باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسراییل روز جمعه در کاخ سفید با یکدیگر دیدار کردند. هر دو رهبر پس از پایان این دیدار تایید کردند که دولت‌های کنونی دو کشور درباره نحوه دستیابی به صلح در خاورمیانه اختلاف نظر دارند.

دیدار نخست‌وزیر اسراییل از آمریکا یک روز پس از آن صورت گرفت که رئیس‌جمهور آمریکا در نطقی مهم، بر لزوم تشکیل "کشور مستقل فلسطین در مرزهای قبل از جنگ ۱۹۶۷" تاکید کرده بود.

اظهاراتی که با مخالفت نخست‌وزیر اسراییل همراه بود. بنیامین نتانیاهو روز جمعه در دیدار با اوباما گفت که اسراییل «شاید بتواند در مواردی کوتاه بیاید اما بازگشت به مرزهای پیش از جنگ ژوئن ۱۹۶۷ غیرقابل پذیرش است.» نخست‌وزیر اسراییل افزود که «این مرزها غیر قابل دفاع هستند.»

مقصود از مرزهای سال ۱۹۶۷ مرزهای پیش از جنگ شش‌روزه اعراب و اسراییل است که طی آن نیروهای ارتش اسراییل، بیت‌المقدس شرقی، کرانه باختری و نوار غزه را به اشغال خود درآوردند.

تنش پیش از ملاقات

باراک اوباما در نطق روز پنجشنبه خود که یک روز پیش از دیدار با نخست‌وزیر اسراییل ایراد شد، ضمن پشتيبانی از بازگشت دو کشور به مرزهای پيش از سال ۱۹۶۷، صلح در خاورميانه را امری فوری و مهم دانست. او همچنين گفت اسرائيل می‌بايست مدافع صلح پايدار باشد.

رئيس‌جمهور آمريکا با انتقاد از ادامه شهرک‌سازی‌های اسرائيل در کرانه باختری رود اردن بار ديگر بر تشکيل دو دولت فلسطين و اسرائيل تأکيد کرد.

سخنانی که اگرچه با استقبال فلسطینیان و مقامات ارشد تشکیلات خودگردان فلسطین روبرو شد اما خشم و ناراحتی مقام‌های اسراییلی را به دنبال داشت.

نتانیاهو پیش از ورود به آمریکا، ضمن ابراز یاس و نومیدی از این اظهار نظر رسمی از سوی آقای اوباما موضع او را "غیرقابل دفاع" خواند. سخنان و واکنش‌هایی که به وضوح دیدار شب گذشته رئیس جمهور آمریکا و نخست وزیر اسراییل را تحت تاثیر خود قرار داده بود.

نتانیاهو در این دیدار اگرچه گفت که اسراییل حاضر است برای دستیابی به صلح "امتیازهای سخاوتمندانه‌ای" بدهد اما تاکید کرد که این کشور «نمی تواند به مرزهای قبل از ۱۹۶۷ بازگردد.» به گفته نتانیاهو «ترکیب جمعیتی منطقه از ۴۴ سال پیش تغییر زیادی کرده است.»

اختلاف نظر، شکست مذاکرات

رئیس‌جمهور ایالات متحده نیز درباره محتوای مذاکرات خود با نخست وزیر اسراییل گفت که همراه با نتانیاهو "موج اخیر تغییرات سیاسی در خاورمیانه" را بررسی کرده و درباره "تاثیرات احتمالی" این اتفاقات بر "امنیت آمریکا و اسراییل" گفت‌وگو کرده‌اند.اگرچه اوباما گفت که دو کشور با یکدیگر اختلاف دارند اما این اختلاف نظر را اختلافی میان "دو دوست" عنوان کرد.

رئیس‌جمهور ایالات متحده همچنین گفت که «صلح واقعی تنها زمانی تثبیت می‌شود که اسراییل امکان و توان دفاع از خود در برابر تهدیدات و تروریسم را داشته باشد.»

این دیدار یک هفته پس از استعفای جورج میچل، نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در امور صلح خاورمیانه صورت گرفت. میچل پس از ناکامی در وادار ساختن اسراییل به توقف روند ساخت شهرک‌های یهودی‌نشین در اراضی فلسطینی از سمت خود کناره گرفت.

فلسطینیان می گویند تا توقف ساخت این شهرک ها به مذاکرات صلح باز نمی‌گردند. به اعتقاد کارشناسان در شرایط کنونی و از ماه‌ها قبل به این سو، مذاکرات صلح خاورمیانه از اساس با شکست مواجه شده است.

محمدرضا یزدان پناه

تحریریه: شهرام اسلامی