رکورد تازه ویکیپدیا در جذب کمک مالی: بیست میلیون دلار در دو ماه
۱۳۹۰ دی ۱۴, چهارشنبه
کمپین جذب بودجه ویکیپدیا این بار توانست رکوردی بی‌نظیر برجا گذارد. این کمپین که روز سه‌شنبه (۳ ژانویه/ ۱۳ دی) به کار خود پایان داد، ۲۰ میلیون دلار به حساب‌های بنیاد ویکی‌مدیا که صاحب ویکی‌پدیاست وارد کرد. ویکیپدیا دانشنامه آن‌لاینی‌ست که از ۲۰۰۱ آغاز به کار کرده و اکنون به ۲۸۲ زبان موجود است.
بنیاد ویکی‌مدیا آخرین کمپین سالانه جذب بودجه برای ویکیپدیا را در ماه نوامبر ۲۰۱۱ آغاز کرد، و در همان ابتدا مبلغ ۵۰۰ هزار دلار از سوی یکی از بنیان‌گذاران گوگل، سرگئی برین و همسرش به حساب این بنیاد واریز شد.
بنیاد ویکی‌مدیا از سال ۲۰۰۳ کمپین جذب بودجه خود را آغاز کرد و مبلغی که توانسته هر سال جذب کند نسبت به سال پیش از آن افزایش چشم‌گیری داشته است.
مدیر اجرایی بنیاد ویکی‌مدیا در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه گفت: «مدل ما خیلی موفق بوده، مردم معمولی ویکیپدیا را دوست دارند پس هر یک مبلغی پول می‌پردازند و کار پیش می‌رود.»
به گزارش ویکی‌مدیا ماهانه بیش از ۴۷۰ میلیون نفر از ویکیپدیا استفاده می‌کنند. با این‌همه ویکیپدیا تنها از راه کمک مالی کاربران و افراد خیر تغذیه مالی می‌شود و از تبلیغات برای درآمدزایی بهره نمی‌برد.
بیشتر بخوانید: «ویکیپدیا»، بزرگ‌ترین دانشنامهی تاریخ، ده ساله شد
از دیگر پروژه‌های ویکی‌مدیا، می‌توان به ویکی‌بوک و ویکی‌نیوز اشاره کرد. ویکیپدیا در روز پانزدهم ژانویه ۱۱ ساله می‌شود. ویکیپدیا با ارائه بیش از ۲۸۲ زبان و ۲۰ میلیون مقاله بزرگ‌ترین دانشنامه جهان است.
ویکیپدیا و مبارزه با "سوپا"
ویکیپدیا با تعداد بی‌شماری از کاربران خود چنان قدرتی در جهان یافته که می‌تواند در مقابل مسایل مختلف موضع‌گیری کند و مواضع‌اش تیتر اول اخبار جهان شود. یکی از مواضع اخیر و ضد سانسور ویکیپدیا درباره اعتراض به لایحه جنجال‌ساز دولت آمریکا، سوپا (Stop Online Piracy Act) است که فعالان اینترنت آن را گامی در جهت تحدید اینترنت و اعمال سانسور می‌دانند.
در ۲۶ اکتبر ۲۰۱۱ لایحه سوپا اعلام شد، چیزی که به اعتراضات آن‌لاینی خستگی‌ناپذیربسیاری از طرفداران آزادی بیان آنلاین دامن زد. موضوع اصلی سوپا حمایت از حق مولف است اما طرفداران آزادی بیان معتقدند این پوششی‌ست برای محدودسازی قانونی فعالیت سایت‌های مختلف به این بهانه که حق مولف را نقض می‌کنند.
این لایحه هنوز به تصویب نرسیده اما ویکیپدیا نیز به صف مخالفان پیوسته است. بنیانگذار ویکیپدیا، جیمی ویلز، در دسامبر ۲۰۱۱ اعلام کرد که همه صفحات ویکیپدیا را در صورت تصویب سوپا برای مدتی مسدود خواهد کرد. او گفت نگران آن است که سوپا به شدت به اینترنت صدمه بزند و فکر می‌کند که مسدود کردن صفحات ویکیپدیا می‌تواند پیام موثری به قانون‌گذاران آمریکا باشد.
