دستکش، دستمال مرطوب ضدعفونی و ماسک از جمله اقلامی هستند که در دوران همه‌گیری کرونا جهش مصرف داشته‌اند. دور ریز این وسایل یک بار مصرف، پسماندهای موجود در آب، زمین و طبیعت را چند برابر کرده است.
تحقیقات یک تیم زیست‌شناسی در هلند نشان می‌دهد که شمار میمون‌ها یا پنگوئن‌هایی که ماسک، دستکش یا دستمال قورت داده‌اند، بسیار زیاد شده است. این پژوهشگران ضمن یافتن این قبیل وسایل در شکم حیوانات، پرندگان مختلفی را دیده‌اند که ماسک به منقارشان گیر کرده است.
در گزارش این تیم تحقیقاتی که روز پنجشنبه ۲۵ مارس منتشرشده، آمده که اثرات بلندمدت زباله‌های کرونایی و خطرات آن برای سلامت جانداران در طبیعت باید مستقلا مورد بررسی قرار گیرد.
چند روز قبل آژانس محیط زیست اروپا هشدار داد که همه‌گیری ویروس کرونا تنها در کوتاه مدت تاثیر مثبت بر محیط زیست داشته و اثرات منفی پاندمی به تدریج در این حوزه آشکار می‌شود.
تیم زیست‌شناسان هلندی وبسایتی دایر کرده که به کاربران امکان می‌دهد مشاهدات خود از آسیب‌های زیست محیطی این زباله‌ها و تصاویر مربوط به حیوانات را در آن بارگذاری کنند.
تا قبل از پاندمی کرونا، در شکم و گلوی بسیاری از حیوانات دریایی، بیشتر زباله‌های پلاستیکی رها شده در آبراهه‌ها پیدا می‌شد.
دو سال قبل یک نهنگ مرده در سواحل فیلیپین یافته شد که حدود ۴۰کیلو پسماند پلاستیکی در معده‌اش بود.
پلاستیک برای ما در اشکال بطری، فویل و ظرف و جعبه‌های نگهدارنده مواد غذایی آشناست. اما پلاستیک یا ذرات میکروسکوپی پلاستیکی در وسایلی وجود دارند که ما اصلا انتظارشان را نداریم.
عکس: Imago/J. Tackدر خمیردندان‌ها نیز بیشتر از پلی اتیلن، در واقع همان پلاستیک، استفاده می‌شود. تولیدکنندگان لوازم آرایشی در محصولات خود با ظرافت تمام از ریزدانه گرانول به عنوان ماده ساینده بهره می‌گیرند که برای ساییدن سنگ دندان و یا جلای آن نیز به کار برده می‌شود.
از ذرات ریز پلاستیکی به عنوان پاک‌کننده پوست یا پیلینگ، در شامپو به عنوان آنتی‌استاتیک یا خنثی‌کننده الکتریسته ساکن و در ژل دوش و کرم به عنوان پیونددهنده استفاده می‌شود. میکروپلاستیک‌ها در محصولات بهداشتی چنان ریز و کوچک هستند که دستگاه تصفیه فاضلاب نمی‌تواند از ورود آنان به دریا ممانعت کند. در اینجا باید به شامپوی کودکان نیز اشاره کرد که از ذرات ریز پلاستیک بی‌نصیب نمانده‌اند.
همچنین مواد شوینده لباس و پاک‌کننده‌های خانگی حاوی میکروپلاستیک هستند که نهایتا به فاضلاب راه می‌برند. برای تولید محصولات خانگی، مواد شوینده و پاک‌کننده سالانه از هزاران تن مواد پلاستیکی استفاده می‌شود.
جداره‌ی درونی بسیاری از قوطی‌های کنسرو مواد غذایی با بیس‌فنول آ (BPA) پوشش داده شده؛ ماده‌ای ترکیبی که برای سلامتی انسان پیامدهای خطرناکی دارد. به این معنا که اگر درون این قوطی‌ها آسیب ببیند، آلومینیوم یا بیس‌فنول آ وارد مواد غذایی می‌شوند که مصرف آن برای سلامتی انسان زیانبخش است.
شاید به نظر برسد که بسته‌بندی مواد غذایی در شیشه‌ها مطمئن‌تر است، اما واشری که برای درپوش این شیشه‌ها استفاده می‌شود از مواد مصنوعی‌ست و ماده روان‌سازش نیز برای سلامتی زیانبخش است.
برای نوشیدن آبجو نیز بتدریج شوقی باقی نمی‌ماند، زیرا لایه زیرین تشتک آن نیز از مواد پلاستیکی ساخته شده است.
فیش صندوق، صورتحساب بانکی و بلیط قطار، همه این‌ها از کاغذهای حرارتی ساخته شده‌اند که مجهز به لایه‌ای با حساسیت ویژه در برابر دما هستند. این کاغذهای حرراتی نیز دارای مواد مصنوعی‌اند.
بندرت می‌توان یک جفت شلوارجین پیدا کرد که پنج درصد الیاف آن را الاستین تشکیل نداده باشد. حتی آنهایی که به برچسب "۱۰۰ درصد پنبه" مجهز هستند، بیشترشان الیاف و لیبل‌های پلاستیکی دارند و نهایتا نیز با مواد مصنوعی بسته‌بندی می‌شوند. ذرات میکروپلاستیکی این لباس‌ها با هر شست‌وشو از لباس‌ها جدا شده و به فاضلاب می‌ریزند. ذراتی که دستگاه تصفیه زباله نیز نمی‌تواند به کلی از ورودشان به محیط زیست ممانعت کند.
نوشیدن آب از بطری پلاستیکی تقریبا امری متداول است. پژوهشگران در آزمایشی دریافتند که ۹۳ درصد از آب‌های معدنی بطری‌های پلاستیکی آغشته به میکروپلاستیک هستند. اینکه این ذرات ریز پلاستیکی درون آب بطری‌ها دقیقا از کجا پیدایشان می‌شود، امری‌ست که هنوز برای پژوهشگران روشن نیست. با این حال آنان این احتمال را نیز مردود نمی‌دانند که چنین بطری‌هایی خود سبب آغشته شدن آب به مواد پلاستیکی هستند.
چرخ خودروها تنها از لاستیک ساخته نمی‌شود، بلکه در آن از الیاف مصنوعی نیز استفاده می‌شود. این الیاف مصنوعی در اثر سایش چرخ بر زمین، در هوا منتشر می‌شوند و سپس به گیاهان، آب و بدن انسان راه می‌یابند.
