روزنامه "وال‌استریت ژورنال" آلمان در گزارشی از تلاش‌های جمهوری خلق‌چین برای دورزدن تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران پرده برداشته و می‌نویسد که این کشور به تازگی با بهره‌برداری از یک راه گریز در قانون تجاری آمریکا ۵۰۰ میلیون دلار نفت کوره از ایران وارد کرده است.

مشکل آمریکا برای تحریم موثر ایران

به‌نوشته وال‌استریت ژورنال، معاملات چین نشان می‌دهد که واشنگتن برای ایجاد مانع موثر در برابر تهران همچنان با مشکلات بزرگی روبروست. آمریکا از یک‌سو می‌خواهد با اعمال‌تحریم‌های موثر مانع دسترسی جمهوری اسلامی به سلاح‌‌‌اتمی شود و از سوی دیگر مایل نیست مناسبات خود با بازارهای درحال رشد آسیا را به‌خطر بیاندازد.

واشنگتن در چارچوب تحریم‌هائی که ظرف ده‌ سال گذشته علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال کرده، مجازات‌هایی را برای کشورهای واردکننده نفت این کشور در نظر گرفته است. در عین‌حال وزارت‌خارجه آمریکا می‌تواند در مورد کشورهائی که حاضرند واردات نفت خود را از ایران کاهش دهند، استثناهائی قائل شود؛ اما این استثناها دقیق نیست.

چین یکی از این موارد استثناست. واشنگتن، تامین نفت مورد نیاز چین از سوی ایران را تا سقف معینی تحمل می‌کند. این قانون، در ماه ژوئن امسال برای شش ماه دیگر تمدید شد.

در قوانینی که تاکنون آمریکا برای تحریم نفت ایران تصویب کرده، همواره تنها از "نفت خام" صحبت شده، اما از "نفت کوره" که ارزان‌ترین فراورده پالایشگاهی است ذکری نشده است. برخی از پالایشگاه‌های چین توانائی آن را دارند که نفت کوره را به سوخت‌های مرغوب‌تر تبدیل کنند.

واردات سوخت‌ حرارتی به‌جای نفت‌خام

به‌نوشته وال‌استریت ژورنال آلمان نگاهی به آمار گمرکی چین نشان می‌دهد که این کشور در سال ۲۰۱۲ کمتر از یک میلیون دلار سوخت حرارتی از ایران وارد کرده، اما در شش‌ماهه نخست سال‌جاری این رقم به ۴۹۵ میلیون دلار رسیده که بهای ۴ و نیم میلیون بشکه سوخت حرارتی بوده است. برپایه گزارش وال‌استریت جورنال آلمان حجم سوخت‌ حرارتی وارداتی این مدت چین از ایران برابر با ۴ سال گذشته بوده است.

چین با افزایش واردات نفت کوره، بخشی از زیان ایران را که حاصل کاهش صادرات نفت‌خام است جبران می‌کند. در هفت‌ماهه نخست سال‌جاری میلادی جمهوری خلق چین در مقایسه با مدت مشابه سال پیش ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت خام کمتر از ایران وارد کرد. در نتیجه درآمد ایران از محل صدور نفت به چین به ۹ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار کاهش یافت که ۸۵۰ میلیون دلار کمتر از سال پیش بود.

در سال ۲۰۱۲ صادرات نفتی ۶۰ درصد درآمد دولت ایران را تشکیل می‌داد. به‌ گزارش آژانس انرژی ایالات متحده آمریکا اکنون میزان صادرات نفت ایران کمتر از ۲۶ سال گذشته است. درآمدهای نفتی ایران در سال ۲۰۱۱ به ۹۵ میلیارد دلار رسیده بود، اما در سال ۲۰۱۲ به ۶۹ میلیارد دلار کاهش یافت. بخشی از این کاهش ناشی از کم شدن میزان صادرات و بخشی از آن نتیجه کاهش بهای نفت‌خام در بازارهای جهانی است.

تلاش ایران برای افزایش تولید و صادرات نفت

بیژن زنگنه وزیر نفت دولت یازدهم دستور داده است با همکاری وزارت‌خارجه "سازمان ویژه"‌ای برای مقابله با تاثیر تحریم‌ها تشکیل شود. به گفته حمید حسینی عضو اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های نفتی، گاز و پتروشیمی مقدمات تاسیس این سازمان ویژه نیز فراهم شده است.

وزیر نفت جدید ایران گفته است که تولید نفت‌خام ایران در نخستین گام باید به روزانه ۴ میلیون بشکه افزایش یابد. وی به پایان رساندن برخی از فازهای پارس‌جنوبی را یکی از راه‌های افزایش تولید نفت و گاز می‌داند. اما برای تحقق این هدف جمهوری اسلامی به میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری جدید نیازمند است. تامین این سرمایه تنها از مسیر افزایش صادرات نفت و گاز عملی است.

علی‌اکبر ولایتی مشاور‌عالی رهبر جمهوری اسلامی در امور بین‌الملل گفته است که لحن ایران در مذاکرات مربوط به برنامه اتمی نسبت به دوران احمدی‌نژاد تغییر خواهد کرد. دولت ایران امیدوار است بتواند از طریق مذاکره با گروه ۵+۱ و کاهش تنش اتمی، آمریکا و متحدان غربی‌اش را به لغو برخی از تحریم‌ها ترغیب کنند. این تحریم‌ها در حال حاضر درآمدهای ارزی ایران را به شدت کاهش داده و اقتصاد آن را فلج کرده است.