روزی که باراک اوباما کاخ سفید را ترک می‌کند
۱۳۹۵ دی ۲۰, دوشنبه
باراک اوباما ۸ سال وقت داشت تا ایده‌های خود را عملی کند. کارش را از شهر آسمانخراش‌ها، شیکاگو شروع کرده بود. ایده‌ها و برنامه‌های بسیاری در سر داشت. ایده‌هایی که حکایت از یک آمریکای نوین داشتند. بر آن بود که آمریکایی عادلانه‌تر و رنگین‌تر بسازد. اما بسیاری از این ایده‌ها در پایان دوران زمامداری‌اش روی کاغذ ماندند و عملی نشدند. و او در واپسین هفته‌ها همه تلاش خود را به کار گرفت تا جلوی زیان بیشتر را بگیرد.
آخرین سخنرانی رئیس جمهور
اوباما روز سه‌شنبه ۱۰ ژانویه، برای آخرین بار به عنوان رئیس جمهور آمریکا سخنرانی خواهد کرد. نگرانی اصلی او در این واپسین لحظات آن است که دونالد ترامپ بسیاری از دستاوردهای او را نیست و نابود کند. اوباما به عنوان مرد عمل، حلال مشکلات و یک فرد انسان‌دوست پا به کاخ سفید گذاشته بود و حال با نگرانی‌های بسیاری کاخ سفید را ترک می‌کند.
او پس از ۸ سال زمامداری موفق نشد بسیاری از مشکلات را حل کند و ناگزیر به پذیرش شکست‌های متعددی در سیاست داخلی و خارجی شد. آیا اوباما رئیس جمهور خوبی بود؟ یا یک رئیس جمهور بد؟ علی‌رغم آرایی که اوباما در انتخابات به دست آورد، بسیاری از محافظه‌کاران او را رئیس جمهور بد و ناموفقی ارزیابی می‌کنند.
سیاست خارجی
در عرصه سیاست خارجی کارنامه اوباما هم حکایت از موفقیت‌های بزرگ دارد و هم از ناکامی‌ها. مهم‌ترین دستاورد دولت اوباما در عرصه سیاست خارجی توافق هسته‌ای با جمهوری اسلامی ایران است. او موفق شد با اعمال تحریم‌های فراگیر، ایران را وادار به پذیرش توافق هسته‌ای کند و در سایه آن ایران فعالیت‌های اتمی خود را کاهش دهد.
بیشتر بخوانید: نامه ۳۷ دانشمند برجسته آمریکایی به ترامپ برای حفظ برجام
دومین موفقیت سیاست خارجی دولت اوباما از سرگیری مناسبات دیپلماتیک با کوبا بود. اما اوباما در خاورمیانه سیاست ناموفقی از خود به نمایش گذاشت. مذاکرات صلح بین اسرائیل و تشکیلات خودگردان بی نتیجه ماندند. از جانب دیگر، پایان حضور نظامی آمریکا در عراق منجر به گسترش نفوذ نیروهای تروریستی و از جمله تقویت "دولت اسلامی" در این کشور شد.
سیاست‌های ناپیگیر اوباما در سوریه باعث افزایش نقش روسیه در این کشور شد. اوباما ابتدا بشار اسد را تهدید به حمله نظامی کرده بود. سیاستی که عملا اجرا نشد. بسیاری از منتقدان سیاسی اوباما بر این باورند که در اثر خطاهای سیاسی اوباما در سوریه، دولت این کشور با کمک روسیه و ایران موفق شده است بر بسیاری از مخالفان خود چیره شود و کنترل دولتی را بر بسیاری از نقاط و از آن جمله بر حلب احیا کند.
بحران اوکراین نیز باعث سردی و تیرگی مناسبات آمریکا و روسیه شد. تیرگی مناسبات دو کشور در جریان کارزار انتخاباتی آمریکا به اوج خود رسید. آمریکا روسیه را متهم به حملات هکری کرده و مدعی است که این کشور در انتخابات آمریکا مداخله کرده است. اوباما در واپسین روزهای زمامداری خود تحریم‌های گسترده‌ای علیه روسیه تصویب کرد و در همین رابطه اقدام به اخراج ۳۵ دیپلمات روسیه از خاک کشور خود نمود.
