ایران از کشورهای عضو اتحادیه اروپا خواسته است که درباره تصمیم خود مبنی بر تحریم نفت ایران تجدید‌نظر کنند. به گفته خبرگزاری رویترز رستم قاسمی، وزیر نفت ایران، اقدام اخیر اتحادیه اروپا را ناشی از فشار آمریکا بر کشورهای عضو این اتحادیه دانسته است.

قاسمی در یک نشست خبری در روز شنبه (۱۵ بهمن / ۴ فوریه) تاکید کرد که غیبت نفت ایران سبب ایجاد "تشنج" و نوسان در بازار جهانی خواهد شد. برخی کشورهای مصرف‌کننده نفت جهان برای تامین نیاز‌های خود با برخی کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس گفت‌وگو داشته‌اند. عربستان سعودی پیشتر گفته بود که با تولید بیشتر قادر به جایگزینی نفت ایران است.

وزیر نفت در این‌باره گفت: «رابطه ایران با اعضای اوپک بسیار خوب است، اما اخیراَ طی یک نامه از رئیس عراقی اوپک درخواست کردیم که از اعضای این سازمان بخواهد حق اعضا را در تجارت نفت رعایت کنند. فکر نمی‌کنم اعضای اوپک بخواهند حقی از برخی از اعضا سلب کنند و امیدوار هستیم که کشور عربستان هم در این زمینه جواب مثبت دهد.» به گفته کارشناسان حدود ۸۰ درصد بودجه ایران از طریق عایدات نفتی تامین می‌شود.

اتحادیه اروپا تا کنون خریدار حدود ۲۵ درصد از نفت صادراتی ایران بوده است. با شروع تحریم نفت ایران از اوایل ماه ژوئیه یکی از مهمترین منابع ارزی ایران قطع خواهد شد. رهبران ایران با اتخاذ سیاستی متناقض درباره تحریم‌ها می‌کوشند تاثیرات آن را بر اقتصاد ایران پنهان نگاه دارند.

قاسمی در این نشست خبری مدعی شد که ایران محدودیتی برای فروش نفت ندارد، اما همزمان مسئولان می‌کوشند که وابستگی کشور به درآمدهای نفتی را کاهش دهند. قاسمی درباره حجم ذخایر نفتی گفت: «هنوز آمار جدید را به اوپک اعلام نکرده‌ایم و تا یک ماه دیگر این آمار را ارائه می‌دهیم.» میزان ذخایر نفتی یک کشور یکی از مولفه‌ها برای تعیین سهم تولید کشورهای عضو اوپک به شمار می‌آید.

از یک‌سو مسئولان جمهوری اسلامی نه تنها تحریم‌ها را بی‌اثر می‌دانند، بلکه آن را سبب "تقویت بنیه صنایع ملی و رشد استعدادهای داخلی" می‌خوانند، و از سوی دیگر با ارسال پیام به اوپک و کشورهای اروپایی خواهان عدم مشارکت آنان با آمریکا در اعمال تحریم‌های بیشتر هستند.

پانه‌تا: اتحاد جامعه جهانی ضرورتی برای تغییر برنامه اتمی ایران

قاسمی درباره بستن تنگه هرمز گفت: «به نظر نمی‌رسد ایران به دنبال ایجاد تنش در منطقه باشد و بیشتر به دنبال ثبات است.» این سخنان در حالی ابراز می‌شود که بسیاری از مقامات نظامی و سیاسی ایران تحریم نفت را به عنوان اعلان جنگ علیه کشور خوانده و تهدید کرده بود تنگه هرمز را خواهند بست.

لئون پانه‌تا، وزیر دفاع آمریکا، در روز جمعه (۱۴ بهمن/۳ فوریه) از جامعه جهانی خواست با اتحاد به تحریم ایران ادامه دهند تا جمهوری اسلامی روند برنامه هسته‌ایش را تغییر دهد. وی انزوای کنونی ایران را بی‌سابقه خواند و تاکید کرد که این فشارها ابزاری است تا ایران از دست‌یابی به سلاح هسته‌ای دست بر دارد.

گیدو وستروله، وزیر امورخارجه آلمان، نیز درحاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ اعلام کرد که ادامه تحریم‌ها به منظور تغییر رویکرد اتمی ایران ضروری است. وی تاکید کرد که تغییر برنامه اتمی ایران باید قابل کنترل و تحت نظارت باشد.

عدم محدودیت برای یافتن مشتریان جدید

به گفته قاسمی امکان "تهاتر نفتی" (دریافت کالا به جای پول نفت) وجود دارد. وزیر نفت در این‌باره تاکید کرد: «کشور ایران هم اکنون با بسیاری از کشورها روابط تجاری دارد و کالاهایی صادر یا وارد می‌کند، لذا در صورت لزوم می‌توانیم بجای پول نفت، کالا وارد کنیم.»

در پی تحریم بانک مرکزی ایران از سوی آمریکا و برخی کشورهای غربی معاملات نفتی ایران دچار اخلال شده و مشتریان نفت خام و فراورده‌های نفتی ایران قادر به پرداخت صورت‌حساب‌های خود نیستند. قاسمی تاکید کرد که در حال حاضر ایران به دلار و یورو نفت خود را می‌فروشد، اما محدودیتی برای فروش نفت با سایر ارزها وجود ندارد.

کارشناسان اقتصادی محدودیت‌های معاملاتی را سبب کاهش قدرت چانه‌زنی ایران برای تعیین قیمت نفت و فروش آن زیر نرخ‌های رسمی می‌دانند. قاسمی تصریح کرد که «ایران تا کنون به هیچ کشوری برای خرید نفت تخفیف نداده و نفت خود را به قیمت روز می‌فروشد».

قاسمی ابراز امیدواری کرد که کشورهای آسیایی از تحریم‌های اروپا و آمریکا پیروی نکنند. وی گفت: «ما روابط گسترده‌ای با این کشورها داریم و سالانه حجم زیادی کالا از این کشورها وارد می‌کنیم. بنا براین فکر نمی‌کنم کشورهایی مثل چین، کره‌جنوبی و هندوستان تحت تاثیر اروپا و آمریکا قرار بگیرند.»

آمریکا و متحدانش می‌کوشند که چین، کره‌جنوبی، هند و ژاپن را به تحریم نفت ایران ترغیب کنند. به گفته کارشناسان تنها در این صورت می‌توان به تاثیر تحریم‌ها برای تغییر رویکرد اتمی ایران امیدوار بود.

SI/KG