دیوان عالی اسرائیل عنصر کانونی اصلاحات قضایی را لغو کرد
۱۴۰۲ دی ۱۱, دوشنبه
دیوان عالی اسرائیل عنصر کلیدی اصلاحات قضایی مصوب ماه ژوئیه توسط دولت نتانیاهو را لغو کرد و آن را آسیب جدی به ساختار دموکراتیک کشور دانست. حزب لیکود با انتقاد از آن میگوید، این تصمیم با خواست و اراده مردم در تضاد است.
در استدلال این حکم دیوان عالی آمده است که تغییر در این قانون "به ویژگیهای اصلی دولت اسرائیل به عنوان یک کشور دموکراتیک آسیب جدی و بیسابقهای وارد میکند".
در صورتی که دولت نخستوزیر نتانیاهو این تصمیم را نپذیرد، کشور با بحران دولتی مواجه خواهد شد. دولت تغییر در قانون را بهرغم مقاومت گسترده در مجلس به کرسی نشاند. در پی آن، دیوان عالی اسرائیل در ماه سپتامبر برای جلسه تاریخی رسیدگی به این امر تشکیل جلسه داد.
برای نخستین بار در تاریخ کشور، هر ۱۵ قاضی گرد هم آمدند تا در مورد هشت دادخواست علیه اصلاحیه تصویبشده قانون اساسی مشورت کنند.
بازسازی برنامهریزی شده ساختار قوه قضائیه در جامعه اسرائیل شکاف عمیقی ایجاد کرد. برای ماهها، صدها هزار نفر بارها و بارها برای اعتراض به خیابانها آمدند.
منتقدان، اقدامات دولت را تهدیدی برای دموکراسی اسرائیل میدانستند. با این حال، دولت نتانیاهو استدلال کرد که دادگاه در اسرائیل زیاد از حد قدرتمند است و بنابراین هدف ایجاد تعادل است. مذاکرات برای رسیدن به یک سازش به فرجام نرسید.
انتقاد حزب لیکود از حکم دیوان عالی
حزب محافظهکار لیکود به رهبری بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، حکم دیوان عالی علیه یک عنصر کلیدی اصلاحات قضایی را مورد انتقاد قرار داد.
در بیانیه این حزب آمده است: «مایه تاسف است که دیوان عالی تصمیم گرفته در کانون درگیریهای اجتماعی اسرائیل، در زمانی حکم صادر کند که سربازان اسرائیلی از راست و چپ در حال جنگ به سر میبرند و جان خود را به خطر میاندازند.»
این حزب میافزاید: «تصمیم دادگاه با خواست و اراده مردم برای اتحاد، به ویژه در زمان جنگ در تضاد است.»
سیری در ۷۵ سال فراز و نشیبهای اسرائیل پس از اعلام موجودیت
دولت اسرائیل ۷۵ سال پیش اعلام موجودیت کرد. نقطه عطفی در تاریخ یهودیان پس از تجربه هولوکاست. دویچه وله در این گالری نگاهی دارد به رویدادهای مهمی که تاریخ اسرائیل را ظرف این ۷۵ سال شکل دادهاند.
عکس: Valerio Rosati/Zoonar/picture alliance
امیدی دیرینه برای پیروزی
داوید بن گوریون، کسی که پس از تشکیل دولت اسرائیل به عنوان نخستین نخستوزیر کشور انتخاب شد، روز ۱۴ ماه مه ۱۹۴۸ استقلال دولت اسرائیل را اعلام کرد. او درباره امید دیرینه یهودیان گفت: «مردم یهود بهرغم پراکندگی خود هرگز سرزمین موعود را از یاد نبردند و هیچگاه از نیایشهای خود برای فرارسیدن روز بازگشت چشمپوشی نکردند. بازگشتند تا آزادی سیاسی خود را احیا کنند.»
عکس: picture-alliance/dpa
روزگار سیاه
گرچه باور به سرزمین موعود در تورات ریشه دارد، اما جنایات هولوکاست نیز نقشی مهم در شکلگیری دولت اسرائیل داشت. رژیم نازی در دوران جنگ جهانی دوم اقدام به کشتار شش میلیون یهودی در سراسر اروپا کرد. آنانی که از اردوگاههای مرگ جان سالم به در برده بودند نیز مورد استثمار وحشیانه قرار گرفتند و ناگزیر تن به کار اجباری دادند. این تصویری است از کسانی که از اردوگاه آشویتس جان سالم به در بردند.
