علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی ایران، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و معاهده ان پی تی (معاهده ممانعت از استفاده غیرصلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای) را مزاحم دستیابی کشورها به انرژی هسته‌ای خواند. وی که جمعه شب (۱۳ آذر) در گرگان در جمع خبرنگاران سخن می‌گفت قطعنامه اخیر شورای حکام آژانس در انتقاد از رویکرد ایران را نیز، نشانه‌عصبانیت و لجبازی و به مثابه‌ی چماق هواکردن از سوی "آنها" توصیف کرد. منظور لاریجانی از"آنها" کشورهای ۵+۱ و ۱۶ کشور دیگری است که به قطعنامه شورای حکام رأی مثبت دادند. با این همه، لاریجانی قطعنامه را بی‌اهمیت دانست و از این که رسانه‌های ایران زیاد به آن بها داده‌اند ابراز شگفتی کرد.

موضوع محوری قطعنامه‌ی اخیر شورای حکام أژانس انتقاد از عدم اطلاع رسانی به موقع ایران در باره‌ی تأسیسات جدید اتمی‌اش در فردو بود. در این قطعنامه همچنین از ایران خواسته می‌شود که در باره‌ی سایر تأسیسات اتمی احیاناَ اعلام‌نشده خود آژانس را مطلع کند و به سوال‌هایی که همچنان در باره‌ی ماهیت برنامه هسته‌ای‌اش وجود دارند، پاسخ دهد. این قطعنامه اندکی پس از رد تلویحی توافق ژنو از سوی ایران تصویب شد. توافق ژنو در ماه نوامبر، گامی در راه حل مناقشه اتمی ایران تلقی می‌شد و قرار بود بر مبنای آن ایران در ازای تحویل ذخیره اورانیوم ۵ / ۳ درصد غنی‌شده خود در نطنز، اروانیوم ۲۰ درصد غنی‌شده برای پژوهشگاه اتمی تهران دریافت کند.

رئیس مجلس ایران در ادامه سخنانش در گرگان، قطعنامه‌ی آژانس را همچنین نشانه‌ی آن دانسته است که «کشورها چه عضو آژانس و ان پی‌تی باشند و چه نباشند، تفاوتی در موضوع ندارد و هر کشوری که می‌خواهد به سمت دانش صلح‌آمیز هسته‌ای برود بهتر است محلی به آژانس نگذارد و ان پی تی را نپذیرد، چون این‌ها مزاحم هستند و کمکی به کشور نمی‌کنند.»

اظهاراتی متناقض

به گفته‌ی لاریجانی، ایران برای تأمین سوخت اتمی پژوهشگاه تهران نیازمند "آنها" نبوده و خود قادر به تأمین اورانیوم ۲۰ درصد برای این موسسه است. او امتناع کشورهای ۵+۱ ازفروش اورانیوم ۲۰درصد غنی‌شده به ایران و مشروط کردن تحویل این سوخت به دریافت اروانیوم ۵ / ۳ درصد غنی‌شده ایران را "لگد به ان پی تی" توصیف کرد. این سخنان رئیس مجلس ایران در حالی است که محمود احمدی‌نژاد از چنین مبادله‌ای استقبال کرده بود و موضوع توافق ژنو اصولاَ چنین تبادلی بود. بعداَ اما محافلی در ایران تحویل اورانیوم غنی‌شده این کشور را "توطئه‌ای" خواندند که هدف از آن گرفتن اهرم‌های ایران در مذاکرات هسته‌ای است. در همین راستا، انجام توافق ژنو با شرط و شروط‌تازه‌ای پیوند زده شد و بدین ترتیب توافق یادشده معلق ماند.

لاریجانی در ادامه گفتگو باخبرنگاران در گرگان، افزود که مجلس و دولت مشغول رایزنی هستند تا اگر "آنها" در تداوم صدور قطعنامه آژانس رفتار "نامعقولی" داشتند، در سطح مناسبات با آژانس تجدیدنظر کنند. او البته گفت که ایران مایل نیست مناسباتش با آژانس دچار نوسان و کاهش شود، ولی "اگر آنها خیلی دلشان می‌خواهد که قدری فاصله ما با آنها بیشتر شود، ما مشکلی نداریم."

عدم تمایل ایران به تجدیدنظر در مناسبات با آژانس آشکارا در تناقض با جملات اولیه‌ی لاریجانی در جریان مصاحبه مطبوعاتی‌اش در گرگان است که کشورها را به بی‌اعتنایی به آژانس و خروج از ان پی تی توصیه کرده بود. در سال‌های اخیر هرگاه که تنش بر سر برنامه هسته‌ای ایران بالا گرفته است، نهادها و مقام‌های جمهوری اسلامی معمولاَ در واکنش تهدید‌آمیز خود، بحث کاهش مناسبات با آژانس و خروج از ان پی تی را پیش کشیده‌اند، بی آن که هیچگاه این تهدید جنبه عملی ملموسی پیدا کند. به گفته کارشناسان، خروج ایران از ان پی تی یا آژانس احتمالاَ بیشتر به ضرر این کشور تمام خواهد شد و زمینه ایجاد فشارهای بین‌المللی بر آن را گسترش خواهد داد.

دور جدید تلاش‌های آمریکا برای تشدید تحریم‌ها علیه ایران

در همین حال، مقام‌های آمریکایی اعلام کرده‌اند که این کشور به دلیل امتناع جمهوری اسلامی از قبول توافق ژنو، در حال تغییر سیاست خود در قبال ایران و گرایش بیشتر به اعمال فشار بر این کشور است. در همین راستا، واشنگتن دور جدیدی از رایزنی و گفتگو با متحدان اروپایی خود وکشورهای چین و روسیه را آغاز کرده است. هدف از این مذکرات حصول توافق برای تشدید فشارها بر ایران از آغاز ژانویه آینده است. قرار است هفته‌ی آینده ویلیام برنز، مدیرکل سیاسی وزارت خارجه آمریکا برای جلب همکاری چین در تشدید تحریم‌ها علیه ایران به چین سفر کند. ایان کلی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ابراز امیدواری کرده است که اجلاس رهبران اروپا که روزهای ۱۰ و ۱۱ دسامبر در بروکسل برگزار می شود به موضوع برنامه اتمی ایران و رویکردهای بعدی در قبال آن نیز بپردازد. هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا و یکی از معاونان او رشته گفتگوهایی را در این راستا با مقامات اروپایی آغاز کرده‌اند.

خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از یکی از دیپلمات‌های آمریکایی گزارش داده است که تحریم‌های بیشتر علیه ایران احتمالاَ متوجه سپاه پاسداران و بخش نفت و انرژی ایران خواهد شد. به گفته‌ی این مقام، در حال حاضر بحث‌ها و اختلاف‌نظرهایی در باره‌ی ابعاد تحریم‌ها علیه ایران و تأثیر احتمالی آنها بر بازار نفت وجود دارد.

FW/SJ