اینان در هر کجای جهان که باشند، همگی در حال تولید یک چیز هستند: اینترنت. تیم اوریلی، ناشر کتاب‌‌های اینترنتی و مخترع وب ۲، به درستی می‌گوید که «اینترنت به یک پلات‌فرم تبدیل شده است". واین‌ که امروزه فقط یک رایانه‌ی بزرگ وجود دارد. همه‌ی کامپیوترهای کوچک، تنها دستیابی به یک "مغز الکتریکی جهانی‌ای" را برای ما ممکن می‌سازند که "ما خود خالق آنیم".

معامله با اطلاعات مجانی

این مغز، دائم در حال یادگیری است وبر سرعت این فراگیری هر آن افزوده می‌شود. هم اکنون شرکتهایی وجود دارند که از اطلاعات مجانی اینترنت برای یافتن مشتری‌هایشان استفاده می‌کنند. جف هامربرشر،(Jeff Hammerbacher) از فیس بوک تأکید می‌کند که آنها اطلاعات شخصی را نمی‌فروشند، اما تجزیه و تحلیل اطلاعات کاملاً شخصی کسانی که در سایت فیس بوک معرفی می‌شوند، را در اختیار مشتری‌هایشان می‌گذارند. یاهو وگوگل هم تأکید می‌ورزند که از اطلاعات شخصی کاربرانشان محافظت می‌کنند، اما در مواقع شک برانگیز، تذکرمی‌دهند که آنها تابع قوانین کشورها هستند و با ادارات تعقیب کیفری کشورها همکاری می‌کنند.

در واقع برای گزینش و پیوند زدن اطلاعات با یکدیگر، دیگر حد و مرزی وجود ندارد. ‌آندریاس ویلند (Andreas Weigend) هم روی این نکته تأکید می‌کند. او رئیس بخش برنامه‌نویسی شرکت آمازون است، اما به عنوان استاد مهمان در دانشگاه نیز تدریس می‌کند. ویلند مثالی می‌زند: اگردسترسی به امواج ژ پ اس، (امواج ویژه‌ای که از ماهواره‌های خاصی ساطع می‌شوند) برای همه ممکن می‌‌بود، دانش‌جویان او می‌توانستند متوجه شوند که وقتی تلفن دستی او (و در نتیجه خودش) ده کیلومتر از دانشگاه دوراست، حداقل یک ربع ساعت دیر به کلاس درس خواهد رسید. تیم او‌ریلی این سناریو را تکمیل می‌کند و می‌گوید، و اگر پلیس کشف کند که او با وجود این مسافت دور به موقع در کلاس درس حاضر شده، برای او برگ جریمه‌ای خواهد فرستاد، چون او با سرعتی بیش از آنچه قانون معین کرده، رانندگی کرده است.

او‌ریلی معتقد است که به زودی یک برنامه‌ی نرم‌افزاری قادر خواهد بود، تصمیم‌هایی بگیرد که تا کنون تنها از انسان برمی‌‌آمده، مثلاً در حوزه‌ی روابط اجتماعی. وی همچنین می‌گوید، دستگاه‌هایی که تا کنون برای شبکه‌های اجتماعی ساخته شده‌اند، نتوانسته‌اند در مورد روابط اجتماعی میان دو انسان عمل کنند. آیا دو نفری که برای هم ای ـ میل نوشته‌اند، به هم اعتماد پیدا می‌کنند، وقتی که همدیگر را ملاقات ‌کنند یا رفتارشان طور دیگری است. اگر نرم‌افزاری بتواند در این زمینه هم محاسباتی انجام دهد، آنوقت این نرم‌افزار می‌تواند تصمیم بگیرد که مثلاً شماره تلفن دوستی را به نفر سومی که آن را خواسته، بدهد یا نه.

افزایش ارزش از راه گردآوری گروهی اطلاعات

با پیشرفت گسترده‌ی تکنیک، اشکال اجتماعی نیز تغییر می‌یابند. موضوع‌هایی که تا پنج سال پیش، کسی در کارت پستال نمی‌نوشت، چون ممکن بود کسی آن را بخواند، امروزه در بلاگ‌های اینترنتی منتشر می‌شوند. به‌ویژه جوانان از این کار ابایی ندارند. آن‌ها آماده اند برای افزایش ارزش که گردآوری جمعی اطلاعات به ارمغان می‌آورد، سهم خود را به‌جا آورند.

در این زمینه همه پژوهشگران عرصه‌ی اینترنت با هم توافق دارند که رویهم‌رفته، رایانه روز به روز بیشتر به پس‌زمینه رانده می‌شود. آندرآس وایگند که مرتب به چین سفر می‌کند، می‌گوید، آن‌جا هر روز یک میلیون تلفن دستی فروخته می‌شود. کارگران در دهات رایانه ندارند، ولی صاحب تلفن دستی هستند. او می‌گوید: «و دولت، مثلا درباره‌ی مسئله جلوگیری از بیماری‌ها از طریق تلفن دستی برای آنان اطلاعات می‌فرستد.

"ما شگفت‌زده خواهیم شد"

به‌زودی دستگاه‌های دیگری به بازار خواهد آمد که کاربران می‌توانند با آن‌ها به هر اطلاعاتی دست‌یابند. رادیوهای هوشمند یا دستگاه‌هایی که کم بضاعت‌ها هم قادر به خرید آن‌ها باشند. آن‌ها هم همچنین از گردآوری همگانی اطلاعات سود می‌برند. درست مثل شرکت‌های سیلیکون ولی (Silicon Valley). این که در سال ۲۰۰۱ در کالیفرنیا شرکت‌هایی ورشکست شدند، گذشته است. حالا دوباره شرکت‌های جدید تأسیس می‌شوند، ولی احتیاط را از دست نمی‌دهند.

با این حال عرصه‌ی بازار چندان گسترده نیست. در حال حاضر هم شرکت‌های بزرگ، کوچک‌ترها را می‌بلعند. مثلا گوگل (Google) یو تیوب(YouTube) و یاهو(Yahoo) فلیکر(flickr) را خورد. اوریلی می‌گوید، این امر در عرصه‌ی تکامل فن‌آوری عادی است. هر قدر که یک شرکت، شبکه بیشتری داشته باشد، همان اندازه هم ارزشش بیشتر می‌شود. و کسانی که در ابتدا وجود داشتند، نیز از آن سود می‌برند. چیزی که مطلقا می‌توان گفت، این است که راه بازگشتی نیست. کارشناسان ولی می‌گویند، پیشگویی در باره‌ی این که چه تکاملی، چه وقت صورت می‌گیرد، دشوار است. تیم اوریلی این مطلب را از همه بهتر توضیح می‌دهد: «من فکر می‌کنم، ما شگفت‌زده خواهیم شد.»

کریستینا برگمن/امید