قضات دادگاه جنایات جنگی در ارتباط با یوگسلاوی سابق هفت سال پیش در لاهه برای اولین بار در تاریخ این دادگاه با زنی مجرم روبرو شدند. این حادثه در تاریخ رویدادهای منطقه مردسالار بالکان منحصر به فرد بود. این زن بیلیانا پلاوسیچ، رئیس جمهور سابق صرب‌های بوسنی بود.

بیلیانا پلاوسیچ در ابتدا یک پژوهشگر بود. پست او پرفسور رشته بیولوژی در دانشگاه سارایوو بود. او به تدریج پیشرفت کرد و به یکی از روسای دانشگاه تبدیل شد. در سال ۱۹۹۲ به سیاست روی آورد.

خشن‌تر از مردان

کمی قبل از روی‌آوردن بیلیانا پلاوسیچ به سیاست، خواست استقلال صرب‌های بوسنی در کشور بوسنی هرزگوین آغاز شده بود. دیگر جنگی میان سه گروه قومی و مذهبی بزرگ موجود در منطقه اجتناب ناپذیر می‌نمود و ورود بیلیانا پلاوسیچ ِ ملی گرا به عرصه سیاست کاملا با شرایط آن زمان همخوانی داشت. او با خشونتی تمام تنفر صرب‌ها را بخصوص از مسلمانان دامن می‌زد. او مسلمانان را "موجوداتی که از نظر ژنتیکی تغییر فرم داده‌اند" می‌نامید.

پاکسازی قومی

رادوان کاراجیچ، رهبر صرب‌های بوسنی به او بال و پر می‌داد و از او به شدت حمایت می‌کرد. بعدها بیلیانا پلاوسیچ جانشین کاراجیچ شد و به ریاست جمهوری صرب‌های بوسنی دست یافت. این دو در طول همکاری‌های‌شان راه را برای طرح خونبار ایدئولوژیک پاکسازی قومی هموار کردند. این طرح همراه بود با قتل، آواره‌سازی و تجاوز جنسی در حق مخالفان قومی.

پایان جنگ و آغاز محاکمات

وقتی جنگ به پایان رسید، بیلیانا پلاوسیچ خود را به دادگاه جهانی مجرمین جنگی یوگوسلاوی سابق معرفی کرد. وقتی نوبت صحبت او در دادگاه شد اعتراف کرد که مجرم است. او گفت: «من به این واقعیت رسیده‌ام که هزاران نفر مردم بیگناه قربانی یک اقدام سازمان‌داده شده و سیستماتیک بودند که در نظر داشت مسلمانان و کروآت‌ها را از مناطقی که صرب‌ها سرزمین خود می‌دانستند، دور کند.»

اعتراف او سبب شد تا قضات دادگاه برایش تخفیف قائل شوند و حبس ابد برایش صادر نکنند. او به جرم جنایت علیه بشریت در جریان جنگ‌های قومی در سال‌های ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۵ به ۱۱ سال زندان محکوم شد. چندی بعد او را از هلند به زندانی در سوئد منتقل کردند.

پس‌گرفتن اعترافات

بیلیانا پلاوسیچ در ابتدای سال جاری میلادی مصاحبه‌ای کرد و اعتراف‌های خود را پس گرفت. او گفت که اظهاراتش نه از روی اعتقاد بلکه بخاطر شرایط موجود صورت گرفت. به رغم این مصاحبه دولت سوئد پس از تبادل نظر با دادگاه جهانی مجرمین جنگی یوگوسلاوی سابق تصمیم گرفت که بیلیانا پلاوسیچ پس از گذراندن دو سوم مجازات زندان خود آزاد شود.

بیلیانا پلاوسیچ در نظر دارد در آپارتمانی در بلگراد زندگی کند؛ آپارتمانی که او قبل از دستگیری خریده بود.

AJ/BM