راهحل تشکیل دو دولت فلسطینی و اسرائيل چقدر واقعبینانه است؟
۱۴۰۲ آذر ۳, جمعه
از زمان آغاز جنگ میان اسرائیل و سازمان تروریستی حماس، جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا بارها تاکید کرده که پایان این درگیری باید به تشکیل دو دولت فلسطینی و اسرائیلی بیانجامد. اما این هدف چقدر واقعبینانه است؟
تبلیغات
جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا از زمان آغاز جنگ میان اسرائیل و سازمان تروریستی حماس (۷ اکتبر) در هر فرصتی تاکید میکند که راهحل مسالمتآمیز، تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی در کنار اسرائیل است.
اما سوال اینجاست که اکنون پس از طولانیترین و شدیدترین درگیری میان اسرائيل و سازمان تروریستی حماس، آیا فرصتی برای اجرای این فرمول که دههها مطرح شده، وجود دارد؟
دنیس راس، تحلیلگر سیاست خارجی و مشاور ۳ رییسجمهوری سابق آمریکا در امور منطقه خاورمیانه به صراحت بیان میکند که "اسرائيل تا زمانیکه رهبری حماس از بین نرود، جنگ را متوقف نخواهد کرد. "
راس با این اعتقاد که اصرار بایدن بر راهحل تشکیل دو کشور مستقل درست است، میگوید: «ادامه وضعیت فعلی، تضمینکننده ابدیشدن درگیری میان حماس و اسرائيل است.»
این دیپلمات سابق آمریکایی با اشاره به اینکه برای آغاز مذاکرات جدید جهت تشکیل دو کشور مستقل، جنگ فعلی باید پایان یابد، میگوید: «اگر فلسطینیها بخواهند اسرائیل را برای تشکیل دو کشور مستقل متقاعد کنند، باید در اولین اقدام، اقدامات تروریستی حماس را محکوم نمایند. "
آرون دیوید میلر، نویسنده آمریکایی و تحلیلگر مسائل خاورمیانه نیز با تاکید بر این که "تشکیل دو کشور مستقل نیازمند عوامل مختلفی از جمله تغییر طرز تفکر رهبران دو طرف دارد "، توضیح میدهد: «رهبران دو طرف باید این واقعیت را بپذیرند که هر کدام مسئول کشور خود هستند و نه زندانی یک ایدئولوژی.»
این نویسنده آمریکایی تاکید میکند "همانطور که برای تشکیل دو دولت مستقل، به میانجیگری موثر سایر دولتها نیاز است، اسرائیلیها و فلسطینیها نیز باید بیش از هر کشور ثالثی برای یافتن راهحل مسالمتآمیز مسئولیتپذیر باشند."
راس و میلر تاکید میکنند که "مذاکره برای تشکیل دو دولت مستقل تنها در صورتی میتواند کارساز باشد که علاوه بر ایالات متحده، سازمان ملل متحد، دولتهای اروپایی و کشورهای عربی از جمله عربستان سعودی، نقش اساسی در رابطه با این مذاکرات ایفا کنند. "
درست یک هفته بعد از حمله گروه تروریستی حماس به فستیوال موسیقی در اسرائیل، جو بایدن، ۱۶ اکتبر در مصاحبه با شبکه سیبیاس، ضمن پاسخ مثبت به این سوال که آیا حماس باید کاملا نابود شود، گفته بود: «در این بین باید تشکیلات خودگردان فلسطینی و کشور فلسطینی وجود داشته باشد.»
او افزود، این مسیر که "راه حل دو کشور" نامیده میشود، سیاستی است که ایالات متحده از دههها پیش دنبال میکند؛ یک کشور مستقل فلسطینی در کنار اسرائیل برای ۵ میلیون فلسطینی که در غزه و در کرانه باختری رود اردن زندگی میکنند.
بایدن در پاسخ به این سوال که آیا اسرائیل پس از تمام آنچه که رخ داده به این امر تن خواهد داد، اضافه کرد: «در حال حاضر پاسخ من منفی است اما فکر میکنم اسرائیل میداند که بخش قابلتوجهی از مردم فلسطین با حماس و حزبالله همنظر نیستند.»
اعراب و اسرائیل؛ مناقشهای ریشهدار در قاب تصویر
مناقشه میان اسرائیل و فلسطینیها ریشهای قدیمی دارد، از نبردها و آوارگیها در دو سه جنگ در سده پیش تا قراردادهای ناکام صلح و انتفاضه و ... عکسهایی از آثار جنگ نقبی است به ریشهها و ابعاد این مناقشه.
عکس: Reuters/R. Zvulun
خانهای متروکه
این خانه متروکه در لفته از ریشه های خصومت در خاورمیانه نشان دارد. لفته روستایی است در جنوب اورشلیم که ساکنین عرب ـ فلسطینی آن در روند تاسیس دولت اسراییل (۱۹۴۸) ناگزیر به ترک آن شدند. یهودیان نیز همچون اعراب، با اتکاء به نشانههای تاریخی و مذهبی، این منطقه را حق خود میدانند. به نظر می رسد این درگیری در آینده نزدیک حل نخواهد شد.
