وزارت امورخارجه ترکیه سفیر جمهوری اسلامی در آنکار را احضار کرده است. دلیل این فراخوانی اظهارات تند مقامات رسمی ایران درباره کنفرانس "دوستان مردم سوریه" در استانبول بوده است.

احمد داوداوغلو، وزیر امورخارجه ترکیه در روز چهارشنبه (۱۶ فروردین/۴ آوریل) اعلام کرد که سفیر جمهوری اسلامی در آنکار برای ادای توضیحات درباره اظهارات مقامات رسمی ایران پیرامون نشست "دوستان مردم سوریه" فراخوانده شده است.

داوداوغلو که در یک نشست خبری سخن می‌گفت تصریح کرد که با علی‌اکبر صالحی، وزیر امورخارجه ایران نیز در روز سه‌شنبه گفت‌وگویی تلفنی داشته و "تاسف و ناخشنودی" دولت ترکیه را به همتای ایرانی‌اش درباره سخنان برخی مقامات رسمی جمهوری اسلامی ابراز داشته است.

داوداوغلو اظهارات مقامات جمهوری اسلامی همچون علی‌لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، احمد خاتمی، امام جمعه موقت تهران و عضو هیات رئیسه مجلس خبرگان و برخی نمایندگان مجلس را «آشکارا مغایر مناسبات عمیق دو کشور» دانسته است.

پاسخ صالحی به ترکیه

صالحی در پاسخ عنوان کرده که اظهارات این مقامات ایرانی بازتاب نظرات رسمی دولت و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نیست. داوداوغلو در جمع خبرنگاران گفت که سفر رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه در هفته گذشته به تهران و ملاقات وی با احمدی‌نژاد در کمال "احترام و تفاهم متقابل" صورت گرفته است.

سیاست ایران و ترکیه در قبال بحران سوریه کاملاَ متفاوت بوده و ابعاد اختلافات میان دو کشور گسترش یافته است. در حالی‌که جمهوری اسلامی با تمام توان از رژیم بشار اسد پشتیبانی مالی، نظامی و سیاسی می‌کند، ترکیه خود را حامی مردم سوریه دانسته و خواهان کناره‌گیری اسد از قدرت است.

حملات مقامات رسمی ایران به مواضع ترکیه

برگزاری دومین کنفرانس "دوستان مردم سوریه" در استانبول نشانگر نقش مهم ترکیه در حل بحران سوریه است. اغلب کشورهای عرب نه تنها نقش ترکیه را در این زمینه پذیرفته‌اند، بلکه خواهان افزایش تلاش‌های ترکیه برای جلوگیری از سرکوب خونین مردم سوریه هستند.

دومین کنفرانس دوستان مردم سوریه در استانبول بدل به نقطه‌ی عطفی در تشدید فشارها بر رژیم اسد شد. در این کنفرانس بیش از ۸۳ کشور و نهاد بین‌المللی شرکت داشتند که نسبت به کنفرانس تونس به مراتب وسیع‌تر بود. در این کنفرانس "شورای ملی سوریه" که مهمترین تشکل مخالفان است به عنوان نماینده مشروع مردم سوریه شناخته شد و کشورهای حوزه خلیج فارس وعده دادند که به مخالفان بشار اسد کمک مالی کنند.

دولت ایران که سرسختانه از بشار اسد حمایت می‌کند از آنچه در دومین کنفرانس دوستان مردم سوریه گذشت ناخشنود است.

علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی در نخستین نطق خود در اولین کاری مجلس در سال جدید گفت: «این کنفرانس که بر آن نام دوستان سوریه نهاده‌اند، کنفرانس دوستان سوریه نیست و در واقع نام آن، "رشوه دهندگان به اسرائیل برای تنفس جدید" است همچنین با توجه به اینکه دولت انگلیس ۵۰۰ هزار پوند برای ایجاد اغتشاش در سوریه اختصاص می‌دهد، ایالات متحده با پررویی از کمک به تخریب داخلی سوریه سخن می‌‌گوید و برخی کشورهای منطقه که بعضاً با داشتن نظام دیکتاتوری اخیراً متوجه نحوه دموکراسی در سوریه شده‌اند و با کمک نظامی قصد به‌‌هم‌‌ریزی منطقه و ایجاد ضعف در مقاومت علیه رژیم صهیونیستی را دارند، بهتر می‌توان به نام واقعی این کنفرانس رسید.»

مقامات کشورهای غربی و عربی و همچنین اپوزیسیون سوریه بارها ایران را متهم به دخالت در امور داخلی سوریه کرده و دولت این کشور را متهم به پشتیبانی از رژیم اسد در سرکوب مردم سوریه دانسته‌اند.

ترکیه نیز در پی اجرای تحریم‌های سازمان ملل متحد تا کنون چندین بار موفق به کشف و جلوگیری از ارسال تسلیحات ایرانی به سوریه شده است. در حال حاضر چندین هزار آواره سوری در نقاط مرزی ترکیه به سر می‌برند.

محمدجواد ابطحی نماينده‌ی مردم خمينی شهر در مجلس شورای اسلامی ضمن بیان این مطلب که «تركيه عملا مجری سياست‌های آمريكا و رژيم صهيونيستی در منطقه است» تاکید كرد که شورای عالی امنيت ملی بايد در تعيين جا برای مذاكره اتمی تجدید نظر كند.

احمد خاتمی، عضو هیات رئیسه مجلس خبرگان نیز در گفت‌وگویی با خبرگزاری مهر ضمن حملات شدید به کنفرانس "دوستان مردم سوریه" در استانبول گفت: «ترکیب اجلاس "دشمنان سوریه" در ترکیه فریاد می‌زند ‌آنچه در اجلاس گذشت در حقیقت مقابله با مقاومت و زمینه‌سازی برای سازش با رژیم صهیونیستی است.»

علاء‌الدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز ضمن حمله به نشست "دوستان مردم سوریه" در استانبول گفت: «معتقدم مسئولان کشور ترکیه تحت فشار آمریکا این مواضع تند را اتخاذ می‌‌کنند البته بارها با مسئولان مختلف ترکیه صحبت‌هایی صورت گرفته است.» وی پیش‌بینی کرده بود که "کنفرانس استانبول به نتیجه مفید" نخواهد رسید.

بدنبال تعمیق اختلافات میان تهران و آنکار به نظر می‌رسد که تغییر محل برگزاری مذاکرات اتمی میان ایران و گروه ۱+۵ از استانبول به مکانی دیگر بیش از پیش جدی شده است. از سوی دیگر دولت ترکیه در روزهای اخیر در چارچوب تحریم‌های اقتصادی علیه جمهوری اسلامی اعلام کرد که واردات نفت خود از ایران را کاهش خواهد داد.

SI/MM