مبارزه با ترور
مهم‌ترین پیروزی اوباما در عرصه نبرد با تروریسم کشتن رهبر القاعده بود. در ماه مه ۲۰۱۱ در جریان یک حمله برنامه‌ریزی شده، آمریکا موفق به کشتن اوسامه بن لادن شد. اما شبکه القاعده پس از آن نیز به عنوان یک جریان تروریستی به حیات خود ادامه داد. پس از آن بود که گروه تروریستی "دولت اسلامی" اعلام موجودیت کرد و به خطر اصلی برای کشورهای غربی بدل شد.
بیشتر بخوانید: ترامپ و ابهام در سرنوشت برجام
دولت اوباما برای مقابله با داعش از پهپاد بهره گرفت. اما حملات پهپادها باعث کشته شدن شماری از نیروهای غیرنظامی شد و از این رو انتقادهای بسیاری در پی داشت.
از سوی دیگر، دولت اوباما با حملات هوایی خود از نبرد با داعش در عراق و سوریه حمایت کرد. در اثر مبارزه ائتلاف بین‌المللی علیه نیروهای "دولت اسلامی" دولت عراق موفق شد بخش قابل‌ملاحظه‌ای از مناطق تحت اشغال داعش را به تصرف خود در آورد. عقب‌نشینی داعش از عراق منجر به افزایش شمار حملات تروریستی در اروپا و آمریکا شد.
یکی از وعده‌های دولت اوباما بستن زندان گوانتانامو بود. اوباما ظرف ۸ سال زمامداری خود موفق به اجرای این برنامه نشد. اما شمار زندانیان گوانتانامو در این مدت کاهش یافت و از ۲۴۲ زندانی به ۵۵ زندانی رسید. حال قرار است که ظرف روزهای آینده ۲۰ زندانی دیگر نیز آزاد شوند.
سیاست داخلی
اوباما به عنوان نخستین رئیس جمهور سیاهپوست آمریکا تصمیم داشت از مشکلات نژادپرستانه در آمریکا بکاهد. اما در دوران زمامداری او حملات مرگبار پلیس آمریکا به سیاهپوستان بارها اعتراضات گسترده سیاهپوستان این کشور را به همراه داشت.
زمانی که اوباما به قدرت رسید بیش از ۱۵ درصد آمریکایی‌ها بیمه درمانی نداشتند. اوباما با اصلاح قانون بیمه این کشور کوشید بخش بیشتری از جامعه آمریکا را زیر پوشش بیمه درمانی قرار دهد. در پایان کار او موفق شده بود تعداد کسانی که فاقد بیمه درمانی هستند را به ۹ درصد کاهش دهد. ولی همین اصلاحات باعث افزایش عوارض بیمه در کشور شد.
بیشتر بخوانید: افزایش تنش در مناسبات آمریکا و روسیه و مواضع ترامپ
اوباما مایل بود که به ۴ میلیون از کسانی که به طور غیرقانونی در آمریکا زندگی می‌کنند، اجازه اقامت بدهد. اما این سیاست به خاطر مخالفت دادگاه عالی این کشور اجرایی نشد.
اوباما در عرصه اقتصاد موفقیت‌های بسیاری داشت. او با تزریق ۸۰۰ میلیارد دلار به شریان‌های اقتصاد آمریکا موفق به نجات صنایع خودروسازی کشور شد و نرخ بیکاری را از ۱۰ درصد در سال ۲۰۱۰ به ۴،۶ درصد رساند. اما تلاش‌های دولت اوباما برای مقابله با بحران اقتصادی کشور و بهبود ناشی از سیاست‌های پولی و مالی دولت او، منجر به بهبود وضعیت زندگی مردم آمریکا نشد.