روند پرشتاب گرمایش اقیانوسها؛ تأییدی دیگر بر تغییرات اقلیمی
۱۳۹۵ اسفند ۲۲, یکشنبه
سندی دیگر در تأیید تغییرات آب و هوایی: اقیانوسها با شتابی بیش از آنچه دانشمندان تاکنون میپنداشتهاند گرم میشوند. شتاب گرمایش گاه حتی دو برابر بوده است. دادههای جدید نشانگر اشتباهات محاسبهای پیشین پژوهشگران هستند.
تبلیغات
تنها در سه متر فوقانی سطح اقیانوسها گرمایی به اندازه گرمای تمامی جو زمین ذخیره میشود. اقیانوسها در جریان گرمایش زمین نیز همچون انبار عمل میکنند. بیش از ۹۰ درصد از گرمای ورای استاندارد، در اقیانوسها از بین میرود. تنها بخش کوچکی از آن یخچالهای طبیعی را ذوب میکند، کوههای یخ را از میان میبرد و هوا را گرم میکند.
دمای آب دریاها و اقیانوسها میتواند بیانگر تغییرات اقلیمی باشد. اما در گذشته به ندرت دادههایی قابل اعتماد از دمای این آبها وجود داشته است. در حالی که امروزه هزاران بویه (شناورهای کوچک ثبتکننده دمای آب) هر تغییری را زیر نظر گرفته و به ماهوارهها مخابره میکنند، تا سال ۲۰۰۲ میلادی فقط تک و توک اطلاعاتی از این تغییرات وجود داشته است؛ امری که بازسازی دمای آب اقیانوسها را بهشدت دشوار کرده و به مناقشهای اساسی در میان پژوهشگران انجامیده است.
شتابی مضاعف به نسبت ۱۹۶۰
محققان مدتها از "کمبود گرما" سخن میگفتند. حتی در سال ۲۰۱۳ میلادی گزارش جهانی آب و هوا تصریح کرده بود که اقیانوسها "به کندی گرم میشوند". دو سال بعد اما معلوم شد که پژوهشگران فریب نتایج اندازهگیریهای خود را خوردهاند. اینک نیز تحقیقی جدید نشان میدهد که پژوهشگران تا چه اندازه به سرعت گرم شدن اقیانوسها کم بها دادهاند.
۲۰۱۶ چگونه سالی برای محیط زیست در جهان بود
رکورد گرمترین سال، رسوایی شرکتهای خودروسازی و مرگ تدریجی صخرههای بزرگ مرجانی استرالیا از جمله خبرهای تلخ زیستمحیطی در سالی بودند که به پایان رسید. توافقتاریخی پاریس اما کورسوی امید برای آیندهای بهتر را رقم زد.
عکس: picture-alliance/H. Bäsemann
گرمترین سال تاریخ
ماه ژانویه امسال پژوهشگران اعلام کردند که سال ۲۰۱۵ گرمترین سال کره زمین از زمان آغاز ثبت دمای هوا تاکنون بوده است. گرم شدن زمین اما در ماههای بعدی همچنان ادامه داشت تا جایی که سال ۲۰۱۶ این رکورد را از آن خود کرد. دمای کره زمین در مقایسه با دوران پیشاصنعتی (اواسط قرن ۱۹) ۱/۲ درجه سانتیگراد افزایش داشته است.
عکس: picture-alliance/H. Bäsemann
دستکاری خودروهای دیزلی
آزمایشهای متعدد اثبات کردند که تقریبا تمامی خودروهای دیزلی تولیدی دستکاری شده و سیستم تصفیه اگزوز آنگونه که مقرر شده، عمل نمیکند. نتیجه این رسوایی به معنای در خطر قرار گرفتن زندگی ساکنان شهرها و افزایش میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا بوده است. این واقعه موجب شده تا اینک بحثهای متعددی در رابطه با حذف خودروهای دیزلی از شهرها در سراسر جهان به جریان افتد.
