برای چهارمین بار در دو هفته گذشته یکی از تونلهای حماس بین غزه و اسرائیل ریزش کرد. یکی از اعضای حماس در این حادثه جان باخت. حماس پیش از این فرد مسئول احداث تونلها را به اتهام جاسوسی برای اسرائیل به اعدام محکوم کرده بود.
تبلیغات
یک شبهنظامی حماس روز سهشنبه (۹ فوریه/ ۲۰ بهمن) بر اثر ریزش تونل در نوار غزه کشته شد. این چهارمین بار در هفتههای اخیر است که تونلهای حماس ریزش میکند. چندی پیش نیز چندین تونل حماس که از نوار غزه به سوی خاک اسرائیل حفر شده بودند منهدم و چندین فعال حماس زیر آن مدفون شدند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه٬ بازوی مسلح حماس موسوم به بریگادهای عزالدین قسام روز سهشنبه در بیانیهای از مرگ مروان معروف٬ ۲۷ ساله و از اهالی خان یونس در جنوب غزه٬ "بر اثر ریزش یکی از تونلهای مقاومت" خبر داد. اشرف القدره٬ سخنگوی وزیر بهداشت فلسطین٬ اعلام کرد که جسد او به بیمارستان خان یونس منتقل شده است.
تا کنون ۱۱ نفر از اعضای حماس بر اثر ریزش تونلها جان خود را از دست دادهاند. ده نفر دیگر که در طول دو هفته گذشته کشته شدهاند بر اثر ریختن سه تونل جان خود را از دست دادهاند. ۹ نفر از این ۱۰ نفر عضو شاخه نظامی حماس بودهاند. نخستین بار حادثه ریزش تونل در روز ۲۶ ژانویه امسال اتفاق افتاد.
بریگادهای عزالدین قسام روز یکشنبه ( ۷ فوریه ) یک عضو بلندپایه این سازمان را در دادگاه نظامی به اعدام محکوم کرد. این سازمان در این باره اعلام کرد که این فرد به دلیل "نقض قواعد و نقض اخلاق" به مرگ محکوم شده بود. بر پایه اطلاات منابع نزدیک به حماس، به این فرد اتهام جاسوسی برای اسرائیل زده شده بود. گفته میشود که فرد اعدام شده فرمانده واحدی از بریگادهای عزالدین قسام بوده که احداث تونلها را زیر نظر خود داشته است.
از قاچاق در مصر تا حمله به اسرائیل
گادی ایزنکوت٬ رئیس ستاد کل نیروهای دفاعی اسرائیل٬ روز سهشنبه اعلام کرد تونلهای حماس در غزه از اهداف اصلی ارتش اسرائیل هستند. اسرائیل نگران است که از این تونلها برای حمله به خاک اسرائیل استفاده شود.
در درگیریهای پیشین٬ حماس از تونلها برای دفاع در برابر حملات٬ همچنین انجام حملات و البته انبار کردن تسلیحات و ورود به اسرائیل استفاده کرده است. غزه و اسرائیل از سال ۲۰۰۸ تا کنون درگیر سه جنگ بودهاند. حماس میگوید به تونلها برای دفاع از خود نیاز دارد.
مردم غزه همچنین از تونلهایی که به خاک مصر میرسد برای قاچاق استفاده کردهاند. در اواخر سال ۲۰۱۴ مصر بسیاری از تونلهای فلسطینیها را تخریب کرد و اعلام کرد که از آنها برای قاچاق تسلیحات استفاده میشده است. آخرین تونلهای باقی مانده بین غزه و مصر نیز در سپتامبر ۲۰۱۵ از سوی مصر تخریب شدند.
یووال استاینیتز٬ وزیر انرژی اسرائیل٬ روز شنبه اعلام کرد که تخریب تونلهای میان غزه و مصر با تقاضای اسرائیل انجام شده است. دفتر او این سخنان را بعدا تکذیب کرد و آن را "بدفهمی" خواند. مرز مصر و غزه از سال ۲۰۱۳ بسته است.
تونلهای شگفتیآور حماس در غزه
دور جدید جنگ با قتل سه نوجوان اسرائیلی و یک نوجوان فلسطینی آغاز شد. اسرائیل هدف عملیات زمینی در غزه را نابودی شبکه تونلهای حماس اعلام کرده است. تونلهای کشفشده شگفتی متخصصان امنیتی را برانگیخته است.
عکس: picture-alliance/dpa
دور جدید جنگ خونین غزه با قتل سه نوجوان اسرائیلی و یک نوجوان فلسطینی آغاز شد. اسرائیل هدف عملیات نیروهای زمینی در غزه را نابودی سیستم تونلهای حماس اعلام کرده است. تونلهای جدید کشفشده تفاوتهای فاحشی با تونلهای قدیمی دارند که شگفتی متخصصان امنیتی را برانگیخته است.
عکس: picture-alliance/dpa
از دید فلسطینیهای ساکن نوار غزه این تونلها یک شاهرگ حیاتی هستند. اسرائیلیها این تونلها را اما راهی برای قاچاق کالا و اسلحه میدانند. تعداد دقیق تونلهای غزه مشخص نیست، اما آنچه مشخص است اینکه بخش اعظم مایحتاج غزه از مسیر این تونلها تأمین میشود.
عکس: Getty Images
در غزه یک میلیون ۸۰۰ هزار فلسطینی زندگی میکنند که با سیم خاردار، پستهای نظامی و دیوارحائل در محاصره اسرائیل و مصر قرار گرفتهاند. تنها راه خروج فلسطینیان گذرگاه رفح در مرز مصر بود که این گذرگاه هم پس از قدرتگیری حماس در نوار غزه در سال ۲۰۰۷ بسته شد.
