اکبر هاشمی رفسنجانی در دیدار با اعضای شورای مرکزی سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره کشور نسبت به افزایش بیماری‌های روانی در جامعه ایران هشدار داد و گفت که این مسئله را باید جدی گرفت.

به گزارش خبرگزاری ایرنا، از نظر رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام "به جای هزینه‌های بالای درمان، باید به سوی پیشگیری" رفت که "هم هزینه کم دارد و هم عواقب بیماری را ندارد".

این هشداری است که سیاستمدار معتدلی مانند هاشمی رفسنجانی به زبان آورده؛ هشداری که با سکوت تاکنونی دولت‌مردان محافظه‌کار در ارتباط با این واقعیت تأسف‌بار اجتماعی توأم است.

ولی با این حال هاشمی رفسنجانی اشاره نکرد که گسترش فزاینده بیماری‌های روانی در ایران ناشی از کدام عامل‌ها است؛ آن‌هم از نظر کارشناسان، در جامعه‌‌ی بسته‌ای مانند جمهوری اسلامی که برای جوانان و به‌ویژه زنان، محدودهای بسیار اجتماعی و "اخلاقی" قائل است و فضایی برای شادی و نشاط برای انسان‌ها باقی نمی‌گذارد.

دکتر احمد جلیلی، رئیس منتخب انجمن علمی روانپزشکان در ایران، در مصاحبه روز یکشنبه ۴ اسفند ۹۲ با سایت "فرارو" آمار جدید بیماران روانی در ایران را ۲۵ درصد افراد بزرگسال ذکر کرده است.

بیشتر بخوانید: از هر چهار ایرانی یک نفر "اختلال روانی" دارد

پیش از او نیز دکتر رضا میرسپاسی، رئیس انجمن علمی روانپزشکان ایران، گفته بود که اختلالات روانی در ایران رتبه بالایی از بار بیماری‌ها را در بر دارد. او از حدود ۲۰ تا ۲۳ درصد افراد بزرگسال (۱۵ تا ۶۴ سال) مبتلا به بیماری روانی یاد کرده بود.

اما دکتر احمد جلیلی آمار ۲۰ تا ۲۳ درصدی بیماران روانی را مربوط به سال ۹۱ خواند و گفت بنا بر آمارگیری‌ای که به صورت تحقیق میدانی و برمبنای پرسشنامه در تهران و شهرستان‌ها شده، شمار بیماران روانی (تا ۲۵ درصد افراد بزرگسال جامعه افزایش یافته است.) افزایش یافته و به ۲۵ درصد رسیده است.

طبق آماری نیز که عباسعلی ناصحی، مدیرکل سلامت روان وزارت بهداشت، عرضه کرده بود، میزان بیماری‌های روانی میان زنان حدود ۶ درصد بیشتر از مردان است.

مهدی تهران‌دوست، رئیس انجمن روانپزشکی کودک و نوجوان، در سال ۹۱ در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا گفته بود که ۱۵ تا ۲۵ درصد افراد زیر ۱۸ سال در ایران دچار مشکلات روانی هستند.

محمدباقر لاریجانی، رئیس شورای سیاستگذاری وزارت بهداشت، در پنجمین همایش بین‌المللی روانپزشکی کودک و نوجوان در سال ۹۱ گفته بود: «آخرین مطالعات انجام شده درباره وضعیت سلامت روان کودکان (مربوط به سال‌های ۸۸ تا ۸۹) نشان می‌دهد در برخی مناطق کشور، ۵۰ درصد کودکان دچار غمگینی و ناامیدی و ۳۷ درصد کودکان دچار نگرانی و اضطراب هستند.»

بیشتر بخوانید: "عصبانی نیستم"؛ هشداری سینمایی درباره وضعیت اجتماعی ایران

نظر کارشناسان علت‌گسترش بیما‌ری‌های روانی

دبیر انجمن روانپزشکان ایران در سال ۱۳۸۶ در همایش سالانه این انجمن گفته بود که وضعیت اقتصادی و اجتماعی افراد در بروز بیماری‌های روانی بسیار موثرند.

جامعه‌شناسان نیز می‌گویند که رواج اضطراب، افسردگی، انزوا و بی‌عملی یا پرخاشگری و ستیزه‌جویی، در اغلب موارد ناشی از ناروایی‌ها و نابسامانی‌های اجتماعی هستند.

دکتر فرامرز قره‌باغی، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه پیش از این به دویچه‌وله گفته بود که اجبارهای اجتماعی و اقتصادی برای قراردادن افراد در چارچوبی ایدئولوژیک و از پیش تعیین‌شده یکی از مهم‌ترین دلایل به هم خوردن تعادل روحی افراد هستند.

وی می‌‌گوید: «بسیاری از روی مصلحت در بیرون از خانه با ایدئولوژی حاکم دست به سازش می‌زنند و تظاهر می‌کنند. مثال رعایت حجاب عمومی‌ترین نمونه است که چون اجباری است همه از آن تبعیت می‌کنند در حالی‌که این تبعیت به معنای قبول آن نیست.»

صاحب‌نظران بسیاری هشدار داده‌اند که نظام ایدئولوژیک حاکم بر جمهوری اسلامی از شهروندان ایرانی انسا‌ن‌هایی دوشخصیتی ساخته است؛ تا جایی که در بطن جامعه، مردم با شرمساری از خصلت دوگانه خود سخن می‌گویند که حکومت به آن‌ها تحمیل کرده است.

بیشتر بخوانید: نرخ تأمل‌برانگیز افسردگی در میان جوانان ایرانی

محمدتقی حسن‌زاده، رییس مرکز مطالعات وزارت ورزش و جوانان ایران تاکید کرده که تفاوت معناداری میان دختران و پسران در نتایج این تحقیق دیده نمی‌شود اما دختران بیشتر از پسران مبتلا به افسردگی هستند و نزد پسران اختلال تفکر پارانوئیدی بیشتر است. او یادآوری کرده که این اختلالات ریشه‌در آسیب‌های اجتماعی دارند.

از نگاه بسیاری جامعه‌شناسان و روانشناسان، احساس عدم تناسب بین نیازها، آرزوها و هدف‌های جوانان از مهم‌ترین زمینه‌های بروز سرخوردگی، افسردگی یا پرخاشگری نزد آنهاست.

جوان به شادی، تحرک، شغل، آموزش، تفریح یا امنیت روحی نیاز دارد. سرخوشی از ویژگی‌های عهد شباب است اما غالب جوانان ایرانی از نبود فضای شاد و محرومیت از ساده‌ترین حقوق خود در رنجند.