عکس: picture-alliance/dpa/akg-images
"نکبت فلسطینیان"، تعبیر اعراب از استقلال اسرائیل
واژه "نکبت" واژهای است که فلسطینیها و هوادارانشان برای توصیف استقلال اسرائیل به کار میبرند. زمانی که مهاجران یهودی برای تشکیل دولت خود به فلسطین آمدند، ۷۰۰ هزار عرب ناگزیر به فرار و ترک زادگاه خود شدند. تولد دولت اسراییل همان هنگام سرآغاز بحران خاورمیانه بود؛ مناقشهای که پس از ۷۵ سال و بهرغم تلاشهای بسیار، کماکان حلنشده باقی مانده است.
عکس: picture-alliance/CPA Media
زندگی در کیبوتسها
کیبوتس به زبان عبری به معنی جمع و تعاون است. کیبوتسها دهکدههای اشتراکی بودند که پس از اعلام استقلال در سراسر اسرائیل تشکیل شدند. اداره بسیاری از این کیبوتسها برعهده نیروهای سکولار و سوسیالیستهای یهودی بود. آنان بر آن بودند تا باور خود را از جامعه اشتراکی تحقق بخشند.
عکس: G. Pickow/Three Lions/Hulton Archive/Getty Images
دولت در جنگ
تنش حاکم بر مناسبات اسرائیل با همسایگان عرباش به جنگ شش روزه در ماه ژوئن ۱۹۶۷ انجامید. اسرائیل با دست یازیدن به چند حمله ناگهانی موفق شد مقاومت نیروهای نظامی مصر، اردن و سوریه را در هم بشکند و مناطقی از شبهجزیره سینا، نوار غزه، کرانه باختری رود اردن، شرق اورشلیم و بلندیهای جولان را به تصرف خود در آورد. این پیروزی منجر به اشغال این سرزمینها و از اینرو منجر به تشدید تنش و مناقشه شد.
عکس: Keystone/ZUMA/IMAGO
شهرکسازی در مناطق مورد مناقشه
سیاست شهرکسازی دولت اسرائیل به مناقشه با فلسطینیان دامن زده است. سیاستمداران فلسطینی با اشاره به سیاست شهرکسازی اسرائیل، دولت این کشور را متهم میکنند که با چنین سیاستی عملا امکان ایجاد یک دولت فلسطینی در آینده را نابود میکند. اسرائیل تا امروز همواره با این استدلال که سیاست شهرکسازی تضمینی برای امنیت این کشور بوده و امری قانونی است، به انتقادهای جامعه جهانی توجهی نکرده است.
عکس: picture-alliance/newscom/D. Hill
خشم، نفرت و سنگ: انتفاضه اول
در زمستان سال ۱۹۸۷ فلسطینیان به یک اعتراض وسیع تودهای دست زدند. ناآرامیها از نوار غزه به شرق اورشلیم و همچنین کرانه باختری رود اردن گسترش یافت. ناآرامیها کاهش یافت و به توافقنامه اسلو راه برد؛ یعنی به نخستین توافق مستقیم بین دولت اسرائیل و "جنبش آزادیبخش فلسطین" که نمایندگی فلسطینیان را برعهده داشت.
عکس: picture-alliance/AFP/E. Baitel
و صلح؟
رئیس جمهوری وقت آمریکا، بیل کلینتون (وسط)، به عنوان میانجی و اسحاق رابین (چپ) و یاسرعرفات در مذاکرات صلح شرکت کردند. نتیجه توافق اسلو یک، به رسمیت شناختن متقابل بود. این توافقنامه به امیدهای فراوانی برای حل مناقشه فلسطینیان و اسرائیل دامن زد. اما ترور رابین دو سال پس از توافق اسلو، ضربهای جدی بر مذاکرات صلح بین طرفین بود. تصویری از مراسم رسمی که در ۱۳ سپتامبر ۱۹۹۳ در کاخ سفید برگزار شد.
