ابراهیم رئیسی، متولی آستان قدس رضوی، شامگاه دوشنبه (۱۰ اردیبهشت/ ۳۰ آوریل) طی سخنانی در دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به برخی فعالیت‌های این مؤسسه، به موضوع مناقشه‌برانگیز معافیت مالیاتی این بنگاه عظیم اقتصادی نیز پرداخت و منتقدان این معافیت را مورد حمله شدید قرار داد.

رئیسی با اشاره به اینکه "هزاران" کارگر کارگاه‌های تولیدی در خراسان رضوی بیکار شده‌اند گفت، اما در آستان قدس از میان "بیش از ۱۸ هزار حقوق‌بگیر این مؤسسه" یک کارگر یا کارمند وجود ندارد که حقوق و عیدی خود را دریافت نکرده باشد.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، متولی آستان قدس همچنین از "اشتغال‌زایی" توسط این مؤسسه خبر داد و با ادعای اینکه "آستان قدس حامی بخش خصوصی است نه رقیب آن"، کنایه‌ای هم به دولت روحانی زد و گفت: «بودجه ما یک‌هزارم بودجه دولت است، اما در دو سال گذشته  بیش از ۲۵۰۰ شغل ایجاد کردیم». او همچنین مدعی شد که «اکثر شرکت‌های آستان قدس زیان‌ده هستند».

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

ابراهیم رئیسی در بخش دیگری از سخنانش، در پاسخ به پرسشی درباره موضوع مناقشه‌برانگیز معافیت مالیاتی آستان قدس به تندی به مطرح‌کنندگان این انتقاد حمله کرد و گفت: «خدا نگذرد از آن کسی که این شبهه را در ذهن‌ها ایجاد کرده است».

رئیسی استدلال همیشگی مدافعان معافیت مالیاتی آستان قدس را تکرار کرد و گفت که به فرمان روح‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی، این مؤسسه و شرکت‌های تابعه آن "تا ۳۵ سال" از پرداخت مالیات معاف بوده‌اند. متولی آستان قدس افزود: «روزی که بنده وارد آستان شدم به مقام معظم رهبری در این باره نامه نوشتم و بر اساس فرموده ایشان مالیات تکلیفی، ارزش افزوده و جمعی خرجی را پرداخت می‌کنیم».

این سخنان رئیسی تازگی ندارد. او پیش‌تر هم همین استدلال را در برابر منتقدانی چون علی مطهری، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی، مطرح کرده بود. مطهری نیز حدود سه ماه پیش در برابر آن گفته بود که سخن او درباره مالیات آستان قدس نه ناظر بر "نذورات و موقوفات" یا "مالیات تکلیفی" و مالیات بر "ارزش افزوده"، بلکه ناظر بر مالیات عملکرد شرکت‌ها و مؤسسات وابسته به آستان قدس بوده است.

نایب رئیس مجلس افزوده بود: «اگر این معافیت را در بخش شرکت‌ها و مؤسسات موقوفه آستان، فرضا به دلیل وقف‌بودن آنها بپذیریم،‌ در بخش شرکت‌ها و مؤسسات خصوصی آن پذیرفته نیست.» به گفته مطهری، این شرکت‌ها از امکانات عمومی و امنیتی که حکومت ایجاد کرده استفاده می‌کنند و باید مالیات بپردازند.

"تقدیر" از سازمان "خوش‌حساب"

ابراهیم رئیسی اما نه تنها حاضر به توضیحی بیش از سخنان پیشین خود در توجیه معافیت مالیاتی آستان قدس نشده، بلکه گفته است که "حتی چند روز پیش" رئیس سازمان مالیاتی و همراهان‌اش از آستان قدس به عنوان سازمانی  "خوش‌حساب" در پرداخت مالیات، "تقدیر" کرده‌اند.

