لحظه حساس را یک نفر با دوربین‌اش ثبت کرد و در یوتیوب گذاشت. صحنه‌ای از تظاهرات جوانان اسپانیا علیه بیکاری و برای اصلاحات سیاسی. تظاهراتی که نیمه ماه مه امسال در "پورتو دل‌سول" در قلب مادرید، پایتخت اسپانیا رخ داد. این آغاز حرکتی بود که چند ماه بعد به بسیاری کشورها سرایت کرد. از جمله به اسرائیل و آمریکا.

پس از تمام شدن تظاهرات، در بلندگو اعلام شد که «امشب کسی به خانه نمی‌رود.» در ابتدا تنها ۲۵۰ جوان بودند که شب را روی تکه‌های مقوا در میدان شهربه صبح رساندند. روز بعد، زمانی که پلیس این جوانان را متفرق کرد، هنوز کسی نمی‌دانست که واکنش مردم به این اقدام پلیس چه خواهد بود.

واکنش اما سنگین بود. از آن پس همه شب هزاران نفر به "پورتو دل سول" رفتند و به نبود دمکراسی اعتراض کردند. دو ماه تمام این میدان قبضه تظاهرکنندگان بود.

جوان، تحصیل‌کرده، بی‌کار!

فابیو کاندارا، یکی از سازمان‌دهندگان این حرکت می‌گوید: «ما می‌خواهیم به یک دمکراسی برسیم که شرکت رای دهندگان در تصمیمات تنها به این خلاصه نشود که هرچهار سال یک بار نمایندگان را انتخاب کنند. ما دمکراسی می‌خواهیم بدون فساد مالی و اختلاس. ما از سیاستمدارانی که انتخاب کرده‌ایم می‌خواهیم روش خود را تغییردهند و سرخط تصمیم‌های‌شان نیازهای مردم باشد.»

او هرگز فکر نمی‌کرد که این خواست‌ها که او و دوستانش در اینترنت منتشر می‌کنند، ابعادی جهانی پیدا کند. فابیو خود رشته حقوق خوانده، تحصیلات عالی را تمام کرده و حالا بیکار است. مشخصه‌ای که شامل حال خیلی‌های دیگر هم می‌شود: جوان، تحصیل‌کرده، بیکار!

"خشمگین‌ها"

این جوانان خود را "خشمگین‌ها" می‌نامند. نامی برگرفته شده از کتاب "برآشوبید" اثر استفان هسل، سیاستمدار و نویسنده یهودی آلمانی تبار که در جنگ جهانی دوم تبعه فرانسه شد و از معدود جان بدربردگان جنبش مقاومت فرانسه در اردوگاه‌ کار اجباری نازی‌ها بود.

به عقیده این جوانان، سیاستمداران هرگونه تماس نزدیک با مردم را از دست داده‌اند. آن‌ها خواهان دمکراسی مستقیم‌تر، شفافیت بیشتر، مبارزه با اختلاس و کنترل قوی‌تر بر بازار‌های مالی هستند.

جنبش "خشمگین‌ها" انتظارعدالت اجتماعی بیشتر را دارد و این که سیاست، افسار خود را کمتر دست منافع بازار بسپارد. تظاهرات ماه مه در "پورتو دل سول" نشان دردی طولانی بود که نه فقط جوان‌ها، که جامعه اسپانیا از آن رنج می‌برد. رنجی که محدود به اسپانیا نبود و نیست. جنبش "اشغال وال‌استریت"، شورش جوانان حومه لندن، اعتصاب‌ها و نا‌‌‌‌آرامی‌های یونان، تظاهرات در اسرائیل و اعتراض‌هایی که قبل و بعد از آن در بسیاری نقاط دیگر دنیا شروع شده و ابعاد جدیدی به خود می‌گیرد.

هسته‌های خودجوش

جنبش "خشمگین‌ها" بیشتر به شکلی خودانگیخته شروع شد تا سازمان‌یافته. خیلی از این جوانان عضوی از صدها گروه کوچک و پراکنده هستند. بسیاری از آن‌ها هم با هیچ سازمان و گروهی ارتباط ندارند و جوانان محله‌شان هستند که دسته جمعی در مقابل مثلا تخلیه خانه‌ای می‌ایستند، که صاحب‌اش توان پرداخت کرایه آن را ندارد.

تا به حال احزاب سیاسی واتحادیه‌ها نتوانسته‌اند کنترل این جنبش را در دست گیرند. تنها کاری که ‌آن‌ها کرده‌اند این بوده که برخی خواست‌های "خشمگین‌ها" را به شعار انتخاباتی خود تبدیل کنند.

کارلوس هوئرگا، زبان شناس و از اولین فعالان این جنبش می‌گوید نسل جدیدی پا به عرصه گذاشته که حق‌اش را می‌خواهد و مناسبات ناسالم را به پرسش و چالش می‌کشد. «جوان‌هایی با شغل و بدون شغل، دست در دست‌هم می‌خواهند به سیاستمداران ثابت کنند که زمان برای ‌آن که هرچه می‌خواهند بکنند، گذشته است.»

NK/MDM