گزارش اخیر کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران (CPJ) که عنوان آن «تلاش برای خاموش کردن؛ خشونت جنسی و روزنامه‌نگاران» است پس از آن منتشر می‌شود که گزارشگر شبکه سی‌بی‌اس آمریکا در قاهره، در لحظات تاریخی فروپاشی حکومت تمامیت‌خواه حسنی مبارک و در حالی که قصد داشت آن لحظه سرنوشت‌ساز را گزارش کند، قربانی تجاوز مردانی شد که برای برگزاری جشن آزادی در میدان تحریر گرد هم آمده بودند.

بنا بر این گزارش، تجاوز به لارا لوگان در میدان تحریر قاهره، «افزایش شتاب تغییر رویکردها و رفتارها در بسیاری از حرفه‌ها را در پی داشت.» لورن ولف، ادیتور ارشد کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران می‌گوید این سازمان، مستندسازی وقایع دردناکی از این دست را ضروری می‌داند. به گفته او پیش از آن‌که چنین حادثه‌ای رخ دهد هم ایده آن مطرح شده بود، اما پس از مشاهده آنچه بر لارا لوگان گذشت، همه‌چیز با سرعت بیشتری به پیش رفت. (بخوانید: روایت لارا لوگان از تجاوز در قلب انقلاب)

در چهار ماه گذشته، کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران با بیش از ۵۰ روزنامه‌نگار که بیشتر آنها از میان زنان بودند، مصاحبه کرده که ۲۷ نفر از آنها گزارشگران محلی رسانه‌های برجسته در منطقه بحران‌خیز خاورمیانه و آفریقا بوده‌اند. برخی از آنها گفته‌اند که رسما تهدید به خشونت جنسی شده‌اند و این اقدام در واکنش به تلاش آنها برای پوشش خبری وقایع صورت گرفته است.

لورن ولف در این‌باره به واشنگتن‌پست گفته است: «جالب‌ترین نکته در این‌باره این است که بسیاری از این زنان روزنامه‌نگار از این‌که فرصتی برای صحبت درباره این موضوع در اختیارشان گذاشته شده، تشکر کردند؛ موضوعی که به گفته آنها طاقت‌فرسا بوده و حالا دیگر هراسی از پیامدهای احتمالی مطرح کردن آن ندارند. آنها می‌گوید دیگر از تهدید و ارعاب نمی‌ترسند و سخن گفتن درباره این موضوع حساس را ضروری و مفیدتر می‌دانند.»

فریاد کردن درد مشترک؛ تلاش برای توانمندسازی زنان روزنامه‌نگار

در یک مثالی که در این گزارش آمده، گریس واترا، گزارشگر یک هفته‌نامه فرانسوی در ساحل عاج، گفته است که پس از پوشش خبری کنفرانس‌ها، چندین و چند تماس تلفنی تهدید آمیز دریافت می‌کند و تاثیر این تماس‌ها تا حدی است که نمی‌تواند روی کاری که می‌خواهد انجام دهد متمرکز شود.

در یک نمونه دیگر، آیساتو کامارا، گزارشگر یک ایستگاه رادیویی در گینه‌، به کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران گفت که در هنگام پوشش خبری تظاهرات ضد دولتی، مردی که لباس نطامی به تن داشت با لحنی تهدیدآمیز و تحقیرآمیز خطاب به او گفت که اگر به کارهایش ادامه دهد، لباس شخصی بر تن کرده و به او تجاوز خواهد کرد. حتی رییس او هم که یک مرد بود، از ضرب و شتم نیروهای فشار در همان روز در امان نماند. مرد نظامی ۱۰ روز پیاپی تهدیدهای خود را ادامه داد، تا این‌که آیساتو مجبور شد با شغل خود وداع کند.

یک زن روزنامه‌نگار ایرانی هم در این گزارش با اشاره به بسیاری از دشواری‌های فعالیت رسانه‌‌ای در ایران و سانسور گسترده دولتی، گفته است: «در کنار همه مشکلات، این‌که شما زن هستید، به آنها امکان بیشتری برای آزار و ایجاد محدودیت می‌دهد.»

این گزارش هم‌چنین به بررسی تاثیرات «تجاوز به لارا لوگان» بر اقدامات رسانه‌ها برای توانمندسازی و آگاه‌سازی روزنامه‌نگاران می‌پردازد. به عنوان مثال، شبکه‌NBC در حال برگزاری دوره‌های ویژه‌ای برای آموزش روزنامه‌نگاران زن و آماده‌سازی آنها برای حضور در مناطق بحرانی است. بسیاری از رسانه‌های دیگر هم چنین طرح‌هایی در دست تدوین دارند که به زودی اجرا خواهد شد.

دیوید وردی، سردبیر شبکه NBC در گفت‌وگو با واشنگتن‌پست گفته است: «مساله خشونت و تهدید جنسی، مساله‌ای است که همه فرهنگ‌ها به نوعی با آن مواجه‌اند؛ از دفتر کاری در آمریکا گرفته تا یک ایستگاه بازرسی در بیابان‌های لیبی.»

تدوین راهنمای امنیتی برای کاستن از خطرات

کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران در کنار این گزارش، ضمیمه‌ای منتشر کرده که راهنمایی امنیتی برای روزنامه‌نگارانی است که می‌خواهند از گزند تهدیدات و آزارهای جنسی در امان بمانند. پیشنهادهایی که در این راهنما ارائه شده شامل استراتژی‌هایی است که زنان روزنامه‌نگار شاغل در مناطق بحران‌خیز، با هم‌فکری یک‌دیگر تدوین کرده‌اند.

استفاده از حلقه ازدواج، صرف‌‌نظر از مجرد یا متاهل بودن روزنامه‌نگار، از جمله پیشنهاداتی است که برای «کاستن از توجه ناخواسته و آزارنده» ارائه شده است. پرهیز از تنها سفر کردن و پیوستن به گروه‌ها برای سفر، و گزارش کردن تهدیدات دریافت‌شده به سفارت‌خانه‌ها و در میان گذاشتن آنها با همکاران مورد اعتماد نیز از دیگر نکات ذکر شده در این راهنمای امنیتی است.

رادنی پیندر، رییس موسسه امنیت خبری، مستقر در لندن، درباره گزارش کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران می‌گوید: «انتشار این گزارش، گامی بلند به پیش است. پیش از این، نوعی بی‌میلی نسبت به طرح این نکات و مسائل مهم در عرصه عمومی وجود داشت، اما حالا این اقدام بسیاری از موسسات را ترغیب به برگزاری دوره‌های آموزشی بیشتر و پربارتری برای آموزش و توانمندسازی گزارشگران زن خواهد کرد.»

به اعتقاد او «نکته کلیدی این است که هرچه بیش‌تر درباره این موضوع روشن‌گری کنیم، به توصیه‌ها و راهنماهای بهتری برای ایمن ماندن خواهیم رسید. این گفت‌وگوها می‌تواند تضمین‌کننده افزایش امنیت خبرنگاران زن باشد.»

EN/YK

برای مطالعه متن کامل این گزارش و دریافت راهنمای امنیتی می‌توانید به آدرس زیر مراجعه کنید.
http://www.cpj.org/reports/2011/06/silencing-crime-sexual-violence-journalists.php