نیمروز دوشنبه (اول اکتبر، ۱۰ مهر ) نرخ فروش دلار در بازار ارز ایران به ۳ هزار و ۴۵۰ تومان رسید. این ‌رقم ۴۸۰ تومان بیش از روز یکشنبه است. نرخ یورو ۴ هزار و ۵۶۰ تومان و نرخ پوند انگلیس ۵ هزار و ۴۰۰ تومان اعلام شد. همزمان سکه تمام طرح جدید و قدیم نیز ۱ میلیون و ۲۸۵ تا یک میلیون و ۲۹۵ هزار تومان معامله شد.

جهش شدید بهای ارزهای خارجی و طلا در شرایطی ادامه دارد که محمود احمدی‌نژاد در سفر نیویورک در مصاحبه‌ای تلویزیونی اعلام کرده است تحریم‌های بین‌المللی تنها بر ده درصد اقتصاد ایران که حاصل معاملات خارجی است تاثیر گذاشته و به‌جای این که به ایران صدمه بزند، اتحادیه اروپا را دستخوش بحران کرده است.

انتقاد از عملکرد بانک مرکزی

سقوط شدید ارزش پول ملی اکنون در ایران به مهم‌ترین بحث روز محافل سیاسی و اقتصادی و رسانه‌ها تبدیل شده است. به‌گزارش خبرگزاری مهر "شبکه تحلیل‌گران تکنولوژی ایران" در نامه سرگشاده‌ای به محمود احمدی‌نژاد عملکرد بانک ‌مرکزی را از عوامل مهم سقوط ارزش ریال و افزایش تورم عمومی دانسته و پیشنهادهایی برای برون رفت از این بن‌بست مطرح کرده‌ است.

این گروه بدون اشاره به اثرات تحریم‌ها و کاهش فروش نفت اعلام کرده که در هفته‌های اخیر هیچ اتفاق جدیدی در عرصه داخلی و بین‌المللی نیفتاده که توجیه‌کننده افزایش نرخ دلار باشد. امضاکنندگان نامه سرگشاده افزوده‌اند:«حفظ ارزش پول ملی از جمله وظایف حاکمیت است و نمی‌توان از حق مردم که برگردن حاکمیت است به راحتی چشم‌پوشی کرد.»

تحلیلگران تکنولوژی ایران که اسامی آن‌ها در گزارش خبرگزاری مهر فاش نشده است، از جمله پیشنهاد کرده‌اند که دولت "با فروش وسیع ارز به صورت اعتباری برای واردات کالا با نرخی کمتر از بازار آزاد به التهاب کنونی این بازار خاتمه دهد". آن‌ها پیشنهاد کرده‌اند که به‌فرض اگر قیمت ارز در بازار آزاد ۲ هزار و ۵۰۰ تومان است، دولت ارز اعتباری را به صورت نامحدود به قیمت ۲ هزار و ۴۰۰ تومان در اختیار واردکنندگان کالا قرار دهد.

وعده‌های مسئولان، پیشنهادهای کارشناسان

سیر صعودی بهای ارزهای خارجی چنان از کنترل خارج شده که نه وعده‌های مسئولان به گرد آن می‌رسد و نه پیشنهادهای کارشناسان. به‌عنوان نمونه، در نامه سرگشاده تحلیلگران تکنولوژی ایران، بهای دلار ۲ هزار و ۵۰۰ تومان در نظر گرفته شده، در حالی که ساعاتی پس از انتشار این نامه به ۳ هزار و ۳۷۰ تومان افزایش یافته است.

مقام‌های رسمی جمهوری اسلامی ایران در هفته‌های اخیر همواره وعده داده‌اند که با تدابیر دولت ‌و بانک مرکزی بحران بازار ارز مهار خواهد شد و نرخ برابری ارزهای خارجی کاهش خواهد یافت. آخرین ابتکار بانک مرکزی، اجرای طرح مبادلات ارزی بود. در چارچوب این طرح ارزهای خارجی با قیمت دو درصد کمتر از بازار آزاد در اختیار واردکنندگان کالاهای اولویت اول و دوم قرار می‌گیرد.

اکنون غلامرضا مصباحی مقدم، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی، به خبرگزاری مهر گفته است: «مراحل بعدی طرح مبادلات ارزی قیمت دلار را حتما کاهش خواهد داد.»

در برابر این پرسش که چنین کاهشی تا چه حد خواهد بود، مصباحی مقدم گفته است: «میزان کاهش مشخص نیست، اما حتما قیمت کاهش پیدا می‌کند.»

رئيس‌کمیسیون برنامه و بودجه مجلس جمهوری اسلامی درباره جزئیات "مراحل بعدی طرح مبادلات ارزی" هیچ توضیحی نداده است.