آندری رودنکو، معاون وزارت امور خارجه روسیه از امضای قریب‌الوقوع یک توافق‌نامه جدید همکاری با جمهوری اسلامی خبر داد. او در مصاحبه‌ای با خبرگزاری دولتی "ریا" که روز سه شنبه ۵ تیر منتشر شد گفت: «ما انتظار داریم که این توافق‌نامه در آینده بسیار نزدیک امضا شود، چرا که در حال حاضر کار بر روی متن رو به پایان است و کلیه عبارات لازم پیدا شده است.»

اوایل ماه ژوئن میلادی وزارت امور خارجه روسیه اعلام کرده بود که توافق همکاری همه‌جانبه مسکو و تهران به طور موقت به حال تعلیق درآمده است. این در حالی است که مقام‌های جمهوری اسلامی در آن زمان با تکذیب این خبر گفتند که هیچ توقفی در آماده‌سازی توافق‌نامه جدید وجود ندارد.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

این در حالی است که ضمیر کابلوف، مدیر اداره دوم آسیایی وزارت امور خارجه روسیه به طور مشخص دلیل وقفه در پیشبرد توافق همکاری همه‌جانبه با جمهوری اسلامی را "مشغله‌های انتخاباتی" علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی خوانده بود.

بیشتر بخوانید: "تعلیق" توافقنامه همکاری مسکو و تهران؛ سفیر ایران تکذیب کرد

او گفته بود مسکو پیش از این پیشنهاد‌های متقابل خود را به منظور آماده‌سازی توافق‌نامه برای جمهوری اسلامی فرستاده و در انتظار پاسخ است.

روزنامه هم‌میهن سه‌شنبه ۲۲ خرداد در گزارشی که بعدا حذف کرد اعلام کرده بود که روسیه در پی "اعلام نامزدی مسعود پزشکیان" در انتخابات ریاست جمهوری، "در اقدامی خلاف عرف دیپلماتیک"، توافق جامع میان جمهوری اسلامی و روسیه را به حال تعلیق درآورده است.

در همین زمان خبرگزاری "ایسنا" نیز از قول خبرگزاری "اسپوتنیک" روسیه و به نقل از کابلوف نوشته بود که روند تکمیل توافقنامه جامع همکاری میان مسکو و تهران به‌ دلیل "مرگ ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور پیشین ایران، موقتا و با توافق طرفین به تعلیق درآمده است."

علاوه بر ضمیر کابلوف، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه نیز از وقفه در کار تنظیم توافق‌نامه مشترک با جمهوری اسلامی خبر داده بود.

مقام‌های روسی علت این وقفه را "پاره‌ای از مشکلات اداری از سوی ایران" عنوان کردند. این در حالی است که این خبر در همان روز با تکذیب کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی در روسیه مواجه شد و او مدعی شد که در "ترجمه اظهارات کابلوف به فارسی اشتباه صورت گرفته است."

بیشتر بخوانید: حمایت تسلیحاتی ایران از روسیه "به سطحی بی‌سابقه رسیده است"

جلالی گفته بود: «برخی از دوستان در داخل ایران شتاب زده اخبار نادرستی را منتشر می‌کنند، اما واقعیت این است که ما دو سال است که بر روی موافقتنامه جامع همکاری‌های دو کشور در حال کار هستیم.»

از دیگر سو علی باقری کنی، سرپرست وزارت خارجه جمهوری اسلامی نیز چهارشنبه ۲۳ خرداد با تکذیب این خبر گفته بود که این توافق در حال "بررسی کارشناسی بین دو طرف" است.

پیشینه توافق جامع میان ایران و روسیه

بر اساس اعلام خبرگزاری دولتی تاس روسیه، جمهوری اسلامی و روسیه در سال ۲۰۰۱ میلادی یک قرارداد استراتژیک ۲۰ ساله امضا کرده بودند که در سال ۲۰۲۰ به صورت خودکار به مدت ۵ سال تمدید شد. از دیگر سو دو طرف در سال ۲۰۲۰ بر سر این توافق کردند که سند جدیدی را تنظیم کنند که جایگزین سند قبلی شود.

بیشتر بخوانید: ایران "نتوانستە مانع حملە حوثی‌ها بە کشتی‌های روسی شود"

توافق‌نامه سال ۲۰۰۱ بر اساس اعلام دولت مسکو، همکاری‌هایی در صنعت و فناوری، پروژه‌های امنیتی، انرژی، استفاده صلح‌آمیز از انرژی اتمی و ساخت نیروگاه‌های اتمی را شامل می‌شد. با این حال تا زمان تنظیم این گزارش جزییات محدودی درباره توافق‌نامه جامع جدید منتشر شده است.

جمهوری اسلامی و روسیه همزمان با شروع حمله نظامی روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ میلادی و در سایه تحریم‌های گسترده جهانی علیه مسکو، به گسترش روابط خود پرداخته‌اند.

انستیتو مطالعات جنگ در واشنگتن پیش از این گزارش داده بود که ایران در جریان جنگ اوکراین به یک صادرکننده مهم اسلحه به روسیه تبدیل شده و مسکو تا کنون هزاران پهپاد شاهد خریداری کرده که در حملات متعدد هوایی به اوکراین مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

همچنین ایران قراردادی برای خرید هواپیما و هلی‌کوپترهای مدرن روسی با مسکو امضا کرده است. دو کشور همچنین در دسامبر ۲۰۲۳ بیانیه‌ای مشترک برای مقابله با تحریم‌های غرب علیه دولت‌های ایران و روسیه به دلیل نقش آنها در جنگ اوکراین امضا کردند.