نیروهای ناتو در عملیات خود علیه یگان‌های زرهی و سلاح‌های سنگین ارتش لیبی به بمب‌های فوق مدرنی نیاز دارند که با لیزر هدایت می‌شوند و در هدف‌گیری از دقت بالایی برخوردارند. دبیرکل ناتو آندرس فوگ راسموسن روز پنجشنبه (۲۵ فروردین) در اجلاس وزیران خارجه کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی در برلین بر این نکته تاکید کرده بود.

انبارهای خالی فرانسه و بریتانیا؟

نشریه‌ی آمریکایی "واشنگتن پست" می‌نویسد، ذخائر فرانسه و بریتانیا که تامین‌کنندگان اصلی این بمب‌ها بوده‌اند رو به پایان است. بنابر این گزارش ایالات متحده آمریکا مقادیر قابل توجهی از چنین سلاح‌هایی در اختیار دارد. ظاهرا مشکل بر سر اختلاف میان استانداردهای بمب‌های آمریکایی و جنگنده‌های اروپایی است.

مدیر موسسه پژوهشی Globalsecurity به واشنگتن پست می‌گوید «درگیری در لیبی یک جنگ فراگیر نیست و اگر قرار باشد مهمات اروپاییان به این زودی در ماموریتی به این کوچکی به پایان برسد، معلوم نیست این کشورها خود را برای چگونه جنگی آماده کرده بودند.» او به کنایه می‌افزاید شاید این کشورها نیروهای هوایی خود را فقط برای ارائه در یک نمایش هواپیمایی آماده کرده‌اند.

شورشیان خواهان فعالتر شدن آمریکا

نیروهای آمریکایی تا دو هفته پیش فرماندهی عملیات نظامی علیه نیروهای وفادار به قذافی را بر عهده داشته‌اند. در این دوره فرانسه و بریتانیا نیز از فعال‌ترین کشورها در نیروهای ائتلاف بین‌المللی بودند. از زمانی که فرماندهی عملیات به ناتو سپرده شده ایالات متحده خود را تقریبا کنار کشیده و نقشی حمایتی بر عهده گرفته است. شورشیان لیبی از چند روز پیش ناتو را به کم‌کاری متهم می‌کنند و حمله‌های آنها به مواضع حکومتی را کم‌تاثیر می‌خوانند.

محمود شمام سخنگوی"شورای ملی انتقالی" که مخالفان سرهنگ قذافی را نمایندگی می‌کند، نیروهای ناتو را سرزنش می‌کند که در برابر حمله به غیرنظامیان "خیلی کند" از حود واکنش نشان می‌دهد. او روز چهارشنبه ۲۴ فروردین در حاشیه‌ی اجلاس دوحه گفت «زمانی که نیروهای آمریکایی سهم بیشتری در نیروهای ائتلاف داشتند، عملیات از تحرک بیشتری در جهت حفاظت از غیرنظامیان برخوردار بود.» او از آمریکا خواست فعالیت خود را در عملیات نظامی علیه نیروهای حکومتی لیبی افزایش دهد.

"پشتیبانی" ناکافی آمریکا

فرانسه و بریتانیا هر یک با حدود ۲۰ جنگنده در عملیات لیبی شرکت دارند. دانمارک، نروژ، کانادا و بلژیک نیز هر یک شش جنگنده‌ی خود را در خدمت این ماموریت قرار داده‌اند. کارشناسان معتقدند با توجه به وسعت خاک لیبی این تعداد جنگنده برای اعمال حریم پرواز ممنوع بر فراز این کشور و مقابله با حمله‌ی نیروهای وفادار به قذافی کافی نیست.

"سهم بیشتر" نیروهای آمریکایی که شورشیان خواستار آن شده‌اند در دو هفته‌ای که ناتو عملیات را فرماندهی می‌کند تقریبا کنار گذاشته شده. در برابر حدود ۹۰۰ عملیاتی که به گفته‌ی دبیرکل ناتو از ابتدای ماه جاری میلادی بر فراز لیبی انجام شده امریکا تنها در سه حمله‌ی هوایی مشارکت داشته است. نیروی هوایی آمریکا عمدتا فعالیت خود را در بخش پشتیبانی، مانند سوخت‌گیری هوایی، و پروازهای اکتشافی محدود کرده است.

نیاز به جنگنده‌های بیشتر

به گزارش واشنگتن پست رفته رفته درخواست بازگشت آمریکا به خط مقدم جبهه‌ی نبرد با نیروهای حکومتی لیبی افزایش می‌یابد. بنابر این گزارش، ایالات متحده نیز ظاهرا چندان اطمینانی به موثر بودن حمله‌های هوایی هم‌پیمانان اروپایی خود ندارد و اوضاع را به دقت زیر نظر دارد. منابع نزدیک به ناتو تایید می‌کنند، "خلبانان آمریکایی در حالت آماده باش قرار دارند و منظما در جریان تحولات قرار می‌گیرند."

راسموسن در اجلاس برلین "خلاء حضور نیروی هوایی آمریکا" را در عملیات لیبی مورد تاکید قرار داد و از دیگر هم‌پیمانان ناتو خواست این کمبود را جبران کنند. دبیرکل ناتو می‌گوید دست‌کم ده جنگنده‌ی دیگر لازم است تا بتوان شدت حمله علیه نیروهای قذافی را در حد کنونی حفظ کرد.

حمایت جمهوری‌خواهان از درخواست شورشیان

ایتالیا تاکنون با در اختیار گذاشتن پایگاه‌های هوایی خود از نیروهای ائتلاف بین‌المللی حمایت کرده است. ظاهرا این کشور اکنون تصمیم گرفته همکاری خود را افزایش دهد و تعدادی از جنگنده‌هایش را در اختیار ائتلاف بگذارد. همچنین شماری از کشورهای عربی نیز اعلام آمادگی کرده‌اند مشارکت خود را با نیروهای ائتلاف بین‌المللی در لیبی افزایش دهند.

همصدا با شورشیان لیبی که خواهان مشارکت بیشتر آمریکا هستند رقیبان سیاسی باراک اوباما در این کشور نیز خواستار بازگشت نیروی هوایی ایالات متحده در فرماندهی عملیات علیه قذافی شده‌اند. به نوشته‌ی واشتنگن پست برخی نمایندگان جمهوری‌خواه از دولت اوباما خواسته‌اند مجددا از هواپیماهای AC-130 در لیبی استفاده کند. این هواپیماها قادرند در ارتفاع بسیار پایین پرواز کنند و هدف‌های زمینی را با دقت مورد حمله قرار دهند. از سوی دیگر حرکت در ارتفاع پایین و کندی این هواپیماها آنها را در معرض پدافند ضد هوایی قرار می‌دهند.

دریاسالار کارتر هام که دور نخست عملیات آمریکا را فرماندهی می‌کرد معتقد است نیروهای قذافی همچنان تعداد قابل ملاحظه‌ای موشک‌های قابل حمل ضدهوایی در اختیار دارند. فرماندهی دوگانه نیروهای ائتلاف مدتهاست در ناتو مورد بحث قرار دارد. ظاهرا اکنون آشکارتر شده عملیات ناتو بدون دخالت فعال ایالات متحده با مشکلات اساسی روبروست.

BK/MM