دکتر بهمن نیرومند، نویسنده و روزنامه‌نگار در آلمان، به پرسش‌هایی در زمینه سیاست خارجی آلمان در قبال ایران پاسخ گفت.

دویچه وله: آقای دکتر نیرومند، قرار است در چهارسال آینده دولتی ائتلافی از احزاب مسیحی و لیبرال‌ها در آلمان سر کار بیاید. به احتمال زیاد گیدو وستروله، رهبر لیبرال‌ها، وزیر امور خارجه آلمان می‌شود. تا چه حد تغییر وزیر امور خارجه از سوسیال دموکرات به لیبرال، بر سیاست خارجی آلمان تأثیر می‌گذارد؟

بهمن نیرومند: به نظر من این ائتلاف جدید مواضع آلمان را در مورد سخت‌گیری‌های بیشتر در رابطه با ایران تقویت خواهد کرد. فراموش نکنیم که خانم مرکل که در واقع سیاست خارجی دولت را به‌عنوان صدراعظم تعیین می‌کند، همیشه با سیاست‌های اسراییل و با سیاست‌های محافظه‌کاران در آمریکا نزدیک بود. همچنین فراموش نکنیم که خانم مرکل، به‌عنوان رهبر اپوزیسیون، با مواضع گرهارد شرودر در مورد عدم دخالت آلمان در جنگ عراق مخالفت کرد و حتا در یک ملاقات با رئیس جمهور آمریکا، جرج دبلیو بوش، توافق خود را با جنگ عراق اعلام داشت. سیاست خارجی دموکرات مسیحی‌ها و مشخصاً خانم مرکل، به نظر من، قویاً تحت تأثیر اسراییل قرار دارد و بر همین پایه است که مواضع آنها در مقابل ایران تعیین می‌شود.

در حال حاضر، اگر با دقت نگاه کنیم، می‌بینیم که مواضع دولت آلمان در برخورد با ایران حتا سخت‌تر از مواضع دولت باراک اوباما است. خانم مرکل در توافق با رئیس جمهور فرانسه، آقای نیکولا سارکوزی، و نخست وزیر انگلستان، گوردون براون، از تحریم‌های سخت علیه ایران پشتیبانی می‌کند، درحالی که دولت اوباما بیشتر تأکید روی روش‌های دیپلماتیک دارد. بر همین پایه، من تصور می‌کنم که آن مواضعی که دولت آلمان تاکنون در ائتلاف با سوسیال دموکرات‌ها اتخاذ می‌کرده است، در مقابل ایران سخت‌تر شود. چون به هر حال سوسیال دموکرات‌ها نظر دیگری در برخورد با ایران داشتند و دارند و بیشتر مواضع آنها شبیه مواضع دولت آقای اوباما است.

از خروج سوسیال دموکرات‌ها از این دولت صحبت کردید. اینکه الان یک سیاستمدار از حزب دمکرات‌های آزاد (لیبرال‌ها) وزیر امور خارجه آلمان می‌شود، چه تأثیری خواهد داشت؟

من تصور نمی‌کنم که اختلافی بین لیبرال‌ها و دموکرات مسیحی‌ها در زمینه‌ی سیاست خارجی وجود داشته باشد و آقای وستروله هم به تصور من در توافق کامل با خانم مرکل خواهد بود. یعنی او همان سیاستی را دنبال خواهد کرد که من قبلاً توضیح دادم.

فکر می‌کنید که محافل اقتصادی آلمان بتوانند علائق خودشان را در رابطه با ایران بیش از پیش پیگیری کنند؟

این با مشکل مواجه شده است. به دلیل اینکه منافع اقتصادی آلمان در توافق کامل با سیاست سخت‌گیری در مقابل ایران نیست. می‌دانیم که بسیاری از سرمایه‌داران آلمانی که می‌خواهند در ایران سرمایه،گذاری کنند، شکوه دارند از اینکه دولت محدودیت‌هایی برایشان قائل شده است و از داد و ستد و سرمایه‌گذاری در ایران جلوگیری می‌کند. بنابراین این تضادی است که معلوم نیست چگونه حل خواهد شد. به‌هرحال ما در ماه‌های آینده خواهیم دید که تکلیف غرب در کل به طور مشخص با ایران چگونه خواهد شد و در همین رابطه دولت‌های آلمان، فرانسه و انگلستان بخصوص قادر هستند علی‌رغم فشار بر ایران منافع اقتصادی‌شان را در ایران به پیش ببرند.

فکر می‌کنید انتظار چه موضع‌گیری‌هایی را در زمینه‌ی وضعیت حقوق بشر در ایران بتوانیم داشته باشیم؟

متأسفانه باید بگویم که مسئله‌ حقوق بشر فعلا کنار رفته است و دومرتبه تمام سیاست‌های غرب روی مسئله‌ی اتم و آزمایش راکت‌های ایران متمرکز شده است. این باعث تأسف بسیار است. برای آنکه آنچه در ایران اتفاق می‌افتد، یعنی پایمال شدن روزمره‌ حقوق بشر، دیگر آن‌طور که باید و شاید مورد توجه غرب نیست و آنها بیشتر روی مسئله‌ی اتم و مشکلاتی که در این زمینه با ایران دارند اقدامات خودشان را متمرکز کرده‌اند.

در آخرین صحبت وزیر امور خارجه آلمان، آقای اشتاین‌مایر، ایشان محمود احمدی‌نژاد را «ننگ کشور خود» خواند. فکر می‌کنید چنین موضع‌گیری‌هایی را بشود در آینده از یک مقام رسمی حکومت آلمان انتظار داشت؟

من فکر می‌کنم که این موضع‌گیری‌ها در صورت ادامه‌ی روش آقای احمدی‌نژاد در ایران ادامه پیدا کند و احتمالاً شدیدتر هم خواهد شد. چون در حال حاضر رژیم ایران کاملاً تحریک‌آمیز با دنیای غرب برخورد می‌کند. صحبت‌های آقای احمدی‌‌نژاد دراجلاس سازمان ملل یا اعلام یک پایگاه اتمی دوم در نزدیکی قم یا همین آزمایش راکت‌ها، اینها همه جنبه‌ی تحریک‌آمیز دارد و به نظر من تنش‌هایی را که بین غرب و ایران به‌هرحال موجود است، بسیار تقویت خواهد کرد.

مصاحبه‌گر: کیواندخت قهاری

تحریریه: بابک بهمنش