دیده‌بان حقوق بشر: معترضان در ایران بیرحمانه سرکوب می‌شوند
۱۴۰۱ مهر ۱۴, پنجشنبه
سازمان دیده‌بان حقوق بشر در گزارشی گفته است که مقام‌های ایران "دست به سرکوب بیرحمانه معترضان زده و با شقاوت از نیروی قهریه علیه تظاهرات ضدحکومتی گسترده در ایران استفاده کرده‌اند." گزارش به مدارک متعدد استناد کرده است.
صحنه‌ای از حمله نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی به معترضانعکس: AP/dpa/picture alliance
تبلیغات
سازمان دیده‌بان حقوق بشر در گزارشی که روز ۱۳ مهر (۵ اکتبر) منتشر کرد نوشت که بر اساس ویدیوهای اعتراضات، مصاحبه با شاهدان و همچنین یک عضو نیروهای امنیتی، موارد متعددی از استفاده از "نیروی قهریه بیش از حد یا کشنده" علیه معترضان در ۱۳ شهر در سرتاسر ایران را مستند کرده است.
بنا بر گزارش، ویدیوها نشان می‌دهند که ماموران امنیتی علیه معترضانی که عمدتا صلح‌آمیز و آرام تجمع می‌کنند، «از تفنگ ساچمه‌ای (شات‌گان)، سلاح جنگی، و هفت‌تیر استفاده و صدها نفر را مجروح کرده یا به قتل رسانده‌اند. در بعضی از موارد آنها به افرادی شلیک کرده‌اند که در حال فرار بوده‌اند».
دیده‌بان حقوق بشر صحت ۱۶ ویدیوی منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی را تایید کرده است که در آنها پلیس و دیگر نیروهای امنیتی با شقاوت به معترضان در تهران، دیواندره، گرمسار، همدان، کرمان، مشهد، مهرشهر، رشت، و شیراز حمله می‌کنند.
این سازمان علاوه بر گفت‌وگو با یک عضو نیروهای امنیتی با پنج تن از شاهدان در سنندج، مریوان، سقز، و مشهد مصاحبه کرده است.
دیده‌بان حقوق بشر همچنین عکس‌ها و ویدیوهایی را مورد تجِزیه و تحلیل قرار داده است که جراحت‌های شدید و بعضا مرگبار معترضان را به تصویر می‌کشند.
در گزارش آمده است که این تحقیق شامل سرکوب مرگبار نیروهای امنیتی در زاهدان در روز ۳۰ سپتامبر، و حمله‌های متعاقب به معترضان از جمله در دانشگاه شریف تهران در ۲ اکتبر نمی‌شود.
آمار کشته‌شدگان
دیده‌بان حقوق بشر فهرستی در مورد ۴۷ نفر را جمع‌آوری کرده است که گروه‌های حقوق بشری یا رسانه‌های معتبر به عنوان کشته‌شدگان در اعتراضات مستند کرده‌اند. عمده آنها بر اثر گلوله جان باخته‌اند.
این فهرست شامل حداقل ۹ کودک، دو دختر و شش زن است. رسانه‌های رسمی ایران آمار کشته‌شدگان را تقریبا ۶۰ نفر اعلام کرده و از کشته شدن۱۰ مامور امنیتی خبر دادهاند. اما آمار کشتار معترضان به گفته این سازمان و دیگر سازمان‌های حقوق بشری احتمالاً بسیار بالاتر است.
دیده‌بان حقوق بشر همچنین به قطعی یا ایجاد اختلال در دسترسی به اینترنت و بلوکه کردن اپ‌های پیام‌رسانی در بخش‌های زیادی از ایران اشاره کرده است که امکان گزارشگری و راستیآزمایی را دشوار می‌کند.
این سازمان از دولت‌ها خواسته برای افزایش فشار بر ایران همکاری کنند. دیده‌بان حقوق بشر همچنین خواستار تحقیق مستقلی تحت رهبری سازمان ملل در ارتباط با نقض جدی حقوق بشر در جریان اعتراضات و ایجاد مسیرهایی برای بازخواست افراد مسئول شده است.
اعتراضات در ایران حدود سه هفته پیش و پس از مرگ مهسا امینی ۲۲ ساله آغاز شد که در بازداشت گشت ارشاد به قتل رسید.
گزارش تصویری: شمارش معکوس؛ از اعتراض تا انقلاب در ایران
ضربات اعتراضات از سال ۱۳۹۶به این سو بر پیکر جمهوری اسلامی هر بار سنگین‌تر شده‌اند. اینبار معترضین شعار دادهاند: «بهش نگین اعتراض، اسمش شده انقلاب». نگاهی تصویری به اعتراضات سال‌های اخیر:
عکس: NNSRoj
دومینوی سرنگونی
دامنه اعتراضات از سال ۱۳۹۶به این سو گسترده‌تر و ضرباتش بر پیکر جمهوری اسلامی هر بار سنگین‌تر شده‌است. اینبار معترضین شعار دادهاند: «بهش نگین اعتراض، اسمش شده انقلاب».
عکس: NNSRoj
اعتراضات ۱۴۰۱
اعتراضات در پی کشته شدن مهسا امینی در بازداشتگاه گشت ارشاد در روز ۲۶ شهریور در مقابل بیمارستان کسری در تهران شروع شد و به استان کردستان و بعد سراسر ایران گسترش یافت. اعتراضات با شعار "زن زندگی آزادی" همراه شد.
