جایزه صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۲ به لیائو یی‌وو، شاعر، نویسنده و دگراندیش چینی، تعلق می‌گیرد. این جایزه‌ی نقدی بالغ بر ۲۵ هزار یورو است و مراسم اعطای آن در روز ۱۴ اکتبر حین برگزاری نمایشگاه جهانی کتاب فرانکفورت خواهد بود.

اتحادیه ناشران و کتابفروشان آلمان دلیل برگزیدن لیائو یی‌وو به عنوان برنده امسال این جایزه را "زبان قوی و بی‌ریای" این نویسنده خواند که در مقابله با سرکوب‌های سیاسی، به زبان شنوای محرومان چین بدل شده است.

در بیانیه‌ای که اتحادیه ناشران و کتابفروشان آلمان در این ارتباط منتشر کرده، همچنین آمده است: «لیائو یی‌وو در اشعار و کتاب‌های خود انسان‌هایی را که در حاشیه‌ی جامعه‌ی چین قرار دارند، با ادبیاتی تکان‌دهنده جاودانی کرده است. او با پوست و خون خود طعم زندان، شکنجه و سرکوب را چشیده و به عنوان یک ناظر و وقایع‌نگار متعهد نقض‌های موجود در چین مدرن را به رشته‌ی تحریر در می‌آورد.»

از کمک‌آشپزی و رانندگی تا نویسندگی

لیائو یی‌وو در روز چهارم ماه اوت ۱۹۵۸ در استان سیچوآن به دنیا آمد. او نخست به عنوان کمک‌آشپز و راننده‌ی کامیون کار می‌کرد تا اینکه توانست در یکی از نشریات شغلی بیابد و با انتشار اشعار خود چندین جایزه مهم ادبی کشورش را به خود اختصاص دهد.

یکی از آثار یی‌وو که شهرت زیادی برای وی به ارمغان آورده، شعری است به نام "کشتار" که در آن به سرکوب خونین جنبش اعتراضی دانشجویان چین در سال ۱۹۸۹ در میدان صلح آسمانی می‌پردازد.

بسیاری از آثار یی‌وو اجازه‌ی انتشار نیافته و بطور زیرزمینی دست به دست گشته‌اند. لیائو یی‌وو چندین بار ممنوع‌القلم شد و در فوریه سال ۱۹۹۰ به اتهام "نشر تبلیغات ضدانقلابی" بازداشت و به چهار سال زندان محکوم شد.

این نویسنده‌ی ۵۳ ساله پس از آزادی از زندان به عنوان نوازنده‌ی دوره‌گرد امرار معاش می‌کرد. او مشاهدات، تجربیات و برخوردهای خود چه به عنوان زندانی و چه به عنوان نوازنده‌ی دورگرد را در سال ۲۰۰۱ در قالب ۶۰ مصاحبه در کتابی به نام "گفت‌وگو با ته‌نشینان جامعه" به انتشار رساند.

این کتاب با استقبال درخور توجه منتقدان روبرو شد، اما مقامات حکومتی چین مدتی بعد فروش آن را ممنوع اعلام کردند. در سال ۲۰۰۲ اما این اثر از طریق راه‌های قاچاق به تایوان راه یافت و در آنجا به انتشار رسید. این اثر در سال ۲۰۰۹ به زبان آلمانی نیز ترجمه و منتشر شد.

ممنوع‌الخروج شدن از چین

در سال ۲۰۰۹ که چین مهمان ویژه‌ی نمایشگاه جهانی کتاب فرانکفورت بود، مقامات چینی مانع سفر لیائو یی‌وو به آلمان شده و او را ممنوع الخروج کردند. وی سرانجام در سال ۲۰۱۱ توانست از طریق ویتنام چین را ترک کند و راهی آلمان شود.

پس از خروج لیائو یی‌وو بود که ناشر آلمانی آثار وی با توجه به اطمینان خاطر از در خطرنبودن جان او، اقدم به انتشار کتابی از او کرد تحت عنوان "یک ترانه، یکصد ترانه. گزارش شاهدی از زندان‌های چین".

این نویسنده‌ی چینی در حال حاضر در برلین زندگی می‌کند و با تکیه بر بورسیه‌ای فرهنگی هنری که در سال ۲۰۱۲ از سوی آلمان دریافت کرده، مشغول فعالیت‌است.

جایزه صلح ناشران آلمان که از سال ۱۹۵۰ تا کنون اعطا می‌شود، یکی از مهمترین جوایز ادبی این کشور به شمار می‌آید. این جایزه هر ساله به کسانی اعطا می‌گردد که با فعالیت‌های خود در عرصه ادبیات، هنر و دانش سبب ترویج اندیشه‌ی صلح‌خواهی شده‌اند.

در سال گذشته‌ی میلادی بوعلام صنصال، نویسنده‌ی معروف الجزایری، جایزه صلح ناشران آلمان را دریافت کرده بود.