حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، روز چهارشنبه (۱۱ بهمن/ ۳۱ ژانویه) طی سخنانی در آرامگاه روح‌الله خمینی که از آن به عنوان "تجدید میثاق" با بنیانگذار جمهوری اسلامی یاد شده است، با اشاره به شرایط و دلایل انقلاب بهمن ۵۷ خواستار درس‌گیری از آن شد.

روحانی با تأکید بر "جمهوریت" و "اسلامیت" به عنوان "یادگار" آیت‌الله خمینی افزود: «امام به ما یاد داد بقای حکومت و ادامه حکومت و سرزندگی حکومت با نظر مردم و رای مردم است».

"بازگشت محال" به گذشته

رئیس جمهوری ایران در عین حال تأکید کرد که «بازگشت به عقب از محالات است و مردم آن روزهای سیاه و تاریک را پشت سر گذشته‌اند». روحانی گفت: «هیچ‌کس از نور به ظلمت گذشته بازنمی‌گردد».

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

روحانی که در آستانه سالگرد انقلاب در ۲۲ بهمن سخن می‌گفت، تأکید کرد که یک سال پیش از انقلاب کسی تصور سرنگونی حکومت پادشاهی را نمی‌کرده است.

حسن روحانی در ادامه با توصیف حکومت پیشین ایران که به گفته او در آن "یک نفر به جای همه ملت" فکر می‌کرده، هدف آیت‌الله خمینی را برقراری حکومتی "به دست مردم و با قیام مردم" عنوان کرد که ویژگی آن "مردمسالاری در پناه اسلامیت" است.

سخنان رئیس جمهوری ایران در مورد شرایط انقلاب بهمن ۵۷ و دلایل وقوع آن در حالی بیان می‌شود که حدود یک ماه پیش اعتراض‌هایی خیابانی سراسر ایران را فرا گرفتند. معترضان در کنار شعارهایی علیه مجموعه ساختار نظام جمهوری اسلامی، شعارهایی را نیز در حمایت از نظام پادشاهی، همچون "ایران که شاه نداره، حساب کتاب نداره" و "رضاشاه روحت شاد"، سر می‌دادند.

رئیس دولت دوازدهم در ادامه سخنانش افزود: «امام به ما آموخت که بقا و ادامه و سرزندگی حکومت با نظر و رأی مردم است و این مردم هستند که حاکمیت ملی و استقلال و آزادی را به دست آورده‌اند و حفظ خواهند کرد و جمهوری اسلامی ایران را برای همیشه پاس می‌دارند».

روحانی با اشاره به اینکه همه چیز باید حول سه محور "اسلام، ملت ایران و کشور ایران" باشد، گفت: «تا زمانی که اسلام هست و مردم عاشق فرهنگ اسلام هستند و به ایران عشق می‌ورزند و امنیت ملی را پاس می‌دارند، هیچ قدرتی نمی‌تواند مسیر ملت را عوض کند».

درس انقلاب و "حق اعتراض"

رئیس جمهوری ایران به‌رغم تأکید بر انتخابات به عنوان "راه اصلی مردمسالاری" گفت: «البته این بدان معنا نیست که مردم‌سالاری صرفا انتخابات است و بس». او تأکید کرد که در کنار انتخابات، حضور، مشارکت و نقد و اعتراض هم "حق مردم" است و «هیچ‌کس نمی‌تواند ملت بزرگ ایران را از بیان اظهار نظر و نقد و انتقاد و حتی اعتراض باز دارد».

حسن روحانی با اشاره به اینکه «گوش همه مسئولین کشور باید در برابر مطالبات مردم و خواست مردم شنوا باشد»، گفت: «رژیم گذشته‌ای که فکر می‌کرد سلطنتش مادام‌العمر است و حکومت سلطنتی ابدی دارد، به این دلیل همه چیز را از دست داد که صدای نقد و نصیحت مردم و صدای مصلحان، ناصحان، علما و بزرگان و فرهیختگان را نشنید. رژیم گذشته صدای اعتراض مردم را هم نشنید و فقط یک صدا شنید و آن انقلاب مردم بود. برای حکومتی که فقط می‌خواهد صدای انقلاب را بشنود، بسیار دیر است».

رئیس جمهوری ایران در بخش دیگری از سخنان خود گفت: «حکومت‌ها باید صدای نصیحت، خواست، مطالبه، انتقاد و اعتراض مردم را به خوبی بشنوند». او در عین تأکید بر اینکه "هرگز اجازه نخواهیم داد استبداد به این سرزمین بازگردد" افزود: «در کنار مردم برای اجرای خواست مردم بیش از همیشه آماده هستیم تا مجری نظرات مردم برای پیشرفت کشور عزیزمان ایران باشیم».

حسن روحانی در سخنرانی خود تلاش کرد تا از یک‌سو با "نور" خواندن حکومت جمهوری اسلامی، بازگشت به "ظلمت گذشته" را منتفی اعلام کند و از سوی دیگر بر "حق اعتراض" مردم در سایه "جمهوریت و اسلامیت" تأکیدی دوباره بگذارد.

روز ۷ دی اعتراض‌هایی خیابانی در مشهد آغاز شد که به سرعت سراسر کشور را فرا گرفت. تظاهرکنندگان در بیش از ۱۰۰ شهر کوچک و بزرگ ایران شعارهایی را علیه مقام‌های درجه اول جمهوری اسلامی، همچون رئیس جمهوری، رئیس قوه قضائیه و رهبر جمهوری اسلامی، سر دادند. شعارهایی از جمله "نه غزه نه لبنان، جانم فدای ایران"، "ملت گدایی می‌کند، آقا خدایی می‌کند" یا "جمهوری ایرانی" در این اعتراض‌ها، با هدف قرار دادن رأس قدرت و سیاست‌های راهبردی جمهوری اسلامی، خواست تغییری بنیادین در ایران را نشان می‌دادند. در جریان این اعتراضات هزاران نفر بازداشت و دست‌کم ۲۵ نفر کشته شدند.