حسن روحانی و وزیر اقتصاد او در دولت یازدهم راه برون‌رفت از ناتوانی اقتصاد ایران در پاسخگویی به نیازهای اولیه جامعه را در کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و افزایش سهم درآمدهای مالیاتی دانستند. طبق آمار رسمی، درآمدهای مالیاتی ایران گرچه اندکی افزایش یافته، اما هنوز سهم بسیار اندکی از تولید ناخالص ملی را به خود اختصاص می‌دهد. رئیس سازمان امور مالیاتی ایران اوایل سال ۹۴ گفته بود که حدود ۴۰ درصد از تولید ناخالص ملی از پرداخت مالیات معاف هستند.

آستان قدس شناخته‌ترین مورد "معافیت مالیاتی" است. پس از پیروزی انقلاب عباس واعظ طبسی، معروف به "سلطان خراسان"، تولیت آستان قدس را به عهده گرفت و پس از مرگ او نیز در سال ۱۳۹۴ علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، تولیت را به ابراهیم رئیسی واگذار کرد.

دولت روحانی از مسئولان آستان قدس می‌خواهد که از فعالیت‌های گسترده خود به مجلس و مردم گزارش دهند و همچنین مثل هر بنیاد دیگری مالیات بپردازند. اما تولیت آستان قدس تاکنون، هم از گزارش‌دهی دقیق از فعالیت خود و هم از پرداخت مالیات طفره رفته است. دولت روحانی همچنان بر حسابرسی درآمدهای هنگفت "آستان قدس" پافشاری می‌کند. متولیان این بنگاه عظیم اقتصادی اما تن به چنین اقدامی نمی‌دهند.

فرار به جلو

ابراهیم رئیسی در سخنان شامگاه گذشته خود به جای پاسخ به این درخواست‌ها، به حمله تلویحی به دولت روحانی پرداخت و گفت: «چرا یقه‌سفیدانی که مالیات پرداخت نمی‌کنند را نمی‌گویید؟ چرا از افرادی که "فرار مالیاتی" دارند چیزی نمی‌گویند؟ کارمند دانشگاه فردوسی و فلان دستگاه اول مالیات می‌دهد، اما فلان فرد که درآمد نجومی دارد فرار مالیاتی می‌کند».

بیشتر بخوانید: آستان قدس رضوی و ۳۷ سال فرار مالیاتی

آستان قدس رضوی تا پیش از انقلاب سال ۱۳۵۷ در ایران، مجموعه‌ای برای جمع‌آوری نذورات و توزیع آن میان نیازمندان بود. اموال وقفی آن نیز محدود به برخی مغازه‌ها و زمین‌هایی بود که در اطراف آرامگاه امام هشتم شیعیان وجود داشت. اما پس از انقلاب و با آغاز مسئولیت عباس واعظ طبسی به عنوان تولیت آستان قدس، فعالیت این مجموعه سال به سال تا حدی گسترش یافت که اکنون از آن به عنوان "امپراتوری آستان قدس" یاد می‌شود.

آستان قدس با ده‌ها شرکت و مؤسسه، از بیمارستان گرفته تا خودروسازی، سالانه هزاران میلیارد تومان گردش مالی دارد. شرکت‌های آستان قدس در بخش‌های عمران و ساختمان، مالی و تجاری، کشاورزی و دامپروری، محصولات غذایی و دارویی، صنعت و معدن، خودروسازی، حوزه انرژی و فناوری ارتباطات فعالیت دارند. این مؤسسه همچنین در تولید فرش، صنعت نساجی و نخ‌ریسی، در رشته توسعه نفت و گاز و تهیه انرژی و همچنین صنایع چوب نیز فعال است. در بخش تهیه مواد غذایی نیز آستان قدس شرکت‌ها و کارخانه‌های متعددی، از تولید نان و لبنیات گرفته تا قند و میوه‌جات، در اختیار دارد.

بنا به گزارش رسانه‌های ایران، آستان قدس با تولید و ارائه بیش از ۳۰۰ نوع محصول کشاورزی، صنعتی، لبنی، و فعالیت در عرصه‌های مالی، خدماتی، فنی، تجاری و مالکیت حداقل ۴۰۰ هزار هکتار زمین کشاورزی، یکی از سه غول اقتصادی ایران است. دو غول دیگر "قرارگاه خاتم‌الانبیا" و "بنیاد تعاون ناجا" هستند که در کنترل سپاه پاسداران و نیروی انتظامی قرار دارند.