عکس: Reuters/R. Zvulun
فرودگاه غزه؛ ویرانی یک پروژه معتبر
فردوگاه غزه نماد ویرانی یک پروژه معتبر یک میلیون دلاری است. یکی از تامین کنندگان مالی این پروژه آلمان بوده است. این فرودگاه در سال ۱۹۹۸ و در حضور بیل کلینتون، رییس جمهور وقت آمریکا، افتتاح و در اوایل سال ۲۰۰۰ توسط نیروی نظامی اسراییل بمباران و تخریب شد. علت تخریب آن آغاز انتفاضه دوم مردم فلسطین بود. این قیام مدتها ادامه داشت و با حملات تروریستی همراه بود.
عکس: Reuters/I. Abu Mustafa
بدون بالگرد
در هنگامه انتفاضه دوم هلیکوپتر یاسر عرفات، رییس جمهور خودگردان فلسطین و برنده جایزه صلح نوبل، نیز توسط نیروی نظامی اسراییل به آتش کشیده شد. باقیمانده این هلیکوپتر را بازسازی کردهاند در شهر غزه بر روی داربست بلندی به نمایش گذاشتهاند، به گونه ای که از فاصله بسیار دور نیز نمایان است.
عکس: Reuters/I. Abu Mustafa
ساحل زیکیم
ساحل زیکیم یکی از اماکن پرجاذبه برای گردشگران در اسراییل به شمار می آید. در یکسو تپه های ماسه ای با شکوه، در سوی دیگر چشم انداز دریای مدیترانه و در میان این دو برج نگهبانی متروکه اسراییل. اما حتی این منطقه زیبا و دیدنی به میدان جنگ خاورمیانه تبدیل شده است. ساحل زیکیم تقریبا در ۳ کیلومتری مرز شمالی نوارغزه قرار دارد.
عکس: Reuters/R. Zvulun
پسماندههای خطرناک
گاه در مسیر بازدید از دیگر اماکن محبوب گردشگری اسراییل، به تابلوهای هشداردهنده ای برمی خوریم که به منطقه مین گذاری شده پشت سیم های خاردار بلندی های جولان اشاره دارند. در جنگ ۶ روزه سال ۱۹۶۷ اسراییل منطقه شمال شرقی مرز سوریه را به اشغال خود درآورد و آن را بخشی از خاک اسراییل خواند. البته اکثر کشورها چنین ادعایی را به رسمیت نمی شناسند. سوریه همچنان بلندهای جولان ر از آن خود میداند.
عکس: Reuters/R. Zvulun
تانکی که زنگ میزند
تانک ارتش سوریه در رودخانه اردن به پشت افتاده است و می پوسد. اینجا منطقه حفاظت شده بانیاس است، واقع در حومه غربی ارتفاعات جولان. اختلاف بر سر این منطقه که توسط اسراییل اشغال شده، همچنان موضوع مجادله سوریه و اسراییل است. منطقه حائلی که سوریه و اسرائیل را از هم جدا میکند از سال ۱۹۷۴ زیر نظارت کلاه آبی ها است. اختلاف بر سر این منطقه مانع از پیشرفت مذاکرات صلح میان اسراییل و سوریه است.
عکس: Reuters/R. Zvulun
مسجدی که متروکه شده
این نیز یکی از پیامدهای جنگ ۶ روزه است: در ۵ کیلومتری غرب منطقه حائل روستایی بود که تا سال ۱۹۶۷ به سوریه تعلق داشت. حال این منطقه درتصرف اسراییل است. از این روستا تنها چیزی که به جا مانده است، یک مسجد متروکه است. حالا بانگ اذانی از این مسجد به گوش نمیرسد و تنها نقاشی های دیواری هستند که گاه و بی گاه توجهها را جلب میکنند.
عکس: Reuters/R. Zvulun
پیشروی طبیعت در سنگر
این پناهگاه پنهان و استتارشده، واقع در بلندی های جولان، بر نبردی شهادت می دهد که ۵۲ سال پیش در رشته کوههای این منطقه اتفاق افتاده بود. هنگام جنگ داخلی اخیر در سوریه بلندیهای جولان به شدت زیر حملات موشکی قرار داشت، هم از درون اسراییل و از درون سوریه.
عکس: Reuters/R. Zvulun
قیمومت بریتانیا بر فلسطین
ریشههای درگیریهای خاورمیانه اما به گذشته های دورتری بازمی گردند. براساس موافقتنامهای که سال ۱۹۱۶ میان قدرتهای بزرگ آن زمان، فرانسه و بریتانیا، شکل گرفت فلسطین نیز به قیمومت بریتانیا درآمد و نیروهای نظامی بریتانیا نیز رسما در فلسطین مستقر شدند. این نقاشی که بر دیوار یک پست نظامی قدیمی در اورشلیم کشیده است، سربازهای بریتانیایی را نشان می دهد.
عکس: Reuters/R. Zvulun
میدان جنگ، قرارگاه موزه
این به اصطلاح "تپه مهمات"، که در شرق اورشلیم واقع است، شاهد نبردهای بی شماری بوده است. از این تپه نیروهای بریتانیایی برای ذخیره سازی سلاح و مهمات نیروی انتظامی پلیس استفاده میکردهاند. اردن در سال ۱۹۴۸ این منطقه را به تصرف خود درآورد. اسراییل نیز در سال ۱۹۶۷ اردن را از آن بیرون کرد. برخی از سنگرهای قدیمی جنگ به یادگار ماندهاند. امروز بر روی این تپه موزه ای در ارتباط با جنگ شش روزه قرار دارد.