«رفتار ایران با مهاجران افغانستانی شرم‌آور بود»
۱۳۹۹ اردیبهشت ۲۷, شنبه
۲۵۰ تن از اساتید دانشگاه و فعالان سیاسی، مدنی و حقوق بشری داخل و خارج از ایران در بیانیه‌ای که روز شنبه ۲۷ اردیبهشت (۱۶ مه) منتشر شد، نوشته‌اند «واقعیت جنایت رخ داده در مرز ایران و افغانستان در منطقه هرات، پس از چند روز توسط یک نهاد مستقل افغانستانی و چند رسانه مستقل بین المللی تایید شده است.» آنها تاسف عمیق خود را از وقوع چنین جنایتی ابراز کرده و خود را در اندوه خانواده قربانیان شریک دانسته‌اند.
اشاره امضاکنندگان بیانیه به حادثه‌ای است حدود دو هفته پیش در مزر ایران و افغانستان رخ داده است؛ فاجعه‌ای که با گذشت هر روز ابعاد آن عیان‌تر گشت. روز ۱۱ اردیبهشت حدود ۵۰ نفر از مهاجران افغان که می‌خواستند از مرزی میان ایران و افغانستان در منطقه هرات برای کار وارد ایران شوند، از سوی نیروهای مرزبانی ایران بازداشت می‌شوند. بنا بر گزارش‌ها نیروهای مرزبانی ایران این مهاجران را برهنه می‌کنند، کتک می‌زنند و از آنها برای تمیز کردن پاسگاه و دیگر کارها بیگاری می‌کشند. سپس آنها را به سمت رودخانه مرزی دو کشور می‌برند و با شلیک گلوله و ضرب و شتم مجبورشان می‌کنند با پریدن به داخل رودخانه به افغانستان برگردند. به جز ۱۲ نفر بقیه غرق می‌شوند. بسیاری از آنها مهاجران غیررسمی بوده‌اند که پس از شیوع کرونا از ایران خارج شده و می‌خواستند برای ادامه کار به ایران برگردند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
تا روز جمعه ۱۹ اردیبهشت اجساد ۱۹ شهروند افغان در هریرود کشف می‌شود. بیانیه با اشاره به مجموعه این وقایع نوشته است: «بقیه اجساد نیز در حال کشف‌اند.» آنها به گواهی پزشکان بیمارستان شهر هرات اشاره کرده‌اند که «علت مرگ همه اجساد خفگی بر اثر غرق شدن بوده و آثار شکنجه بر بدن بعضی از آنها مشهود است.»
علیرغم شهادت شاهدان عینی و افرادی که از این جنایت جان سالم بدر برده‌اند، و با وجود گزارش‌های بسیاری که در رسانههای مختلف منتشر شده، جمهوری اسلامی ایران این اتهام را که ماموران مرزی‌اش عاملان این فاجعه بوده‌اند، با قاطعیت رد می‌کند. مدیرکل آسیای غربی وزارت خارجه ایران مدعی است آنچه به نیروهای مرزبانی ایران نسبت داده می‌شود «دروغ»های «رسانههای معاند» است. او می‌گوید نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی نقشی در این حادثه نداشته‌اند.
امضاکنندگان بیانیه با اشاره به گزارشاتی که شاهدان عینی بازمانده با ذکر همه جزئیات گواهی داده‌اند نوشته‌اند: «شهادت نجات‌یافتگان در برابر دوربین‌های رسانه‌ها و نیز کمیته تحقیق مستقل پارلمان افغانستان همگی شواهد و اسناد غیرقابل انکاری را در برابر چشم مردم جهان قرار داده است.»
آنها بر این باورند که حکومت ایران با وعده همکاری با کمیته حقیقت‌یاب مانند «بسیاری وقایع دیگر قصد دفع‌الوقت» دارند و هدف آنان «به فراموشی سپرده شدن این جنایت فجیع و یا حل و فصل آن پشت درهای بسته و مذاکره و معامله پنهان» است. بیانیه تاکید می‌کند که سياست دولت ايران مانند گذشته «بجای مسئوليت‌پذيری و پاسخگويی، سياست نفی و انكار و به تعلیق بردن این رخداد غمناک است».
استاتید و فعالان سیاسی، مدنی امضاکننده بیانیه آنچه بر سر مهاجران افغان در مرزهای شرقی ایران رفته است را مشابه «همان ظلم و جنایتی» دانسته‌اند که «هر از چندی در مرزهای غربی ایران نسبت به کولبران کرد ایرانی» اعمال می‌شود.
نویسندگان بیانیه که از گرایشات مختلف فکری و سیاسی هستند نوشته‌اند: «این جنایت ضدانسانی نسبت به شهروندان زحمتکش کشور همسایه‌مان افغانستان را محکوم می‌کنیم و از اینکه مرزبانان کشورمان چنین رفتار شرم‌آوری را مرتکب شده‌اند به شدت متاسفیم.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
آنها از دولت ایران خواسته‌اند از خانواده‌های قربانیان و مردم و دولت افغانستان «رسما معذرت‌خواهی» کنند. آنها خواستار روشن شدن «همه ابعاد این جنایت و نیز کشف بقیه اجساد، پرداخت غرامت به خانواده قربانیان، مجازات خاطیان و جلوگیری از تکرار این گونه فجایع» شده‌اند.
در بیانیه همچنین از حکومت ایران خواسته شده «بدون هر گونه اهمال، تعلل و سرپیچی به پروتکل‌های بین‌المللی در باره مهاجران پایبند باشد و قوانین همسو با آن را تصویب و اجرا نماید.» نویسندگان بیانیه گفته‌اند مهاجران افغان «پرشمارترین میهمانان و مهاجران به کشورمان هستند که رعایت همه‌جانبه حقوق آنها، خانواده‌ها و فرزندان‌شان می‌بایست مورد توجه و مراقبت ویژه و مستمر قرار داشته باشد. حقوقی که به طور مکرر و در حوزه‌های مختلف مورد تعدی و تبعیض قرار می‌گیرد.»
امضاکنندگان بیانیه در پایان نیز ابراز امیدواری کرده‌اند که «این سیاهی‌ها و تباهی‌ها بر روابط دیرینه تاریخی دو ملت خدشه‌ای وارد نسازد».