الگو، کمپین ویکیپدیا در ایتالیا
جیمی ولز، بنیانگذار ویکیپدیا برای فراخوان مبارزه با سوپا در صفحه کاربری خود یادداشتی نوشت. او توضیح داد که ایده‌ی یک مبارزه مبتنی بر «خودسانسوری» از کمپین چندی پیش فعالان ویکیپدیا در ایتالیا به ذهنش رسیده است.
در ماه اکتبر ۲۰۱۱ فعالان ویکیپدیا در ایتالیا تصمیم گرفتند تا صفحات ایتالیایی ویکیپدیا را برای مدت زمانی از دسترس خارج کنند. آن‌ها به قانونی که می‌گفتند بی‌طرفی آن‌ها را نقض می‌کند، اعتراض داشتند. پارلمان ایتالیا سریع تسلیم شد.
ویلز در صفحه خود نوشت که در جلسه‌ای در کاخ سفید با دیگر مدیران کمپانی‌های برجسته اینترنتی به لایحه سوپا اعتراض خواهند کرد.
پربیننده‌ترین سایت اینترنت، ویکیپدیا، اعتقاد دارد با مسدود کردن موقتی صفحات‌اش می‌تواند اعتراض خود را به گوش مسئولان برساند. ویلز گفته که به نظرش اعتصاب ویکیپدیا در ایتالیا بسیار موفق و قدرتمند بود و می‌تواند درباره سوپا حتی قدرتمندتر هم باشد.
پاسخ کاربران ویکیپدیا به دعوت ویلز بسیار حمایت‌گرانه بود. البته کسانی نیز با سیاسی خواندن لایحه، مبارزه علیه آن را نیز سیاسی خواندند و از موضع‌گیری ویکیپدیا ابراز ناخشنودی کردند.
ویکیپدیا دانشنامهای برای همه مردم
در سال ۲۰۰۰، جیمی ویلز و لورنس سنگر که هردو از کارآفرین‌های وب بودند به پیشنهاد ویلز تصمیم گرفتند دایره‌المعارفی را شروع کنند تا کاربران بتوانند در تولید و تصحیح محتوا مشارکت داشته باشند. در پی این تصمیم بود که در پانزدهم ژانویه ۲۰۰۱ ویکیپدیا که اولین دانشنامهی آنلاین با مشارکت کاربر در تولید و تصحیح محتوا است، آغاز به کار کرد. ویکیپدیا در ابتدا فقط به زبان انگلیسی بود، اما تعداد مقاله‌هایش تا پایان سال ۲۰۰۱، یعنی کم‌تر از یک سال بعد از افتتاح به بیست هزار رسید و به هجده زبان دنیا در اختیار عموم قرار گرفت. تا پایان سال ۲۰۰۳ ویکیپدیا به چهل و شش زبان در دسترس بود و مدیران این پروژه در آخرین روزهای سال ۲۰۰۴ اعلام کردند که ویکیپدیا به ۱۶۱ زبان دنیا در دسترس علاقه‌مندان است. شعار اصلی جیمی ویلز از ابتدا این بود که «ویکیپدیا تلاشی برای ایجاد دانشنامهای با بالاترین کیفیت ممکن برای همه مردم جهان به زبان مادری‌شان است.»
ویکیپدیا مقاله‌هایش را با مجوز حق تالیف آزاد "گنو" منتشر می‌کند که یکی از مجموعه‌های "کپی‌لفت" (متضاد کپی‌رایت) است. این مجوز اجازه بازتالیف، بازنشر و استفاده تجاری از مطالب را به شرط ذکر نام نویسنده و باقی ماندن اثر تحت نظر این مجوز می‌دهد.
یکی از اصول پایه‌ای ویکیپدیا از ابتدا رعایت «بی‌طرفی» و مهم‌‌ترین پیش‌شرط برای کاربران علاقه‌مند به همکاری با آن، پای‌بندی به این اصل است.
MZ/MDM