال اتفاق میافتد، ممکن است شوری آب به ۱۰ یا ۲۰ هزار برسد. شوری آب به گفته این استاد دانشگاه در شرایط معمولی بین ۱۱۰۰ تا ۱۵۰۰ است و درصورت افزایش شوری آب، اکو سیستم منطقه دچار مشکل میشود.
اردستانی معتقد است برای حل این مشکل، باید نمکها را از پشت سد جمع کرد و یا با انجام اقداماتی سازهای جلوی این مشکل را گرفت.
دولت بر خلاف نظر کارشناسان عمل میکند
اسماعیل کهرم، مشاور سازمان حفاظت محیط زیست گفته که دولت بر خلاف نظر کارشناسان عمل میکند و البته این مساله پیش از این هم بارها دیده شده است. او به صدور مجوز ساخت سد شفارود معترض است و از بابت این اقدام ابراز تاسف کرده و گفته که پیش از این هم دولت بر خلاف نظر کارشناسان در آشوراده همینگونه عمل کرده است.
شفارود در استان گیلان واقع است و به تازگی مجوز ساخت سد بر روی این رود صادر شده است. پیش از این کارشناسان هشدار داده بودند که در صورت سدسازی بر روی این رودخانه، بخشی از جنگلهای هیرکانی از بین خواهد رفت.
اشاره کهرم به توجهی دولت به نظر کارشناسان به همین دلیل است و او هم تاکید کرده که در صورت ساخت سد بر روی رودخان شفا رود، مساحت قابل توجهی از جنگلهای هیرکانی از بین میرود.
به گفته او سدسازی در قلب جنگلهای هیرکانی باعث از بین رفتن تعداد زیادی درخت میشود. او افزوده که در جریان ساخت کرخه در هر دره ۱۱ هزار اصله درخت از بین رفته است. کهرم میگوید سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگلها و مراتع با سدسازی بر روی رودخانه شفا رود مخالف هستند.
این کارشناس محیط زیست، سد سازی را یکی از مهمترین عوامل ایجاد ریزگرد، از بین رفتن جنگلها و تبخیر آب دانسته است. به اعتقاد او تا زمانی که رودخانه جاری است، آب آن بسیار کم تبخیر میشود، اما وقتی ساکن و راکد شد؛ سرعت تبخیر آب افزایش مییابد.
کهرم در اثبات ادعایش به دریاچه ارومیه اشاره کرده و گفته که در آنجا هم سدسازی سبب باتلاقی و خشک شدن دریاچه ارومیه شده است. او پرسیده که "آیا این همه سدی که در کشور ساخته شده، توانسته مشکل کم آبی کشور را حل کند؟ یا آنکه موجب بیآبی مملکت شده است؟"
او میگوید سد سیوند، تالاب کمجان را از بین برده و طشک، نیریز و بختگان را با وسعت ۴۰۰ هزار هکتار خشک کرده است.
سد گتوند "موزه عبرت محیط زیست"
سد گتوند در خوزستان که خشت اول آن کج گذارده شد، یک فاجعه زیست محیطی برای جنوب ایران رقم زده است. سدی را که تنها دستاوردش امروز شور کردن کارون است، باید به "موزه عبرت محیط زیست" تبدیل کرد.
عکس: Tasnim
از همان ابتدای ساخت سد گتوند بسیاری از اساتید حوزه آب و زمینشناسی بهویژه اساتید دانشگاه اهواز خواستار توقف روند اجرا و ساخت این سد شدند. آنها علت مخالفت خود را وجود تپه نمکی به نام گچساران اعلام کردند که در امتداد مخزن این سد وجود داشت.
عکس: Tasnim
اصرار بر ساختن سد گتوند که به عنوان "پرهزینهترین" سد ایران شناخته شده، هنگامی قابل فهم میشود که بدانیم چه نهادهایی در آن دخیل هستند. کارفرما: شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران. مشاور: شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس (وابسته به آستان قدس رضوی) و پیمانکار: گروه سپاسد (وابسته به قرارگاه خاتم الانبیا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)
عکس: Fars
در ابتدا مسئوولان متولی ساخت سد گتوند، تمامی ادعاهای مطرح شده را رد کردند و اعلام شد که سازند نمکی گچساران در محدوده این سد وجود ندارد. آنها پس از رسانهای شدن مشکل نمک در محدوده سد، هنگامی به وجود نمک اعتراف کردند که عملا میلیاردها تومان بودجه صرف شده بود و تخریب یا عدم آبگیری سد با سئوالات بیشتر و "آبروریزی" همراه میشد.
عکس: Mehr
مسئولان سد گتوند در صدد برآمدند تا با ساخت دیواری حائل از خاک رس که اصلاحا "پتوی رسی" نامیده میشود از برخود آب با نمکهای سازند گچساران جلوگیری کنند و بار دیگر بدون توجه به صحبتهای کارشناسان که ساخت این "پتوی رسی" را بیفایده میدانستند، این پروژه نیز آغاز و با صرف هزینههای کلان انجام شد .
