خلبان شجاعت علمداری مورجانی، علیرضا مشجری و کمال شیرخوانی سه عضو "سپاه پاسداران انقلاب اسلامی" هستند که در سال جاری در عراق کشته شده‌اند. خبرگزاری رویترز روز دوشنبه ۱۳ مرداد (۴ اوت) در گزارش مفصلی با نام بردن از این افراد، حضور نیروهای سپاه پاسداران در عراق و سوریه را تایید کرده است.

این گزارش که به قلم بابک دهقان‌پیشه نوشته شده، کشته شدن این سه تن در خاک عراق را که ازسوی مقامات ایران نیز تایید شده، دلیلی بر این موضوع دانسته که ایران برای دفاع از دولت عراق، نیروهایش را به داخل این کشور فرستاده است.

در اواخر ماه ژوئن، ابوبکر البغدادی، رهبر گروه "دولت اسلامی" رسما در موصل اعلام "خلافت اسلامی" کرد و در فیلمی که از سخنرانی او پخش شد، شیعیان را "مرتدانی مستحق مرگ" خواند. این گروه شبه‌نظامی همچنین فیلم‌هایی از کشتار شیعیان در عراق منتشر کرد.

پخش این فیلم‌ها از سوی شیعیان ایران و عراق، تهدیدی جدی تلقی شد. ایران که هم‌پیمان دولت شیعه عراق است، همراه با گروه‌های شبه‌نظامی شیعه در عراق، تلاش خود را برای متوقف ساختن پیشروی داعش آغاز کردند.

رویترز نوشته هرچند تا کنون دولت ایران رسما هرگونه حضور نظامی در عراق را تکذیب کرده اما شواهد غیرقابل‌انکاری وجود دارد که سیاستمداران برجسته و روحانیون ایرانی به سرعت در برابر "دولت اسلامی" موضع دفاع از نه تنها عراق که ایران را هم گرفته‌اند.

این گزارش به موضع رسمی حسن روحانی اشاره کرده که گفته بود تنها در صورت درخواست دولت عراق، به این کشور کمک نظامی خواهد شد اما در عین حال فتوای آیت‌الله مکارم شیرازی را نیز نقل کرده که جهاد در عراق را واجب دانسته و کشته‌شدگان این راه را "شهیدانی" خطاب کرده بود که به "شهدای کربلا" می‌پیوندند.

به گزارش رسانه‌های ایران، کمال شیرخوانی در سامرا کشته شده، شهری که یکی از مراکز مذهبی شیعیان است. نیروهای عراقی موفق شده‌اند در این شهر، پیشروی "داعش" را متوقف کنند و رویترز کشته شدن شیرخوانی و دو عضو دیگر سپاه در این منطقه را دلیلی بر این دانسته که نیروهای ایرانی در این پیروزی سهم داشته‌اند.

کشته شدن سومین نیروی سپاه پاسداران در عراق به نام علیرضا مشاجری نیز اواسط ماه ژوئن در رسانه‌های ایران منتشر شد. بر اساس گزارش این رسانه‌ها وی در کربلا کشته شده است.

شواهد غیرقابل انکار از حضور نیروهای سپاه قدس در عراق

رویترز در گزارش خود نظرات محسن سازگارا از موسسان سپاه پاسداران ایران را که هم‌اکنون در آمریکا زندگی می‌کند نیز منتشر کرده است. سازگارا به رویترز گفته: «به محض اینکه نیروهای داعش به مناطق شیعه‌نشین عراق نزدیک شدند، نیروهای سپاه پاسداران علیه آنان وارد جنگ شده و تعدادی از آنان نیز کشته شدند».

رویترز سپس به سفر قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس به بغداد اشاره کرده و نوشته است که اواسط ماه ژوئن یکی از نمایندگان مجلس عراق عکسی از خود با قاسم سلیمانی در عراق را در فضای اینترنت منتشر کرد.

بر اساس این گزارش، سپاه پاسداران ایران در هفته‌های اخیر حمایت‌های مالی و نیز ارسال اسلحه به گروه‌های شبه‌نظامی شیعه در عراق را افزایش داده است.

رضا مرعشی، مسئول سابق میز ایران در وزارت خارجه آمریکا و مدیر فعلی شورای ملی ایرانی-آمریکایی، یکی دیگر از کسانی است که رویترز درباره حضور نیروهای ایران در عراق با وی گفت‌وگو کرده است.

