روسیه ورودی‌های آب دریای خزر را مسدود کرده است
۱۴۰۲ مرداد ۱۶, دوشنبه
مقامات جمهوری اسلامی از بسته شدن ورودی‌های آب به دریای خزر از سوی کشورهای همسایه خبر دادند. رئیس سازمان محیط زیست بدون آن‌که از روسیه نامی ببرد، گفته است که ورودی رود ولگا بسته شده است.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، علی سلاجقه گفت: «ورودی دریای خزر کاهش یافته و تراز آب دریا در حال پایین رفتن است و در برخی آمار و اطلاعات اعلام شده، قریب یک متر در ۴-۵ سال اخیر دریا عقب‌نشینی داشته است. در سال به طور میانگین دریای خزر ۲۰ سانتی متر عقب‌نشینی می‌کند.»
یک نماینده مجلس شورای اسلامی اما به طور مشخص به همسایه شمالی ایران اشاره کرد و گفت: «روسیه با سدسازی خود بر روی "ولگا" نشان می‌دهد همچون ترکیه و افغانستان برای منافع خود حاضر به نادیده گرفتن حق سایر کشورها است.»
به گزارش خبرآنلاین، جلال محمودزاده، نماینده مهاباد در مورد سدسازی روسیه روی رود "ولگا" و پس رفتن آب دریای خزر در سواحل شمال ایران، گفت: «عقبگرد دریای خزر از دهه ۷۰ شروع شده است و در برخی بخش‌ها شاهد ۱۰ متر مکعب و بخشی از قسمت‌ها حدود ۷۰ تا ۸۰ متر مکعب با کاهش حجم آبی این دریاچه مواجه هستیم که این موضوع یکی از دغدغه‌های کشورهای عضو مجمع خزر است.»
او تصریح کرد که "امروز سدسازی روی ولگا در کنار گرمای بیش از اندازه زمین و تبخیر آب این دریاچه می‌تواند تهدیدی برای حیات دریای خزر باشد".
بیشتر بخوانید: «آب دریای خزر معادل ۱۲ دریاچه ارومیه پرآب کاهش یافته است»
نماینده مهاباد با تاکید به آب شدن یخ‌های قطبی و افزایش حجم آب‌های آزاد، افزود که روسیه با سدسازی متعدد در مسیر دریای خزر منجر به ایجاد مسائل متعددی خواهد شد که این خشکسالی‌ها نه تنها بخشی از مشکلات زیادخواهی کشورهای همسایه در حوزه مسائل محیط زیستی است بلکه در مباحث دیگر همچون گردشگری دریای مازندران هم نقش خواهد داشت.
بر اساس نتایج یک پژوهش که در در دسامبر ۲۰۲۰ در نشریه "نیچر" با عنوان "طرف دیگر سطح تراز آب دریاها" منتشر شد، بر پایه سناریوهای مختلف، سطح آب دریای خزر تا پایان قرن حاضر ۹ تا ۱۸ متر پایین خواهد آمد.
این پژوهش که از سوی جمعی از دانشمندان آلمانی و هلندی انجام شده، حاکی از آن است که که دریای خزر با "فاجعه" روبرو است، زیرا طی سه دهه گذشته سطح دریای خزر مقداری افت کرده اما تبخیر زیاد آب، یخ نبستن دریای خزر طی زمستان در مناطق شمالی و عدم تعادل در میزان آب‌های ورودی باعث خواهد شد که تا پایان قرن حداقل ۹ متر از سطح آب دریا کاهش یابد و این میزان حتی می‌تواند به ۱۸ متر برسد.
بیشتر بخوانید: حمله شکارچیان نقابدار به آشوراده، تنها جزیره دریای خزر
این پژوهش چنین سناریویی را "تهدید زیست‌محیطی" نامیده و می‌گوید سطح دریای خزر به صورت فزاینده‌ای پایین‌تر می‌آید و شتاب کاهش آب در حال افزایش است. با توجه به اینکه آب‌های بخش روسیه و ترکمنستان خزر کم عمق است، با افت ۹ متری آب حدود ۲۴ درصد از مساحت سطح دریا کوچک خواهد شد و در صورتی که ۱۸ متر آب افت کند، ۳۴ درصد از سطح دریای خزر خشک خواهد شد. در حالی که بسیاری از پرندگان و آبزیان دریای خزر در فصول مختلف سال به شمال و جنوب مهاجرت می‌کنند و خشک شدن بخش‌های شمالی که پناهگاه گونه‌های مختلفی مانند فک‌های خزر در فصل گرم تابستان است، می‌تواند زندگی این جانداران را به خطر بیندازد.
محمودزاده، نماینده مهاباد در مجلس با بیان اینکه عقبگرد دریای مازندران منجر به ضرر و زیان صیادان می‌شود، اظهار داشت: «به تبع همین خشکی لحظه‌ای دریای خزر، بسیاری از صیادان بیکار می‌شوند، در سرزمین خودمان خلیج‌های متعددی همچون خلیج گرگان، آشوراده و سایر خلیج‌ها دچار کم‌آبی شده‌اند، تالاب‌ها به مرور زمان ذخایر خود را از دست داده‌اند، برنامه‌های بلند مدتی از شیرین‌سازی آب گرفته تا انتقال آب این دریاچه به دریاچه ارومیه از برنامه‌های پیش‌بینی شده برای خزر بود که امروز با پس‌روی این آب تمام برنامه‌ها به تاخیر می‌افتد.»
بیشتر بخوانید: هشدار درباره تاثیر مخرب "ماسه‌خواری" بر اکوسیستم دریای خزر
رئیس سازمان محیط زیست به ایسنا گفت: «امیدواریم کشورهای همسایه به توافق برسند و حق‌آبه‌ها رها شود و آب به خزر برسد. احتمال اینکه بارش ها در پاییز امسال وضعیت بهتری داشته باشد هم وجود دارد.»
دریای خزر از جنوب به ایران، از شمال به روسیه، از غرب به روسیه و جمهوری آذربایجان و از شرق به جمهوری‌های ترکمنستان و قزاقستان راه دارد و این کشورها از طریق راه آبی این دریاچه به هم متصل هستند. خزر در اصل دریا نیست زیرا به آب‌های آزاد راه ندارد اما به دلیل وسعت آن نام دریابر این دریاچه نام دریا را نهادند. آب دریای خزر نیمه‌شور است و این دریاچه در فهرست دریاچه‌های شیرین قرار ندارد. این دریاچه دارای یک اکوسیستم غنی است.
دریای خزر از عمق بالایی برخوردار است، به طوری که عمق آن در بعضی نقاط به ۱۰۲۵ متر می‌رسد و این در حالی است که دریای خلیج فارس در عمیق‌ترین قسمت خود تنها ۱۰۰ متر عمق دارد. دریاچه خزر سومین دریاچه عمیق جهان است.