عکس: picture-alliance/dpa/K.-J. Hildenbrand
پنجمین سالگرد فاجعه اتمی فوکوشیما
در ماه مارس شهر فوکوشیما در کانون توجه قرار گرفت؛ پنج سال پیش در رآکتورهای ۱، ۲ و ۳ نیروگاه هستهای این شهر، سوخت هستهای ذوب شده و رآکتور ۴ نیز آتش گرفت. نیروگاه فوکوشیما هنوز تحت کنترل کامل درنیامده و نشت مواد رادیواکتیو ادامه دارد. به گفته دولت ژاپن فاجعه اتمی فوکوشیما تا بدینجا ۱۷۵ میلیارد دلار خسارت برجای گذاشته است.
عکس: Getty Images/C. Furlong
مرگ مرجانها
دیواره بزرگ مرجانی در شرق استرالیا بزرگترین مجموعه صخرههای مرجانی در دنیا به شمار میرود و به عنوان میراث جهانی زیستمحیطی یونسکو به ثبت رسیده است. افزایش دمای آب اقیانوسها در سالهای اخیر موجب مرگ مرجانها و تغییر رنگ آنان به سفید شده است. دیواره بزرگ مرجانی ۲ هزار کیلومتر طول دارد و ۴۰۰ نوع مختلف مرجان، ۱۵۰۰ نوع ماهی بیش از ۴ هزار گونه از نرمتنان در آن جا خانه دارند.
عکس: XL Catlin Seaview Survey
کشمکشهای جدی بر سر گلایفوزیت در اروپا
گلایفوزیت (گلیفسات) پرفروشترین سم علفکش در جهان است. طبق اعلان آژانس جهانی تحقیقات سرطان این محصول سرطانزاست و در محصولات کشاورزی میتوان ردپای آن را یافت. اعلام موضوع به بحثها و کشمکشهای متعددی در رابطه با مصرف این سم علفکش دامن زده است. کمیسیون اروپا تا پایان سال ۲۰۱۷ استفاده از گلایفوزیت را مجاز دانسته است. قرار است تا آن زمان پژوهشهای بیشتری روی این محصول شیمیایی صورت بگیرد.
عکس: picture-alliance/dpa/R. Jensen
دور دنیا با انرژی خورشیدی
هواپیمای خورشیدی "ایمپالس ۲" ساخته دانشمندان سوئیسی توانست در سال ۲۰۱۶ دور دنیا پرواز کند. صفحههای خورشیدی نصب شده روی بالهای دراز این هواپیما سوخت مورد نیاز برای ملخ و باتری تعبیه شده در بدنه را تأمین کردند. به این ترتیب خلبانها این امکان را داشتند که در شب نیز به پرواز خود ادامه دهند.
سال ۲۰۱۶ در خیلی از نقاط کره زمین چه در زمستان و چه در تابستان شاهد آبوهوایی طغیانگر بودیم؛ موجی از هوای داغ و سوزان، آتشگرفتن جنگلها و بروز سیلاب. هر چند گرمایش زمین در سالهای اخیر موجی از تغییرات آبوهوایی را به همراه داشته است، اما با این حال هنوز نمیتوان با قطعیت آن را عامل تکتک رخدادهای آبوهوایی یاد شده دانست.
عکس: Reuters/G. Blevins
شش میلیون قربانی
۹۰ درصد از مردم جهان با آلودگی شدید هوا دست و پنجه نرم میکنند. طبق پژوهش سازمان جهانی بهداشت سالانه نزدیک به شش میلیون نفر در اثر پیامدهای آلودگی هوا جان خود را از دست میدهند. این معضل بیش از همه در شهرهای بزرگ قربانی میگیرد. تردد وسایل نقلیه، سوزاندن چوب و ذغالسنگ سه عامل مهم ایجاد آلودگی هوا در جهان به شمار میروند.
عکس: Getty Images/K. Frayer
اقدام آمریکا و چین برای هموارسازی راه
چین و آمریکا در ماه سپتامبر بر پیمان جهانی تغییرات آبوهوایی موسوم به "توافقنامه اقلیمی پاریس" مهر تأیید زدند. این توافقنامه اینک از سوی ۱۱۸ کشور تصویب شده و از روز ۴ نوامبر رسما به اجرا گذاشته شد. طبق توافقنامه تاریخی پاریس جامعه بینالمللی موظف است تا با در پیش گرفتن اقدامات پیشگیرانه میانگین گرمایش زمین را تا "زیر دو درجه سانتیگراد" نسبت به شروع انقلاب صنعتی نگاه دارند.
