نیروهای پلیس نیجریه چهارشنبه گذشته (۲۲ اوت) در دو شهر "اوکنه" و "اوکهی" انواع مختلف ابزار بمب‌گذاری را ضبط کردند؛ از مواد منفجره گرفته تا دیگر ابزار و متن راهنمای تهیه بمب. گفته می‌شود پنج مردی که قرار بوده بمب‌ها را بسازند و در این رابطه دستگیر شده‌‌اند، عضو شبکه "بوکو حرام" هستند.

این یورش گسترده پلیس بخشی از طرح گودلاک جاناتان، رئیس‌جمهور نیجریه برای مبارزه با تروریست‌های بوکو حرام بوده است. در صورتی که تروریست‌های دستگیرشده با دولت ابوجا همکاری نکنند، به اشد مجازات محکوم خواهند شد.

این یک راهکار دولت به منظور مرعوب کردن فعالان این شبکه است؛ راهکاری که بوکو حرام با سوءقصدهای خود از آن انتقام می‌گیرد و مقابله می‌کند. به همین دلیل نه فقط از موج ترور کاسته نشده بلکه تشدید هم شده است.

"بوکو حرام می‌خواهد با خونریزی به چه چیز برسد؟"

دولت نیجریه به این وضعیت بن‌بست وقوف دارد. به همین دلیل مقام‌های این کشور روز یکشنبه (۲۶ اوت) تأیید کردند که پس از سال‌ها سوءقصدهای خونین، برای نخستین بار مذاکرات پشت‌پرده‌ای را با بوکو حرام آغاز کرده‌اند.

سخنگوی رئیس‌جمهور روز یکشنبه در این باره اظهار داشت که "گفت‌وگوهای پشت پرده در جریان است".

روبن آباتی افزود: «در این گفت‌وگوها باید روشن شود که این افراد دقیقا چه می‌خواهند و چگونه می‌توان با این بحرانی که کشور را دربر گرفته مبارزه کرد.» وی گفت که دولت برای "بازگرداندن صلح و امنیت" در نیجریه به این رزمندگان مراجعه کرده است.

تماس از طریق "مجاری پشت پرده"

سخنگوی رئیس دولت می‌گوید که این گفت‌وگوها چندان آسان نیست: «نباید این گفت‌وگوها را یک دیالوگ عادی تصور کرد. این طور نیست که نمایندگان دولت و بوکو حرام در اتاقی زیر کولر نشسته‌اند و با هم گفت‌وگو می‌کنند.»

وی می‌گوید که رابط هایی هستند که پیام‌ها را به طرف مقابل می‌رسانند؛ و دولت این تماس را "مجاری پشت پرده" نام گذارده است.

از قرار معلوم اسلام‌گرایان به دولت تضمین داده‌اند که نمایندگان بوکو حرام به‌زودی با نام و مشخصات خود را معرفی خواهند کرد. ولی آنها فردی معرفی نکرده‌اند که رهبری مذاکرات را برعهده گیرد.

مسئله دیگر اینکه، از آنجا که تماس‌ها از طریق فرد ثالثی صورت می‌گیرد، دولت نمی‌تواند به پیام‌هایی که ارسال می‌شود صددرصد اطمینان کند. این امکان وجود دارد که پیام‌ها متعلق به یک گروه جداشده از شبکه بوکو حرام باشند.

فشار خارج به دولت برای تماس با بوکو حرام

کشورهای خارجی مدت‌هاست که به دولت نیجریه فشار می‌آورند با این فرقه، که ارتباط نزدیکی با شبکه القاعده دارد، وارد مذاکره شود.

دیپلمات‌های آمریکا با نگرانی شاهد آن هستند که چگونه بوکو حرام در مناطق خشک با مردمانی فقیر، نفرت این مردم تنگدست را علیه مناطق سرشار از منابع نفتی جنوب کشور برمی‌انگیزد. بوکو حرام تهدید به جدایی مناطق شمالی و تشکیل یک دولت اسلامی کرده است.

از سوی دیگر به نظر می‌آید که این کشور در آستانه‌ی یک جنگ داخلی قرار گرفته است و این می‌تواند برای غرب آفریقا گران تمام شود.

اختلاف درون بوکو حرام

به نظر می‌آید که در درون بوکو حرام نظر واحدی حاکم نیست. ابوبکر شکاو، رهبر کاریزماتیک و موعظه‌گر "بوکو حرام" هفته پیش پیام فرستاد تا زمانی که دولت قوانین اسلامی شریعت را به‌رسمیت نشناسد، علاقه‌ای به مذاکره ندارد.

ولی از قرار معلوم یک جناح میانه‌رو در این جریان وجود دارد که به طور علنی خواستار مذاکره با دولت مستقر در جنوب کشور است.

با این حال به نظر می‌آید که مبارزه قاطع دولت علیه رزمندگان این شبکه و کشته شدن شمار زیادی افراد تندرو و تضعیف کل این جریان، بی‌تأثیر بر رغبت برخی جناح‌ها در مورد مذاکره با دولت نبوده است.

پیشینه جریان بوکو حرام به دهه‌ی ۱۹۹۰ میلادی بازمی‌گردد، که فعالان آن از سال ۲۰۱۰ دوباره جان گرفته و رادیکال شده‌اند. بر اثر سوءقصدهای بوکو حرام تاکنون میان ۱۴۰۰ تا ۲۰۰۰ نفر کشته شده‌اند. عمده‌ی سوءقصدها متوجه کلیساها، نهادهای دولتی مانند پادگان‌ها و پاسگاه‌ها و قرارگاه‌های پلیس است.

نیجریه با ۱۶۰ میلیون نفر پرجمعیت‌ترین کشور قاره آفریقاست.