عکس: Mehr
کار ساخت سد گتوند و "پتوی رسی" در میان تمامی اعتراضات به اتمام رسید و با حضور محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری وقت این پروژه آبگیری شد. با آبگیری سد، فاجعه زیستمحیطی وارد فاز جدیدی شد که میتواند سرنوشت خوزستان را تغییر دهد.
عکس: Isna
تنها ۱۰ روز از زمان آبگیری سد نگذشته بود که خبر رسید شکافهایی در "پتوی رسی" ایجاد شده و نمکهای سازند گچساران وارد دریاچه سد گتوند شده است و این آغازی بر مصائب استان خوزستان و رودخانه کارون بود.
عکس: Peikshushtar.ir
با نشست بیش از ۵ متری "پتوی رسی" ، در صورت وارد شدن تنها بخشی از صدها میلیون تن نمک موجود در معدن به رودخانه کارون، شوری این رودخانه میتواند به چند برابر شوری خلیج فارس برسد.
عکس: Mehr
میزان نمک حل شده در عمق پایین دریاچه پشت سد گتوند اکنون بیش از ۱۰برابر شوری آب اقیانوس برآورد میشود.(نمک اقیانوس ۲۸ تا ۳۰ گرم در لیتر است، ولی در لایه های تحتانی سد گتوند به ۳۰۰ گرم در هر لیتر میرسد).
عکس: Mehr
رودخانه کارون که در طول سالیان گذشته آب شیرین با شوری (EC) حداکثر ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلی موس در آن جریان داشت، اکنون از زمان آبگیری سد گتوند تقریبا ۱۷میلیون تن نمک از این سد خارج شده و وارد کارون میشود.
عکس: Mehr
زمینهایی که تحت آبیاری سد گتوند هستند بیش از ۴۲۰ هزار هکتار است که محصولات متنوع از قبیل گندم، ذرت و نیشکر در این زمینها کشت میشوند. تداوم شور شدن آب سد گتوند و آبیاری با آب شور تولید و عملکرد کشاورزی منطقه را نابود میکند و در کمتر از چند سال زمینهای زراعی پایین دست سد گتوند شور و غیرقابل کشت میشوند.
عکس: Mehr
یکی از اهداف تعریف شده برای سد گتوند "تولید انرژی برق آبی به میزان ۴ هزار و ۵۰۰ گیگا وات در سال (ظرفیت نیروگاه دو هزار مگاوات) است. افزایش میزان خوردگی در توربینها مهمترین آسیبی است که ورود آبشور به آن ایجاد میکند و دیری نخواهد گذشت که کار توربینها تعطیل میشود.
عکس: Tasnim
اخبار "غیررسمی" منتشر شده در رسانههای ایران حکایت از آن دارد که شرکت خارجی گارانتی کننده تأسیسات نیروگاه سد گتوند، با استناد به اینکه قرار بود میزان شوری آب ورودی به نیروگاه ۴۰۰ باشد و اکنون میزان شوری در بهترین حالت ۱۶۰۰ است، از گارانتی کردن تأسیسات سر باز زد. با این حال با پافشاری طرف ایرانی مقرر شد تا نهایتاً تأسیسات به مدت دو سال (تا پایان دولت دهم) گارانتی شوند.
عکس: Tasnim
حالا طرح دیگری برای مقابله با شوری آب پشت سد ارائه شده و قرار است این آب از طریق احداث خط لوله حدود ۲۰۰ کیلومتر به درون خلیج فارس انتقال داده شود. تاکنون ۱۰ کیلومتر لوله خریداری شده و عملیات حفاری و لولهگذاری به طول سه کیلومتر اجرایی شده است. اگر سرعت اجرای پروژه به همین شکل باقی بماند، کشیدن این لوله سالها به طول میانجامد.
عکس: Irna
انتقال آب شور سد گتوند به خلیج فارس، اکوسیستم محدوده ورودی لوله و نهایتا مناطق کمعمق اطراف را بشدت تحت تاثیر قرار داده و حیات آبزیان را با خطر روبرو خواهد کرد.
عکس: Farzad
دکتر اسماعیل کهرم، کارشناس محیط زیست با اشاره به اعتراض کارشناسان میگوید:« اما این سد ساخته شد و زمینهای کشاورزی، دامداری و چاهها و باغهای تمام مردم منطقه نابود شد، گورستان هزار ساله بختیاری از بین رفت و امروز تنها دستاوردش حل شدن تپههای نمکی در این سد و شور شدن کارون است.»
عکس: MEHR
به قول دکتر اسماعیل کهرم، ایران درس عبرت کشورهای همسایه شده است. وی میگوید:«اینجاست که دل هر ایرانی میشکند و اشکش جاری میشود». دکتر کهرم میگوید:«در آیندهای نزدیک آیندگان ما بسیاری از این سدها را تخریب خواهند کرد». شاید هم آن نسل، این سد را همچون نسل کنونی که زندان قصر را به "باغ موزه عبرت" تبدیل کرد به "موزه عبرت محیط زیست" تبدیل کند.