عکس: picture-alliance/dpa
پس از بسته شدن مرز رفح، تونلها تنها راه ارتباطی ساکنان غزه با جهان خارج شدند. این تونلها با ابزاری ساده و بدوی ساخته شدند و بارها ریزش آنها به قیمت جان کارگران تمام شده است.
عکس: Getty Images
ورودیهای این تونلها اغلب مخفی و در درون منازل مسکونی قرار دارند و کسانی که میخواهند از این تونلها استفاده کننده باید پول بپردازند.
عکس: Getty Images
نوار غزه تاکنون شاهد چندین جنگ بوده است. ابعاد ویرانیهای ناشی از جنگ در حالی که محاصره غزه همچنان دارد باعث شده که نه تنها نیازهای روزمره بلکه حتی مواد ساختمانی چون سیمان نیز از طریق این تونلها به سوی غزه روانه شوند.
عکس: DW/T. Krämer
تونلهای غزه بیش از ۳۰ سال است که فعال هستند. سال ۱۹۸۲ پس از صلح میان اسرائیل و مصر شهر رفح تقسیم شد. اکنون نیمی از رفح در مصر و نیم دیگر آن در غزه است. از آن زمان تونلهای ارتباطی ایجاد شدند.
عکس: Getty Images
با مرور زمان تونلهای غزه دارای امکاناتی چون تلفن و برق شدند. این تونلها تنها برای قاچاق و حمل کالا مورد استفاده قرار نمیگیرند، بلکه هنگام حملات اسرائیل تبدیل به پناهگاه میشوند.
عکس: Getty Images
تنها اسرائیل نیست که در صدد نابودی تونلها است. مصر هم در آن سوی مرز غزه سالها است که این تونلها را ویران میکند. ویران کردن تونلها از سوی مصر حتی در دوران قدرتگیری اخوانالمسلمین و دولت مرسی که به لحاظ سیاسی با حماس نزدیک بود، ادامه یافت.
عکس: DW/S.Al Farra
در کنار تونلهای رفح که برای قاچاق و حمل کالا استفاده میشوند، حماس تونلهای "عملیاتی" نیز احداث کرده است. خروجی این تونلها در داخل خاک اسرائیل و برای انجام عملیات نظامی است. در سال ۲۰۰۴ حماس این تصویر از مواد منفجره در درون یک تونل را منتشر کرد. انفجار این تونل باعث قتل ۵ سرباز اسرائیلی و زخمی شدن ۱۰ نفر دیگر شد.
عکس: Getty Images
تونلهای جدید کشف شده نشان میدهد که ساخت آنها دیگر فقط به منظور وارد کردن یک ضربه نیست. این تونلها دارای بدنه بتونی هستند. کابل کشی شدهاند و دارای یک سیستم ارتباطی هستند. (عکس: بازدید وزیر دفاع اسرائیل، موشه یعلون از یک تونل کشف شده)
عکس: picture-alliance/dpa
در چند روز اخیر تاکنون شش حمله از طریق این تونلها به خاک اسرائیل صورت گرفته که به کشته شدن یازده سرباز اسرائیلی و ۲۰ جنگجوی حماس انجامیده است.
عکس: picture alliance/landov
ارتش اسرائیل تا روز سهشنبه (۲۹ ژوئیه/ ۷ مرداد) موفق به کشف ۴۵ تونل شده است. تصاویر ماهوارهای حکایت از وجود حداقل ۶۰ تونل دارند. این تونلها ۷۵ سانتیمتر عرض، یک متر و ۷۰ سانتیمتر ارتفاع دارند و در عمق پانزدهمتری حفر شدهاند. تونلهای عملیاتی دارای سیستم هواکش هستند و در بعضی از آنها تا ۷۰ دالان و تونلهای فرعی نیز مشاهده شده است.
عکس: JACK GUEZ/AFP/Getty Images
ارتش اسرائیل در این تونلها آذوقه، داروی بیهوشی، اونیفورم ارتش اسرائیل، طناب و چسب پیدا کرده است. بهنظر میرسد قرار بوده است واحدهای حماس با امکانات موجود در این تونلها پس از انجام عملیات بتوانند چند روز در آنجا مخفی بمانند.
عکس: DAVID BUIMOVITCH/AFP/Getty Images
آنچه که شگفتی منابع امنیتی اسرائیل را برانگیخته اینکه بهرغم وجود منابع اطلاعاتی و خبری در غزه و همچنین کنترل دائمی پهپادها، آنها اطلاعی از ساخت چنین شبکه عظیم تونلی نداشتهاند. اکنون این سئوال در اسرائیل مطرح میشود که چگونه جابجایی حجم عظیمی از خاک و تحرک نیروی کار از چشمان نیروهای امنیتی بدور مانده است؟
عکس: JACK GUEZ/AFP/Getty Images
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل بارها تاکید کرده است تنها در صورتی دستور خروج نیروهای زمینی از غزه را صادر میکند که تمامی تونلها نابود شده باشند. کارشناسان اما به این گفته با دیده تردید مینگرند. یک سرگرد امنیتی و بازنشسته ارتش اسرائیل به "Tims of Israel" گفته است: «اولا ما همه تونلها را پیدا نخواهیم کرد و درثانی به محض خروج از غزه، آنها دوباره مشغول حفاری خواهند شد.»