به اعتقاد دیده‌بان حقوق بشر، پیگرد مقام‌هایی که در حملات خشونت‌بار علیه تظاهرات مسالمت‌آمیز مردم و شکنجه‌ی زندانیان مسئول شناخته می‌شوند، مهمترین آزمون صادق لاریجانی، رئیس جدید قوه‌ی قضاییه‌ی ایران است.

در جریان سرکوب تظاهرات اعتراضی مردم علیه نتایج اعلام‌شده انتخابات ریاست جمهوری ایران، ده‌ها نفر کشته، صدها تن زخمی و هزاران نفر نیز بازداشت شدند. شماری از بازداشت‌شدگان نیز زیر شکنجه به قتل رسیدند. تاکنون قتل دست‌کم ۴ نفر در زیر شکنجه‌ها، که عمدتا در بازداشتگاه کهریزک بودند، محرز شده است.

علاوه بر این، براساس اطلاعاتی که مهدی کروبی، یکی از نامزدهای انتخابات یادشده افشا کرد، به تعدادی از دختران و پسران بازداشت‌شده در زندان تجاوز شده است. ترانه موسوی ۲۸ ساله، یکی از این بازداشت‌شدگان، در اثر شکنجه و تجاوزهای مکرر به قتل رسید و جسدش سوزانده شد.

حمله‌ی نیروهای امنیتی و انتظامی به تظاهرات مسالمت‌آمیز معترضان، در پی سخنرانی آیت‌الله خامنه‌ای در نمازجمعه‌ی ۲۹ خرداد آغاز شد. رهبر ایران در خطبه‌های خود تهدید کرد، اگر تظاهرات خیابانی ادامه یابد، مسئولیت "خون‌ها و خشونت‌ها و هرج و مرج‌ها" بر عهده کسانی است که از تظاهرات‌ها پشتیبانی می‌کنند. این سخنان خامنه‌ای از سوی ناظران، فرمان آشکار رهبر جمهوری اسلامی برای سرکوب خشونت‌آمیز مردم تلقی شد.

دیده‌بان حقوق بشر در نامه‌ی خود به صادق لاریجانی، از او خواست در خصوص گزارش‌های معتبری که از شکنجه در بازداشتگاه کهریزک و زندان اوین منتشر شده، تحقیق کند.

بازداشتگاه‌های مخفی

دیده‌بان حقوق بشر در نامه‌ی خود همچنین به بازداشتگاه‌های مخفی اشاره کرده و خواستار تعطیلی این بازداشتگاه‌ها شده است. به نوشته‌ی دیده‌بان حقوق بشر، ارگان‌های رسمی و نیمه‌رسمی مانند وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی و سپاه پاسداران، مکان‌هایی را به‌طور مخفی در اختیار دارند که در آن بازداشت‌شدگان سیاسی نگهداری و مورد بازجویی قرار می‌گیرند.

دیده‌بان حقوق بشر خطاب به رئیس قوه قضاییه نوشته است: «با توجه به مسئولیت قانونی‌ای که قوه‌ی قضاییه برای اداره این مکان‌ها دارد، لاریجانی باید در خصوص این مکان‌ها تحقیق کند و گام‌های فوری را برای پایان‌دادن به چنین اعمالی بردارد.»

صدها نفر از بازداشت‌شدگان هفته‌‌های اخیر، از جمله بسیاری از شخصیت‌های اصلاح‌طلب، همچنان در بازداشت به سر می‌برند. برخی از آنان بیش از دو ماه است که در سلول انفرادی بسر می‌برند. دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید، دولت برای ۱۰۰ نفر از آنها یک "دادگاه فله‌ایِ نمایشی" تشکیل داد که در آن برخی از چهره‌های برجسته اصلاح‌طلب "اعتراف"‌هایی کردند که "اجباری‌بودن" آنها آشکار بود.

جو استورک، از مسئولان سازمان دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید، «قوه قضاییه باید به تعهدات خود پایبند بوده و این افراد را آزاد کند و یا اتهام‌های آنها را مشخص کند. آنان که متهم شده‌اند باید بلافاصله در دادگاهی که از شرایط بین‌المللی و استاندارد دادگاه‌های عادلانه برخوردار است، محاکمه شوند.»

درخواست‌های مشخص دیده‌بان حقوق بشر

دیده‌بان حقوق بشر در نامه‌ی خود به رئيس جدید قوه‌ی قضاییه‌ی ایران، موارد مشخص زیر را درخواست کرده است:

۱. تشکیل یک کمیته‌ی مستقل و بی‌طرف حقیقت‌یاب برای شناسایی افرادی که در جریان سرکوب معترضان به نتایج انتخابات نقش آمر را داشتند. از جمله مشخص‌شدن نقش حسین طائب، فرمانده نیروی مقاومت بسیج، سردار اسماعیل احمدی مقدم، فرمانده نیروی انتظامی، حجت‌الاسلام غلامحسین رمضانی، فرمانده حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران و سعید مرتضوی دادستان تهران.

۲. تحقیق و تفحص در خصوص اظهاراتی که در خصوص شکنجه و بدرفتاری با بازداشت‌شدگان در بازداشتگاه کهریزک و زندان اوین مطرح شده است.

۳. بازگشایی پرونده‌ی مرگ زهرا کاظمی و زهرا بنی‌یعقوب و ادامه‌ی تحقیق درباره‌ی هر دوی آنها که بر اثر جراحت‌های وارده در بازداشتگاه در سال ۲۰۰۳ - ۲۰۰۷ جان خود را از دست دادند.

۴. آزادی حسین درخشان، وبلاگ‌نویس، سیلوا هاراتونیان، فعال جامعه مدنی و کامیار و آرش علایی، پزشکان متخصص بیماری ایدز.

۵. آزادی یا محاکمه فوری هفت تن از رهبران جامعه بهایی در ایران که از ماه مه سال ۲۰۰۸ در بازداشت به‌سر می‌برند. در صورت محاکمه، باید به این افراد فرصت داده شود که به اتهام‌هایی که علیه آنها مطرح شده، در دادگاهی که با استانداردهای بین‌المللی دادگاه‌های عادلانه مطابقت دارد، از خود دفاع کنند.

MM/PB