مرعشی تلویحا به رویترز گفته که جمهوری اسلامی با ایستادن در کنار دولت مالکی و تضعیف سنی‌ها در عراق، عملا به افزایش قدرت داعش کمک کرده و بدین ترتیب موفق شده به بهانه مقابله با "دولت اسلامی"، حوزه نفوذ خود در عراق را بیش از حد گسترش دهد.

منتقدان دولت مالکی معتقدند که وی با نادیده گرفتن سنی‌ها در عراق و تضعیف آنها، به آتش اختلافات قومی و مذهبی دامن زده است.

بیست هزار جنگنده عراقی زیر نظر سپاه پاسداران

بعد از خروج نیروهای آمریکایی از عراق در سال ۲۰۱۱، ایران همواره از سوی ایالات متحده متهم شده که شبه‌نظامیان شیعه عراق را تجهیز می‌کند و به آنها آموزش و سلاح می‌دهد تا با نیروهای آمریکایی و نیز سنی‌ها بجنگند.

یک مقام عالیرتبه امنیتی در عراق که نخواسته نامش فاش شود به رویترز گفته است که ایران در حال حاضر بیش از ۲۰ هزار تن از شبه‌نظامیان عراقی را از نظر مالی و نیز آموزش‌های نظامی تامین می‌کند.

این گروه در جنوب عراق از سامرا تا بغداد مستقر هستند و به میان مناطق کشاورزی جنوب بغداد نیز نفوذ کرده‌اند.

این مقام امنیتی همچنین اضافه کرده که هزاران جنگجوی عراقی که به منظور کمک به دولت بشار اسد به سوریه فرستاده شده بودند، از این کشور به عراق بازگردانده شده‌اند. برخی از این جنگجویان به نیروهای امنیتی و برخی دیگر به وزارت کشور و وزارت دفاع عراق پیوسته‌اند.

بر اساس گفته‌های این مقام امنیتی عراق، دهها تن از اعضای حزب‌الله لبنان نیز هم اکنون درعراق هستند. حزب‌الله لبنان بیش از دو سال است که در سوریه و در کنار نیروهای بشار اسد با مخالفان او در حال جنگ است. اخیرا یکی از فرماندهان حزب‌الله به نام ابراهیم الحاج که در سال ۲۰۰۶ در لبنان علیه اسرائیل می‌جنگید، در نزدیکی موصل کشته شد. رویترز جمع شدن این نیروها در عراق را نشانه‌ای از یک جنگ بین مسلمانان شیعه و سنی دانسته است.

نیروهای سپاه قدس قبل از عراق در سوریه نیز حضور داشتند. هرچند مقامات دولت ایران حضور نیروهای نظامی این کشور در سوریه را تکذیب می‌کردند اما سایت‌های وابسته به سپاه، فیلم‌هایی از حضور این نیروها در داخل خاک سوریه را منتشر کردند.

کشته شدن سه عضو سپاه در دو ماه گذشته در عراق نشان می‌دهد که نیروهای سپاه قدس در عراق سریعتر از سوریه وارد عمل شده‌اند. چند روز قبل از آنکه پیکر خلبان شجاعت علمداری مورجانی در شیراز تشییع شود، موسسه بین‌المللی تحقیقات استراتژیک در لندن گزارشی منتشر کرد که حاکی از ارسال جت جنگنده سوخو ۲۵ از سوی ایران به عراق بود.

بر اساس این گزارش، این نوع جنگنده تنها در اختیار ایران است و ایران این جت‌ها را همراه با خلبانانش به عراق داده است.

دولت آمریکا و سایر دولت‌های غربی که به شدت با حمایت ایران از بشار اسد مخالفند، امیدوار هستند که ایران بتواند از نفوذش در عراق برای شکست دادن "دولت اسلامی" یا داعش استفاده کند. کریم سجادپور، تحلیلگر سیاسی به رویترز گفته است که دولت ایران ظاهرا به این نتیجه رسیده که نمی‌تواند منافعش را در سوریه بدون بشار اسد حفظ کند. اما در مورد نوری مالکی و عراق به این نتیجه نرسیده‌اند.

حالا پرسش اینجاست که آیا جانشین مناسبی برای مالکی در عراق وجود دارد که هم‌زمان بتواند هم منافع ایران را تامین کند و هم با کردها وسنی‌ها سازگار باشد.