عکس: picture-alliance/CPA Media
جای خالی رابین
یک یهودی افراطی و بنیادگرا روز ۴ نوامبر سال ۱۹۹۵ اقدام به ترور اسحاق رابین کرد. رابین در جریان راهپیمایی صلح در تلآویو هدف گلوله قرار گرفت و به قتل رسید. ترور رابین به نزاع اجتماعی در جامعه اسرائیل دامن زد. این ترور جامعه اسرائیل را به دو بخش تقسیم کرد. در یکسو نیروهای سکولار و معتدل و در سوی دیگر نیروهای تندرو و مذهبی. این عکس شیمون پرز، جانشین رابین را در کنار جای خالی او نشان میدهد.
عکس: Getty Images/AFP/J. Delay
یک سخنرانی تاریخی
مناسبات اسرائیل با آلمان پس از فروپاشی ناسیونال سوسیالیسم در آلمان نیز تیره ماند. در فوریه سال ۲۰۰۰ برای نخستین بار رئیس جمهوری آلمان، یوهانس رآو، در پارلمان اسرائیل به زبان آلمانی سخنرانی کرد. سخنرانی که برای هر دو طرف چالشی بزرگ بود؛ بهویژه برای کسانی که از هولوکاست جان سالم به در برده بودند. اما همین اقدام گام بزرگی در راستای عادیسازی مناسبات پس از جنایات فراموشناشدنی نازیها بود.
عکس: picture-alliance/dpa
دیوار اسرائیل
در سال ۲۰۰۲ در سایه موج جدید خشونت برخاسته از انتفاضه دوم، اسرائیل اقدام به احداث یک دیوار ۱۰۷ کیلومتری کرد؛ دیواری بین اسرائیل و مناطق فلسطینینشین در کرانه باختری رود اردن. گرچه این دیوار از دامنه خشونت کاست، اما برای این مناقشه سیاسی راه حلی نبود. بر درازای این دیوار به مروز زمان افزوده شد و طول آن اکنون بالغ بر ۷۵۹ کیلومتر میشود.
عکس: picture-alliance/dpa/dpaweb/S. Nackstrand
ادای احترام به قربانیان هولوکاست
دولت آلمان همواره خواستار مناسبات خوبی با دولت اسرائیل و اسرائیلیان است و مقامات آلمانی در این راستا پیوسته به این کشور سفر کردهاند. آنالنا بربوک، وزیر خارجه کنونی آلمان، نخستین سفر خاورمیانهای خود را به اسرائیل انجام داد. او در جریان این سفر که در فوریه ۲۰۲۲ صورت گرفت، در کنار گفتوگو با مقامات اسرائیل، یاد قربانیان هولوکاست در ید وشم (تپه یادبود) واقع در بلندیهای اورشلیم را گرامی داشت.
عکس: Fabian Sommer/dpa/picture alliance
انتخابات پیاپی
اسرائیل در چند سال گذشته با توجه به پات سیاسی، شاهد انتخابات متعددی بوده است. آخرین دور از این انتخابات در نوامبر سال ۲۰۲۲ برگزار شد و بنیامین نتانیاهو، رهبر حزب لیکود، بار دیگر در رأس قدرت قرار گرفت.
عکس: Reuters/C. Kern
تلاش برای حفظ قدرت
بنیامین نتانیاهو (تصویر) از چهرههایی است که نقشی مهم در عرصه سیاسی اسرائیل ایفا کرده است. نتانیاهو نخستین بار در سال ۱۹۹۶ به نخستوزیری رسید و تا سال ۱۹۹۹ در رأس قدرت بود. او بار دیگر در سال ۲۰۰۹ این مقام را احراز کرد و تا سال ۲۰۲۱ نخستوزیر این کشور بود تا اینکه ائتلافی به رهبری یائیر لاپید سبب شد که نتانیاهو بار دیگر در اپوزیسیون قرار بگیرد. نتانیاهو اما در اواخر ۲۰۲۲ بار دیگر به قدرت رسید.
عکس: picture alliance/dpa/AP/S. Scheiner
اعتراضات گسترده به طرح نتانیاهو
نتانیاهو پس از موفقیت در آخرین انتخابات توانست دولتی ائتلافی با احزاب تندروی مذهبی تشکیل دهد و یکی از برنامههای او طرح بازنگری قضایی اسرائیل بود؛ طرحی که به ویژه اصل تفکیک قوا را تضعیف کرده و اختیارات دیوان عالی این کشور را به عنوان نهادی مستقل محدود میکند. این طرح اعتراضات شدیدی را به دنبال داشته و شماری زیادی از اسرائیلیان میکوشند با تظاهرات گسترده خود، جلوی تحقق آن را بگیرند.