عکس: Reuters/D. Sagolj
دشمن شماره یک محیط زیست
هواپیما یکی از مهمترین عوامل آلودهکننده محیط زیست است. افزایش رونق سفرهای هوایی به معنای افزایش تولید گازهای گلخانهای است. در ماه اکتبر ۱۹۱ کشور در کیگالی، پایتخت رواندا بر سر کاهش تولید گازهای گلخانهای به توافق رسیدند و متعهد شدند تا سال ۲۰۲۱ با اجرای پروژههای مختلف سهم کوچکی در راستای تحقق این هدف ایفا کنند. با این حال اقدامات پیشبینیشده برای جلوگیری از تغییرات اقلیمی همچنان ناکافی هستند.
عکس: picture-alliance/AP Photo/F. Mori
خورشید به جای ذغالسنگ
۴۵ کشور جهان در کنفرانس اقلیمی مراکش متعهد به چشمپوشی از ذغالسنگ و استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر شدند. مراکش نخستین نیروگاه عظیم خورشیدی خود را (تصویر) به راه انداخته است. این نیروگاه بزرگترین نیروگاه خورشیدی جهان به شمار میرود که در شهر ورزازات ساخته شده است.
عکس: Getty Images/AFP/F. Senna
طرح محیط زیستی اوباما برای قطب شمال
باراک اوباما در پایان ۸ سال ریاستجمهوریاش حفاری در بخشهای بزرگی از قطب شمال را ممنوع کرد. از همین رو مجوزهای جدید برای حفاری نفت و گاز در این مناطق صادر نخواهند شد. این تصمیم اوباما استقبال دوستداران محیط زیست و خشم دستاندرکاران صنعت نفت آمریکا را به همراه داشت. دونالد ترامپ، رئیسجمهور بعدی آمریکا اعتقاد چندانی به گرمایش زمین ندارد و از منتقدان سرسخت طرح محیط زیستی اوباما بوده است.
عکس: AWI/S.Hendricks
عکس 121 | 12
گروه محققان پیرامون لیجینگ شنگ از آکادمی علوم چین در پکن تلاش کرده است تا در چند گام به تجزیه و تحلیل تغییر دمای آب اقیانوسها میان سالهای ۱۹۶۰ تا ۲۰۱۵ میلادی بپردازد.
بر اساس این پژوهش جدید، اقیانوسها حدود ۱۳ درصد سریعتر از آنچه تصور میرفته، گرمتر میشوند. علاوه بر این، روند این گرمایش مدام شتاب بیشتری میگیرد.
این دانشمندان در مجله تخصصی "پیشرفتهای علمی" (Science Advances) نوشتهاند که سرعت گرم شدن اقیانوسها در سال ۱۹۹۲ تقریبا دو برابر سال ۱۹۶۰ بوده است. گرم شدن آب دریاها نیز از سال ۱۹۹۰، به بیش از ۷۰۰ متری عمق اقیانوسها رسیده است.
سطح اقیانوسها هر قرن ۱،۲ درصد گرمتر میشود
نتیجهی تحقیقات این گروه پژوهشی همچنین با نتیجه تحقیقاتی که در ماه ژانویه گذشته انجام گرفته بود، مطابقت دارد. طبق آن پژوهش هم که توسط محققان دانشگاه کالیفرنیا انجام شده بود، آب سطح اقیانوسها از سال ۱۹۹۷ در هر دهه به طور تخمینی ۰،۱۲ درصد (۱۲ صدم درصد) گرمتر شده است.
پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا برای تحقیقات خود، اطلاعات زهپادها (زیردریاییهای هدایتشونده از راه دور)، ماهوارهها و بویهها را بررسی و ارزیابی کرده بودند.
نتیجه این هر دو پژوهش نشان میدهد که اقیانوسها در دهههای گذشته بهوضوح گرمای بیشتری از آنچه تصور میرفته را جذب کردهاند؛ سندی دیگر در تأیید تغییرات انسانساختهی اقلیمی.