نیکولای ماخاروف فرمانده ستاد نیروهای مسلح روسیه، روز چهارشنبه (۲۲ سپتامبر، ۳۱ شهریور) انصراف کشورش را از تحویل موشک‌های اس ۳۰۰ به جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد. خبرگزاری فرانسه به نقل از ماخاروف نوشت:«موشک‌های اس ۳۰۰ بدون تردید شامل تحریم‌های بین‌المللی می‌شوند و روسیه این موشک‌ها را به ایران تحویل نخواهد داد».

ضد سخنان لاوروف

اظهارات فرمانده ستاد نیروهای مسلح روسیه درست در نقطه مقابل سخنان سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه قرار دارد. لاوروف، در ماه ژوئن امسال گفته بود که موشک‌های اس ۳۰۰ ، به عنوان جنگ‌افزارهای پدافندی، شامل تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد نمی‌شوند.

کارشناسان، با توجه به این تناقض آشکار، معتقدند که انصراف روسیه از تحویل موشک‌ها به ایران، می‌تواند نتیجه امضای توافقنامه جدید همکاری‌های نظامی روسیه و اسرائيل باشد. این توافقنامه روز ششم سپتامبر میان وزرای دفاع روسیه و اسرائیل در مسکو به امضا رسید.

هنگام امضای توافقنامه گسترش همکاری‌های نظامی، آناتولی سردیوکف وزیر دفاع روسیه اعلام کرد که کشورش به تازگی ۱۲ هواپیمای جاسوسی بدون سرنشین از اسرائيل خریده است. در همان زمان، روزنامه‌های اسرائيلی نوشتند که سفر اهود باراک وزیر دفاع این کشور به مسکو، با هدف بازداشتن مسکو از فروش سلاح به ایران و سوریه صورت گرفته است.

یک خبر دروغ؟

برخی از مراکز خبری ایرانی، چندی پیش نوشتند که جمهوری اسلامی توانسته است ۴ فروند از موشک‌های اس ۳۰۰ را از اوکرائین و یک منبع دیگر دریافت کند. اما اوکراین این خبر را تایید نکردد.

هدف جمهوری اسلامی از خرید موشک‌های اس ۳۰۰ استقرار آن‌ها در کنار مراکز هسته‌ای و بالا بردن ضریب ایمنی این مراکز در برابر حملات هوائی احتمالی است.

سیاست‌های متضاد روسیه

در عرصه همکاری نظامی با جمهوری اسلامی، روسیه در ماه‌های اخیر سیاست‌های متضادی داشته است. روز ۱۲ ژوئیه امسال، دمیتری مدودف رئیس‌جمهور روسیه در مسکو گفت که جمهوری اسلامی در آستانه فرآوری اورانیوم قابل استفاده در بمب‌های اتمی است. مدودف این سخن را پس از آن بیان کرد که علی‌اکبر صالحی سرپرست آژانس انرژی اتمی ایران، از غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم در داخل کشور خبر داد.

۵ هفته پس از هشدار مدودف، روز ۱۸ اوت، در آستانه گشایش نیروگاه هسته‌ای بوشهر، سرگئی لاوروف وزیرخارجه روسیه از تلاش ایران برای بهره‌برداری از این نیروگاه دفاع کرد. وی ضمنا به خبرگزاری آلمان گفت:« نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر نیروگاه بوشهر مانع از آن می‌شود که ایران بتواند به سلاح‌هسته‌ای دست یابد.»

موشک‌های جانشین اس ۳۰۰

همزمان با اعلام انصراف روسیه از فروش موشک‌های اس ۳۰۰ به ایران، احمد وحیدی وزیر دفاع جمهوری اسلامی ادعا کرد که در رابطه با توافق ایران و روسیه، بر سر تحویل این موشک‌ها، تحول تازه‌ای بروز نکرده است. وی درعین حال گفت که ایران خود در تلاش ساختن موشک‌های مشابه اس ۳۰۰ است.

احمد وحیدی افزود که در هفته دفاع مقدس، موشک‌های پدافند هوائی و قایق‌های پرنده‌ای که در ایران ساخته شده‌اند، تحویل نیروهای مسلح می‌شود.

در این شرایط، حسن روحانی دبیر پیشین شورای‌عالی امنیت‌ملی جمهوری اسلامی، نسبت به این موضوع که روسیه حتی به تعهدات خود در مورد نیروگاه هسته‌ای بوشهر تا پایان عمل کند، ابراز تردید کرده است. روحانی تا پیش از روی‌کار آمدن احمدی‌نژاد مذاکرات هسته‌ای ایران را با جهان غرب هدایت می‌کرد.

پایگاه اینترنتی آفتاب‌نیوز، به نقل از حسن روحانی نوشته است:«روس‌ها باید پاسخ بدهند که چرا این همه در راه‌اندازی نیروگاه بوشهر تاخیر کردند و آیا غرامت این تاخیرها را خواهند پرداخت یا نه؟»

جواد طالعی

تحریریه: فرید وحیدی