عکس: EPA-EFE
اعتراضات ۱۴۰۱
با اعتراضات خیابانی، اعتصاب در بازار، تعطیلی مدارس و اعتصاب در ۴۳ دانشگاه ایران، اعتراضات مردمی در ایران وارد هفته سوم شده است. حالا اعتراضات مردمی از "آتش زدن روسری" عبور کرده و دانشجویان شعار می‌دهند: «بهش نگین اعتراض، اسمش شده انقلاب».
عکس: UGC
اعتراضات ۱۴۰۰
اعتراضات مردم در سال ۱۴۰۰ گرچه سراسری نبود، اما در سراسر کشور در رابطه با موضوعات مختلف صنفی، اجتماعی و سیاسی برگزار شد. در پی اعتراض مردم گنبد کاووس به تعرض جنسی به دو دختر، شماری از شهروندان توسط نیروهای امنیتی بازداشت شدند و با اعزام نیروهای نظامی و انتظامی، فضای این شهر امنیتی شد.
عکس: Daniel Babajani
اعتراضات ۱۴۰۰
تعداد زیادی از کارگران بازنشسته ایران ۱۵ فروردین ۱۴۰۰ با تجمع مقابل اداره‌های تأمین اجتماعی مراکز استان‌ها و چند شهر دیگر، خواستار رساندن مستمری‌ها به خط فقر و رفع تبعیض‌های موجود علیه آنان شدند. اعتراض سهامداران، داروسازان در همدان، رشت و اصفهان و اعتراض معلمان فارغ‌التحصیل دانش‌سراها از دیگر اعتراضات در این سال بودند.
عکس: Fararu
اعتراضات ۱۳۹۹
اعتراضات در سیستان و بلوچستان در واکنش به کشته شدن سوخت‌بران توسط سپاه پاسداران در شهرستان سراوان آغاز و با قطع و اختلال در شبکه موبایل، تلفن ثابت و اینترنت در بیشتر شهرهای استان همراه شد. این اعتراضات چندین کشته و زخمی برجای گذاشت.
عکس: IRNA
اعتراضات ۱۳۹۹
پلیس به معترضین به وضعیت بد آب اشامیدنی در غیزانیه از توابع اهواز گاز اشک آور و گلوله‌های ساچمه‌ای شلیک کرد. اعتراض دستفروشان تهران، کارگران معادن زغال سنگ کرمان، پرستاران اصفهان، مال باختگان در بازار سهام، کارگران هفت تپه، متقاضیان خرید خودرو و ده‌ها مورد دیگر نیز در این سال ادامه یافت.
عکس: Irankargar
اعتراضات ۱۳۹۸
یک هواپیمای مسافربری اوکراینی در ۱۸ دی مورد هدف شلیک پدافند هوایی سپاه پاسداران قرار گرفت و سقوط کرد. همه سرنشینان این پرواز جان باختند. مسئولان جمهوری اسلامی تا سه روز منکر شلیک به این هواپیما بودند و آن را "عملیات روانی آمریکا" اعلام کردند. این دروغ اما مانع اعتراضات خیابانی مردم نشد.
عکس: picture-alliance/dpa/NurPhoto/M. Nikoubaz
اعتراضات ۱۳۹۸
اعتراضات ۲۴ آبان در واکنش به افزایش ۲۰۰ درصدی قیمت بنزین آغاز شد ولی سپس نظام جمهوری اسلامی ایران و رهبران روحانی آن را هدف گرفت. بر اساس گزارش نهادهای امنیتی ایران، ۲۹ استان و صدها شهر دستخوش ناآرامی‌های پس از افزایش قیمت بنزین بودند. هزاران کشته، زخمی و بازداشتی حاصل این اعتراضات بودند.
عکس: picture-alliance/dpa/ISNA/A. Mirzazadeh
اعتراضات ۱۳۹۷
روز دوشنبه ۴ تیر بخش بزرگی از بازاریان تهران در اعتراض به رکود حاکم بر بازار، نوسان بی‌سابقه نرخ ارز و کمبود مشتری ناشی از گران شدن قیمت‌ها دست از کار کشیدند. این اعتراضات برای افزایش قیمت طلا، رشد سریع قیمت سکه و کاهش شدید ارزش ریال در برابر دلار در تهران آغاز و به شهرهای دیگر نیز گسترش یافت.
عکس: IranHumanRightsMonitor
اعتراضات ۱۳۹۷
اعتراضات نسبت به تقسیم شهرستان کازرون از تابستان سال ۱۳۹۶ پس از مطرح‌شدن مسئله جدایی بخش‌هایی از شهرستان کازرون و تبدیل بخش‌های کوهمره و چنارشاهیجان به شهرستان جدیدی به نام کوهچنار آغاز شد.
عکس: Greatshiraz.ir
اعتراضات ۱۳۹۶
مجموعه‌ای از اعتراضات رهبری‌نشدهٔ مردمی و ضد دولتی در سراسر ایران از ۷ دی ۱۳۹۶ از مشهد و شهرهای بزرگ استان خراسان آغاز شد. فراخوان شرکت در این تظاهرات در آغاز "نه به گرانی" و اعتراض به سیاست‌های دولت حسن روحانی بود اما به سرعت کل نظام و بسیاری از شهرهای ایران را در بر گرفت.
عکس: Reuters
اعتراض ۱۳۹۶؛ آغاز "دیگه تمومه ماجرا"
شعارهای ساختارشکن نشان از "تنفر" از جمهوری اسلامی ایران در میان معترضان داشت. از دیگر ویژگی‌های مهم این اعتراضات این بود که برخلاف سال‌های ۱۳۷۸ و ۱۳۸۸، اصلاح‌طلبان پشت آن نبودند و معترضین شعار دادند: "اصلاح‌طلب، اصول‌گرا، دیگه تمومه ماجرا".
